Νέα ερωτήματα για τις σχέσεις πολιτικής και ιδιωτικών συμφερόντων προκαλούν τα αρχεία διέρρευσαν και αποκαλύπτουν πως ο πρώην πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, Μπόρις Τζόνσον, έλαβε δωρεά ύψους 1 εκατομμυρίου λιρών από τον επιχειρηματία και έμπορο όπλων Κρίστοφερ Χάρμπορν και αργότερα ταξίδεψε μαζί του στην Ουκρανία για συναντήσεις με ανώτερους αξιωματούχους.

Η αποκάλυψη, σύμφωνα με το Guardian, αναζωπυρώνει τη συζήτηση για τα όρια μεταξύ δημόσιου ρόλου και προσωπικού οφέλους, καθώς ούτε ο Τζόνσον ούτε ο δωρητής του έχουν δώσει εξηγήσεις για τη φύση της σχέσης τους.

Ειδικότερα, σύμφωνα με το δημοσίευμα, καθώς επιβιβαζόταν στο νυχτερινό τρένο για την Ουκρανία, ο Μπόρις Τζόνσον είχε μαζί του τη συνήθη συνοδεία βοηθών και σωματοφυλάκων, αλλά και τον άνδρα που του είχε δώσει 1 εκατομμύριο λίρες.

Είχε περάσει λιγότερο από ένας χρόνος από τότε που ο Τζόνσον δέχτηκε την μεγαλύτερη δωρεά που έχει γίνει ποτέ σε μεμονωμένο βουλευτή. Η δωρεά προήλθε από τον Κρίστοφερ Χάρμπορν, έναν από τους μεγαλύτερους και πιο μυστικούς πολιτικούς δωρητές του Ηνωμένου Βασιλείου.

Ο Χάρμπορν, του οποίου τα εκατομμύρια βοήθησαν στη χρηματοδότηση του Brexit, πραγματοποίησε την πληρωμή σε μια ιδιωτική εταιρεία που ίδρυσε ο Τζόνσον μετά την παραίτησή του από το αξίωμα του πρωθυπουργού. Τώρα, αρχεία που διέρρευσαν δείχνουν ότι ο Τζόνσον, υπέρμαχος της Ουκρανίας κατά τη διάρκεια της θητείας του και έκτοτε, συνοδεύτηκε τον Σεπτέμβριο του 2023 από τον ευεργέτη του σε μια διήμερη επίσκεψη που περιλάμβανε συναντήσεις με υψηλόβαθμους αξιωματούχους.

Αυτό που τα αρχεία δεν εξηγούν είναι το γιατί. Και ούτε ο πρώην πρωθυπουργός ούτε ο υποστηρικτής του θα το αποκαλύψουν.

Οι διοργανωτές της υψηλού επιπέδου συνάντησης στην οποία συμμετείχαν στο Κίεβο αναφέρουν ότι ο Χάρμπορν ήταν εγγεγραμμένος ως «σύμβουλος, Γραφείο του Μπόρις Τζόνσον».

Ο Χάρμπορν διαθέτει ευρεία εξειδίκευση: αυτοαποκαλούμενος «ψηφιακός νομάδας», οι συμμετοχές του κυμαίνονται από κρυπτονομίσματα και κέντρο ευεξίας έως καύσιμα για αεροσκάφη και μετοχές σε τουλάχιστον τρεις στρατιωτικές εταιρείες. Η μόνη εμφανής σύνδεσή του με την Ουκρανία είναι ως ο μεγαλύτερος μέτοχος ενός βρετανικού κατασκευαστή όπλων, του οποίου τα ρομπότ και τα drones φέρεται να προμηθεύονται οι ένοπλες δυνάμεις της χώρας.

Τα «Boris Files», έγγραφα που διέρρευσαν από το ιδιωτικό γραφείο του Τζόνσον, αποκάλυψαν πώς ο πρώην πρωθυπουργός προσπάθησε να πλουτίσει μετά την αποχώρησή του από το αξίωμα, συναντώντας έναν δεσπότη της Βενεζουέλας και φλερτάροντας τον Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, τον πρίγκιπα της Σαουδικής Αραβίας που κατηγορείται για την εντολή δολοφονίας ενός δημοσιογράφου.

Η ουκρανική υπόθεση, αντίθετα, είναι «ιερή» για τον Τζόνσον, σύμφωνα με έναν πολιτικό σύμβουλο, μια διαρκής πηγή ηθικής εξουσίας για έναν πολιτικό που αναγκάστηκε να αποχωρήσει από το Ντάουνινγκ Στριτ εν μέσω σκανδάλου.

Τα αρχεία που διέρρευσαν εγείρουν ερωτήματα σχετικά με το αν, ακόμη και σε αυτή την περίπτωση, έχει θολώσει τα όρια μεταξύ δημόσιας υπηρεσίας και κερδοσκοπίας.

Σε μια έκτακτη δήλωση προς την εφημερίδα Guardian, όταν ρωτήθηκε για τη σχέση του με τον Χάρμπορν, ο Τζόνσον είπε: «Οι αξιολύπητες ανύπαρκτες ιστορίες σας… φαίνεται να προέρχονται κυρίως από κάποια παράνομη ρωσική παραβίαση. Θα έπρεπε να ντρέπεστε για τον εαυτό σας». Η Distributed Denial of Secrets (DDoS), η αμερικανική ομάδα διαφάνειας που απέκτησε τα διαρρεύσαντα αρχεία, δήλωσε ότι δεν γνώριζε την προέλευσή τους.

Ο Johnson πρόσθεσε: «Γιατί δεν αλλάζετε το όνομά σας σε Pravda; Οι ιστορίες σας είναι σκουπίδια και κάνετε τη δουλειά του Πούτιν».

«Μόνο ο Μπόρις και ο Κρις»

Στην οδό Ντάουνινγκ, ο Τζόνσον συσπείρωσε τις δυτικές δυνάμεις καθώς οι στρατιές του Βλαντιμίρ Πούτιν μπήκαν στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022. Από την παραίτησή του, συνέχισε να ταξιδεύει εκεί, δεσμευόμενος να διατηρήσει τη δέσμευση των συμμάχων, και παραμένει τόσο δημοφιλής που τον επευφημούν στους δρόμους.

Όταν αποβιβάστηκε από το νυχτερινό τρένο στο Κίεβο στις 8 Σεπτεμβρίου 2023, ο Τζόνσον είχε χρόνο για ένα γρήγορο ντους στο ξενοδοχείο του πριν κατευθυνθεί προς το φόρουμ της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής της Γιάλτας (YES), όπως δείχνει ένα πρόγραμμα που περιλαμβάνεται στα αρχεία. Σύμφωνα με μια δημοσιευμένη λίστα συμμετεχόντων, Ουκρανοί υπουργοί, επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών και στρατιωτικοί ηγέτες συναναστράφηκαν με ξένους διπλωμάτες, πολιτικούς, βιομηχάνους και στελέχη.

Το πρόγραμμα αναφέρει ότι «μόνο ο Μπόρις και ο Κρις [Χάρμπορν]» θα παρευρεθούν στην εναρκτήρια συνεδρίαση της συνάντησης υψηλού επιπέδου. Οι εικόνες δείχνουν τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι και τον Τζόνσον να απευθύνονται στους συγκεντρωμένους διακεκριμένους προσκεκλημένους, ενώ το πρόγραμμα υποδηλώνει ότι στη συνέχεια αποσύρθηκαν για μια ιδιωτική συνάντηση. Το γραφείο του Ζελένσκι δεν απάντησε όταν ρωτήθηκε αν ο ευεργέτης του Τζόνσον τους συνόδευσε.

Στη συνέχεια, ο Ζελένσκι δημοσίευσε μια φωτογραφία του με τον Τζόνσον. «Από τις πρώτες ώρες του πλήρους πολέμου, ο Μπόρις Τζόνσον υποστηρίζει ειλικρινά την Ουκρανία και βοηθά στην άμυνα ενάντια στη ρωσική επιθετικότητα», έγραψε ο Ζελένσκι. «Και τώρα συνεχίζει να προσθέτει διεθνή υποστήριξη στην Ουκρανία. Σ’ ευχαριστώ για την ενέργειά σου, φίλε!»

Το πρόγραμμα του Τζόνσον αναφέρει ότι είχε προγραμματίσει περαιτέρω συναντήσεις εκείνη την ημέρα με τον υπουργό Εξωτερικών του Ζελένσκι, ο οποίος δήλωσε ότι δεν θυμάται αν ο Χάρμπορν ήταν παρών, και με τον ολιγάρχη που διευθύνει το φόρουμ.

Την επόμενη μέρα, ο Τζόνσον κατευθύνθηκε δυτικά προς το Λβιβ για να καταθέσει λουλούδια σε τάφους πολέμου, να επισκεφθεί τους τραυματίες και να λάβει τιμητικό πτυχίο. Βίντεο δείχνει τον Χάρμπορν να στέκεται κοντά καθώς ο Τζόνσον χαιρετά τους στρατιώτες. Μια φωτογραφία δείχνει μια συνάντηση με έναν άλλο ανώτερο Ουκρανό αξιωματούχο, τον δήμαρχο του Λβιβ, Αντρέι Σαντόβι. Ο Χάρμπορν παρακολουθεί ενώ ο Τζόνσον κρατά το λόγο.

Η δωρεά του 1 εκατομμυρίου

Σε πρόσφατη αγωγή που κατέθεσε εναντίον της εφημερίδας Wall Street Journal, ο Χάρμπορν αυτοαποκαλείται «άτομο με έντονη ιδιωτική ζωή». Αν και ζει στην Ταϊλάνδη για περισσότερα από 20 χρόνια, έχει ταϊλανδέζικο διαβατήριο και μερικές φορές χρησιμοποιεί ταϊλανδέζικο όνομα, ο ίδιος έχει επενδύσει σημαντικά ποσά στην βρετανική πολιτική.

Έχει δωρίσει 10 εκατομμύρια λίρες στο κόμμα Brexit του Νάιτζελ Φάρατζ – τώρα Reform UK – και 1 εκατομμύριο λίρες στους Συντηρητικούς, ενώ ο Τζόνστον ολοκλήρωνε την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ και φαίνεται να έχει καλλιεργήσει την ευεργετική αυτή σχέση όσο βρισκόταν στη Ντάουνινγκ Στριτ.

Ο Χάρμπορν επισκέφθηκε το Chequers τουλάχιστον δύο φορές κατά τη διάρκεια της πρωθυπουργίας του Τζόνσον. Μία φορά, έφτασε στο πρωθυπουργικό καταφύγιο με ελικόπτερο. Η δεύτερη φορά ήταν για ένα μπάρμπεκιου των μεγάλων δωρητών των Τόρις τον Αύγουστο του 2022.

Μέσα σε λίγες μέρες, η θητεία του Τζόνσον έληξε, αλλά η σχέση του με τον Χάρμπορν συνεχίστηκε και ακολούθησε η προσωπική δωρεά του 1 εκατομμυρίου λιρών. Ένα αντίγραφο της οικονομικής συμβουλής που έλαβε ο Τζόνσον αμέσως μετά την αποχώρησή του από το Downing Street εγείρει ερωτήματα σχετικά με αυτό.

Όταν ο Τζόνσον ήταν ακόμα βουλευτής, ίδρυσε μια ιδιωτική εταιρεία, την The Office of Boris Johnson Ltd. Από τις οικονομικές συμβουλές που έλαβε, προκύπτει ότι περίμενε μια «πληρωμή για τη χρηματοδότηση των πρώτων ετών λειτουργίας της εταιρείας». Του συνιστάται να εξετάσει αν αυτό θα αποτελούσε πολιτική δωρεά ή αν «θα ήταν απλούστερο για την εταιρεία να τιμολογήσει την εταιρεία του δωρητή για τις υπηρεσίες της».

Τον επόμενο μήνα, τον Νοέμβριο του 2022, η καταχώριση του Τζόνσον στο μητρώο συμφερόντων των βουλευτών καταγράφει μια δωρεά 1 εκατομμυρίου λιρών στη εταιρεία του από την Χάρμπορν. Η πληρωμή δεν εμφανίζεται στη βάση δεδομένων δωρεών της Εκλογικής Επιτροπής για χρήματα «που δόθηκαν για τις πολιτικές δραστηριότητες του παραλήπτη» ως βουλευτή. Αυτό φαίνεται να υποδηλώνει ότι μπορεί να ήταν μια συνεισφορά στις δραστηριότητες του Τζόνσον για την απόκτηση χρημάτων.

Τον μήνα που πραγματοποιήθηκε η πληρωμή του 1 εκατομμυρίου λιρών, ο Τζόνσον και ο Χάρμπορν δείπνησαν μαζί δύο φορές στη Σιγκαπούρη. Μια καταχώριση στο πρόγραμμα του Τζόνσον για τον Ιανουάριο του 2023 προέβλεπε μισή ώρα για τηλεφωνική επικοινωνία με τον χρηματοδότη του. Η καταχώριση είχε τον τίτλο «Ενημέρωση για την Ουκρανία». Τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους, όταν ο Τζόνσον είχε ήδη παραιτηθεί από το κοινοβούλιο, ο ίδιος και ο Χάρμπορν επιβιβάστηκαν σε ένα αεροσκάφος Dassault Falcon στο αεροδρόμιο του Στάνστεντ, σύμφωνα με τα διαρρεύσαντα αρχε Το ιδιωτικό τζετ, το οποίο προφανώς χειριζόταν ο Χάρμπορν, τους μετέφερε στην ανατολική Πολωνία για να πάρουν το νυχτερινό τρένο για το Κίεβο.

Οι δικηγόροι του Χάρμπορν δήλωσαν: «Η δωρεά του κ. Χάρμπορν δόθηκε για να επιτρέψει στον κ. Τζόνσον να παραμείνει ενεργά εμπλεκόμενος στην κύρια πολιτική σκηνή του Ηνωμένου Βασιλείου. Πρόκειται και ήταν μια δωρεά, και η αναφορά της ως τέτοια είναι κατάλληλη».

Πρόσθεσαν: «Ο κ. Χάρμπορν δεν είχε και δεν έχει καμία προσδοκία προσωπικού οφέλους. Οποιαδήποτε άλλη υπόθεση είναι εντελώς αβάσιμη και ουσιαστικά και εν γνώσει ψευδής».

Η επιστολή

Οι δικηγόροι του Χάρμπορν δεν έδωσαν ουσιαστικές απαντήσεις σε ερωτήσεις σχετικά με το λόγο για τον οποίο πραγματοποίησε το ταξίδι στην Ουκρανία, πέραν του να αναφέρουν ότι «φαίνεται να έχουν ελάχιστη έως καμία βάση στην πραγματικότητα». Ωστόσο, υπάρχουν πιθανές ενδείξεις στα αρχεία που διέρρευσαν.

Το πρόγραμμα του ταξιδιού περιλαμβάνει μια «κλειστή συνάντηση στο κέντρο έρευνας και ανάπτυξης στρατιωτικής τεχνολογίας». Δεν αναφέρεται αν ο Χάρμπορν παρευρέθηκε, αλλά αυτός είναι ένας τομέας που γνωρίζει καλά. Αν και η θέση του ως μεγαλύτερου μετόχου της QinetiQ, με ποσοστό 13%, δεν του δίνει ρόλο στην καθημερινή λειτουργία της ιδιωτικοποιημένης ερευνητικής μονάδας των ενόπλων δυνάμεων του Ηνωμένου Βασιλείου, η οικονομική του συμμετοχή στις δραστηριότητές της είναι σημαντική.

Η QinetiQ έχει συμφέροντα στην Ουκρανία, αν και όχι τα μεγαλύτερα. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι ουκρανικές δυνάμεις χρησιμοποιούν τα drones Banshee και τα ρομπότ εξουδετέρωσης βομβών της εταιρείας. Τον Απρίλιο του 2025, το Υπουργείο Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου ανακοίνωσε ότι η QinetiQ θα βοηθούσε τον ουκρανικό στρατό να κατασκευάσει εξοπλισμό με 3D εκτυπωτές.

Ο Τζόνσον αναφέρεται στο ταξίδι σε ένα από τα πιο μυστηριώδη έγγραφα του Boris Files. Με ημερομηνία 23 Οκτωβρίου 2023, ένα μήνα μετά την επίσκεψη, πρόκειται για μια επιστολή που φέρει την υπογραφή του. «Γράφω για να υποστηρίξω τον Κρίστοφερ Χάρμπορν», γράφει ο Τζόνσον. «Είναι φίλος και υποστηρικτής του γραφείου μου… Με συνόδευσε σε ένα πρόσφατο ταξίδι στην Ουκρανία και τον γνωρίζω ως ένθερμο αντίπαλο του καθεστώτος Πούτιν».

Ο Τζόνσον  δηλώνει στην επιστολή ότι «δεν γνωρίζει καμία υπόδειξη ή απόδειξη ότι ο Christopher υποστηρίζει με οποιονδήποτε τρόπο τη ρωσική κυβέρνηση ή έχει δεσμούς με τη Ρωσία, εμπορικούς ή άλλους». Δεν υπάρχει τίποτα που να υποδηλώνει γιατί κάποιος θα μπορούσε να πιστεύει το αντίθετο. Δεν έχουν προκύψει τέτοιες συνδέσεις και οι δικηγόροι του Harborne λένε ότι δεν υπάρχουν.

Οι δικηγόροι δεν αποκάλυψαν για ποιον γράφτηκε η επιστολή, η οποία απευθύνεται μόνο στους «Αξιότιμους Κυρίους». «Ο κ. Τζόνσον παρείχε μια συστατική επιστολή για τον κ. Χάρμπορν ως απάντηση στις επιθέσεις κατά του χαρακτήρα του κ. Χάρμπορν», δήλωσαν. «Ο κ. Χάρμπορν είναι ευγνώμων στον κ. Τζόνσον».