Απέναντι στους ηγέτες του Τσαντ, της Νιγηρίας και της Λιβύης, οι οποίοι δεν επιθυμούν την δημιουργία « hot spots » καταγραφής αιτημάτων ασύλου στα εδάφη τους, ο Εμανουέλ Μακρόν έκανε λόγο για «αποστολές προστασίας».
Το μεταναστευτικό είναι ένα κοινό στοίχημα. «Πρέπει να δράσουμε όλοι μαζί, οι χώρες καταγωγής και οι χώρες τράνζιτ, κυρίως η Λιβύη, για να είμαστε αποτελεσματικοί. Είναι επίσης ένα στοίχημα για την Αφρικανική Ενωση αλλά και για την Ευρωπαϊκή Ενωση», υπογράμμισε ο γάλλος πρόεδρος την Δευτέρα, 28 Αυγούστου, στα συμπεράσματα της μίνι-Συνόδου των ηγετών της Ευρώπης και της Αφρικής, οι οποίοι είχαν κληθεί στο γαλλικό προεδρικό μέγαρο.
Η συνάντηση έγινε μεταξύ της γερμανίδας καγκελαρίου Ανγκελα Μέρκελ, του ισπανού πρωθυπουργού Μαριάνο Ραχόι, του ιταλού πρωθυπουργού Πάολο Τζεντιλόνι και της επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Φεντερίκα Μογκερίνι. Είχε καθοριστεί από τον περασμένο Ιούλιο και θα ήταν αφιερωμένη στα μεγάλα θέματα της ΕΕ, με πρώτο το μεταναστευτικό. Ο γάλλος πρόεδρος ήταν αυτός που είχε την ιδέα να καλέσουν και τους προέδρους του Τσαντ , Idriss Déby, της Νιγηρίας, Mahamadou Issoufou, και του πρωθυπουργού της Λιβύης της κυβέρνησης εθνικής ενότητας, Fayez Al-Sarraj.
Σε μια κοινή δήλωση εννέα σελίδων, όλοι αυτοί οι ηγέτες θύμισαν τις ουσιώδεις αρχές «μιας συνολικής θεώρησης της μετανάστευσης και του πολιτικού ασύλου». Αυτή η δήλωση έχει στόχο, ειδικότερα, να ενισχύσει την στήριξη σε χώρες-τράνζετ της Αφρικής και να σκληρύνει τη μάχη κατά των κυκλωμάτων διακινητών.
Ηδη από τα τέλη Ιουλίου, μετά την συνάντηση στα περίχωρα του Παρισιού, στην οποία ο Εμανουέλ Μακρόν κατόρθωσε να καλέσει και τον πρωθυπουργό της Λιβύης Fayez Al-Sarraj, τον οποίο αναγνωρίζει η διεθνής κοινότητα, αλλά και τον στρατηγό Khalifa Haftar, τον ισχυρό άνδρα στα ανατολικά της Λιβύης, είχε κάνει λόγο για την δημιουργία « hot spots » στη Λιβύη. Αυτά τα κέντρα θα χρησίμευαν για την καταγραφή και την ταυτοποίηση μεταναστών ώστε να γίνεται διαχωρισμός μεταξύ πολιτικών εξορίστων και οικονομικών μεταναστών.
Η πρόταση Μακρόν προκάλεσε έντονες αντιδράσεις σε ΜΚΟ, με το επιχείρημα ότι οι συνθήκες ασφαλείας δεν είναι καλές σε αυτές τις χώρες. Το Παρίσι τότε ζήτησε να γίνουν hot spots στη Νιγηρία και στο Τσαντ. Από τότε ο Μακρόν δεν τα αποκαλεί hot spots αλλά «αποστολές προστασίας» και αναφέρει ότι «στο Τσαντ και στη Νιγηρία θα ταυτοποιούνται, υπό την επίβλεψη του UNHCR [Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες] οι μετανάστες που δικαιούνται πολιτικό άσυλο».
«Ολα δεν θα λυθούν με ένα μαγικό ραβδί αλλά δεν ξεκινάμε από το μηδέν. Πολλά πράγματα έχουν γίνει εδώ κι έναν χρόνο», δήλωσε ο κ. Τζεντιλόνι, αφού η Ιταλία είναι ο βασικός προορισμός των μεταναστών που καταφθάνουν από την Λιβύη: περίπου 100.000 άτομα από την αρχή του 2017.
Το Παρίσι, το Βερολίνο, η Μαδρίτη και η Ρώμη δεσμεύτηκαν να «καλιτερέψουν την οικονομική συνεργασία με τις τοπικές κοινότητες της Αφρικής, οι οποίες βρίσκονται στις μεταναστευτικές οδούς στη Λιβύη, ώστε να δημιουργηθούν εναλλακτικές πηγές εσόδων, να ευνοηθεί η καθημερινότητά τους και να γίνουν ανεξάρτητοι από το εμπόριο ανθρώπινων ψυχών».
Η ευρωπαϊκή ένωση επενδύει 20 δις ευρώ το χρόνο στην Αφρική. «Δεν σκοπεύουμε να εφεύρουμε ένα Σχέδιο Μάρσαλ, έχουμε ένα Σχέδιο ήδη εκεί, τόνισε από την πλευρά της η Φεντερίκα Μογκερίνι.
Από τα « hot spots » στις «αποστολές προστασίας»
Χρειάζεται να περιμένει ακόμη κανείς πολλές εβδομάδες πριν μετρηθούν επί τόπου τα αποτελέσματα των αποφάσεων που ελήφθησαν στο Παρίσι (η μονάδα κρούσης G5 Sahel, η οποία θα έχει ως αποστολή να ελέγχει τα σύνορα της Νιγηρίας και του Τσαντ με την Λιβύη θα λειτουργεί από τον Οκτώβριο του 2017, όπως είπε ο πρόεδρος του Τσαντ Idriss Déby). Ωστόσο, αυτή η συνάντηση των «7» στο Παρίσι επέτρεψε να εγκαταληφθεί ένας όρος που προκαλεί εντάσεις στην αφρικανική ήπειρο: τα « hot spots », τα κέντρα κράτησης μεταναστών, όπου έπρεπε να γίνει ο διαχωρισμός αιτούντων άσυλο με δικαίωμα να φθάσουν στην Ευρώπη από τους οικονομικούς μετανάστες που η Γηραιά Ηπειρος δεν θέλει.
«Είναι παράλογο και επικίνδυνο. Αυτό θα στείλει ένα μήνυμα σε όλους τους μετανάστες. Εχω την εντύπωση ότι ο κ. Μακρόν έχει σύγχιση και όλοι εμείς τρέχουμε πίσω του για να δώσουμε στις λέξεις ένα νόημα», έλεγε, έξαλλος, πριν την συνάντηση του Παρισιού, ένας αξιωματούχος της Νιγηρίας, σύμφωνα με την εφημερίδα Le Monde.
Λίγα λεπτά αργότερα, ο πρόεδρος Issoufou υπενθύμιζε ότι το σχέδιό του εναντίον των παράνομων μεταναστών, το οποίο χαιρέτισε η Γαλλία, δεν είχε κονδύλια και ότι ο ίδιος για να δεσμευθεί ήθελε διαβεβαιώσεις για την ασφάλεια αλλά και «ηθικές» διαβεβαιώσεις. «Είναι απαράδεκτο εκατομμύρια Αφρικανοί να έρχονται να πεθάνουν μέσα στην έρημο ή στη Μεσόγειο», δήλωσε ο κ. Issoufou.
Τα ίδια είπε και ο ηγέτης του Τσαντ. Οι αρχές φοβούνται ότι «ένα πλήθος αιτούντων άσυλο θα συγκεντρωθούν στα σύνορα του Τσαντ με την Λιβύη».
«Εμείς είπαμε εξαρχής ότι είμαστε αντίθετο με τα hot spots. Εχουμε πάνω από 400.000 μετανάστες στο Τσαντ. Ηδη έχει υπογραφεί ένα σύμφωνο μετεγκατάστασης με τις ΗΠΑ. Θα ήταν καλό και η Ευρώπη να κάνει το ίδιο παίρνοντας στο έδαφό της τους ανθρώπους που έχει καταγράψει ήδη ο ΟΗΕ», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών του Τσαντ, Hissein Brahim Taha.
Ο Εμανουέλ Μακρόν δεν έκανε άλλες δηλώσεις. Ο γάλλος πρόεδρος ανακοίνωσε την Τρίτη 29 Αυγούστου, σε συνέντευξη τύπου με τους πρέσβεις, την ίδρυση ενός «προεδρικού συμβουλίου» για την Αφρική. Και σχεδιάζει να καθορίσει τις λεπτομέρειες της πολιτικής του απέναντι στην αφρικανική ήπειρο, στα μέσα Νοεμβρίου, όταν θα επισκεφθεί την Burkina Faso.
