Η κατάσταση στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο μεταβάλλεται ραγδαία μετά την πρόσφατη κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, η οποία μένει να φανεί αν θα αποδειχθεί σταθερή ή προσωρινή. Παράλληλα, η ενεργή εμπλοκή των Ηνωμένων Πολιτειών όχι μόνο στη Μέση Ανατολή αλλά και στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου, η εξοπλιστική επιτάχυνση της Τουρκίας και η εξέλιξη των ευρωπαϊκών αμυντικών προγραμμάτων δημιουργούν ένα νέο στρατηγικό περιβάλλον. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα προχωρά σε σημαντικές κινήσεις ενίσχυσης της ναυτικής της ισχύος, με πιο πρόσφατη την απόφαση για απόκτηση τεσσάρων σύγχρονων υποβρυχίων για το Πολεμικό Ναυτικό.
Στρατηγική αναβάθμιση και νέα γεωπολιτικά δεδομένα
Η απόφαση αυτή εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική για την αναβάθμιση της ελληνικής αποτρεπτικής ισχύος, σε μια περίοδο όπου οι ισορροπίες στην περιοχή αλλάζουν δραστικά. Η ειρηνευτική συμφωνία μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς δημιουργεί νέα δεδομένα για όλους τους περιφερειακούς παίκτες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, η οποία επιδιώκει να διασφαλίσει επιχειρησιακή υπεροχή στο θαλάσσιο πεδίο της νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Ανταγωνισμός και πλεονέκτημα στις διεθνείς αγορές
Η Ελλάδα έχει ήδη επιδείξει δυναμική παρουσία στον ανταγωνισμό για την προμήθεια ναυτικών μονάδων υψηλής τεχνολογίας, όπως φάνηκε από το ενδιαφέρον για τις ιταλικές φρεγάτες τύπου Bergamini. Σύμφωνα με πληροφορίες, η χώρα μας κατάφερε να αποκτήσει πλεονέκτημα έναντι άλλων διεκδικητών, γεγονός που ενίσχυσε τη θέση της και στις διαπραγματεύσεις για τα νέα υποβρύχια.
Διεθνείς προτάσεις και ευρωπαϊκή χρηματοδότηση
Το Πολεμικό Ναυτικό βρίσκεται ήδη σε προχωρημένο στάδιο προετοιμασίας, με προτάσεις να καταφθάνουν από ναυπηγικές εταιρείες της Γερμανίας, Γαλλίας, Ιταλίας, Σουηδίας και Νότιας Κορέας. Οι εταιρείες αυτές διεκδικούν όχι μόνο την κατασκευή των υποβρυχίων αλλά και τη συμμετοχή σε συστήματα μη επανδρωμένων μέσων.
Η κινητικότητα αυτή συνδέεται άμεσα με ευρωπαϊκά προγράμματα χρηματοδότησης, όπως το SAFE, που ενισχύουν την κοινή αμυντική βιομηχανία των κρατών-μελών. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει διαμορφώσει νέο πλαίσιο που επιτρέπει σε εταιρείες να αποκτούν πρόσβαση σε ευρωπαϊκούς πόρους, εφόσον συμμετέχουν σε διακρατικά εξοπλιστικά προγράμματα.
Εθνική συμμετοχή και μεταφορά τεχνογνωσίας
Η ελληνική κυβέρνηση επιδιώκει όχι μόνο την αγορά των υποβρυχίων, αλλά και την ανάπτυξη εγχώριας υποδομής για την κατασκευή ή τουλάχιστον τη συντήρησή τους. Το υπουργείο Εθνικής Άμυνας έχει θέσει ως στόχο το 25% του προγράμματος να προέρχεται από ελληνική συμμετοχή, μέσω συνεργασιών με ελληνικά ναυπηγεία και μεταφοράς τεχνογνωσίας. Η δημιουργία κατασκευαστικής μονάδας υποβρυχίων στην Ελλάδα θα αποτελούσε σημαντικό κίνητρο για την εγχώρια πολεμική βιομηχανία και θα ενίσχυε τις ευρωπαϊκές συνέργειες.
Υψηλές προδιαγραφές και μακροπρόθεσμος σχεδιασμός
Αν και δεν έχουν αποκαλυφθεί ακόμη τα τεχνικά χαρακτηριστικά των νέων υποβρυχίων, θεωρείται βέβαιο ότι θα πληρούν υψηλές προδιαγραφές, αξιοποιώντας τις δυνατότητες της τελευταίας τεχνολογίας και ανταποκρινόμενα στους νέους επιχειρησιακούς κινδύνους στη Μεσόγειο. Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας έχει δηλώσει ότι η απόκτηση των υποβρυχίων θα πραγματοποιηθεί μετά το 2030, τονίζοντας ότι «τα υποβρύχια δεν παράγονται γρήγορα». Ο ίδιος έκανε λόγο για έναν Στόλο νέας εποχής, που θα είναι «δέκα φορές πιο ισχυρός από οτιδήποτε έχει γνωρίσει ο Ελληνισμός μέχρι σήμερα».
Η σημερινή κατάσταση του υποβρυχιακού στόλου
Σήμερα, ο ελληνικός Στόλος διαθέτει τέσσερα υποβρύχια τύπου «Παπανικολής», τρία τύπου «Ποσειδών», ένα τύπου «Γλαύκος» και ένα τύπου «Ωκεανός», με ορισμένα εξ αυτών να έχουν ενταχθεί στη δύναμη ήδη από τη δεκαετία του ’70. Ενδεικτικά, το S-118 «Ωκεανός» καθελκύστηκε το 1978 και εντάχθηκε στον Στόλο το 1980.
Προτεραιότητα η ανανέωση του στόλου
Η ανάγκη για ανανέωση του υποβρυχιακού στόλου θεωρείται κρίσιμη για τη διατήρηση της επιχειρησιακής υπεροχής σε περιοχές με αυξημένη γεωπολιτική σημασία. Η διαδικασία για την απόκτηση των νέων υποβρυχίων έχει ήδη ξεκινήσει, και η επιλογή του κατασκευαστή καθώς και το μοντέλο συνεργασίας θα καθορίσουν όχι μόνο την ισχύ του Πολεμικού Ναυτικού τις επόμενες δεκαετίες, αλλά και τη θέση της Ελλάδας στο νέο ευρωπαϊκό αμυντικό οικοσύστημα.
