Τη διαβεβαίωση πως η κυβέρνηση δεν παραιτείται από τη διεκδίκηση της αρχαίας πολιτιστικής κληρονομιάς, όχι μόνον των Γλυπτών του Παρθενώνα, για τα οποία, όπως υπογράμμισε δεν υπάρχει καμία πιθανότητα ανταλλαγής, δανεισμού τους ή αναγνώριση ξένης κυριότητας, αλλά και άλλων παράνομα εξαχθέντων από τη χώρα μας αρχαιοτήτων, έδωσε από το βήμα της Βουλής η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη απαντώντας σε επίκαιρη ερώτηση της Βουλευτή του Σύριζα, Κυριακής Μάλαμα.

Το μουσείο που φιλοξενεί τα Γλυπτά του Παρθενώνα ζητά διευθυντή

H Υπουργός Πολιτισμού υπογράμμισε πως υπάρχει μια αθόρυβη και συστηματική πολιτική σχετικά με το φλέγον ζήτημα της επανένωσης των Γλυπτών του Παρθενώνα η οποία έχει φέρει αποτελέσματα με σημαντικότερα την απόφαση της 22ας Συνόδου της Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO για την επιστροφή των πολιτιστικών αγαθών στις χώρες προέλευσης, τον Σεπτέμβρη του 2021 αλλά και τον επαναπατρισμό εκατοντάδων αντικειμένων μετά από συντονισμένες πρσπάθειες του Υπουργείο Πολιτισμού με τις αρμόδιες ξένων χωρών.

Σχετικά με τον δανεισμό αντικειμένων από ελληνικά σε ξένα μουσεία η κ. Μενδώνη επισήμανε πως «αποτελεί πάγια πρακτική του Υπουργείου Πολιτισμού, διαχρονικά, η οποία γίνεται στο πλαίσιο της εξωστρέφειας και της διακίνησης των ιδεών του ελληνικού πολιτισμού.»

Ολόκληρη η απάντηση της Λίνας Μενδώνη

Πρωτολογία

Κυρία Βουλευτή,

Ευχαριστώ πολύ, για την ερώτησή σας γιατί μου δίνετε την ευκαιρία για άλλη μια φορά να συζητήσουμε το πάντα επίκαιρο και μείζον εθνικό ζήτημα της επανένωσης των γλυπτών του Παρθενώνα. Έχω πει πολλές φορές ότι οι μεθοδικές και στοχευμένες κινήσεις της κυβέρνησης και του Υπουργείου Πολιτισμού, αλλά και οι αποκαλύψεις για τα κενά ασφαλείας στο Βρετανικό Μουσείο έδωσαν αναμφισβήτητα μια νέα δυναμική στο θέμα της επανένωσης των γλυπτών. Η δημοσιότητα, αυτό είναι κοινώς αποδεκτό, βοηθάει το ελληνικό αίτημα. Η εσφαλμένη κίνηση του Άγγλου Πρωθυπουργού είχε ως αποτέλεσμα να βρίσκεται το ελληνικό αίτημα στη διεθνή επικαιρότητα, για μέρες. Όπως, πολλάκις, έχω επαναλάβει, οι διαπραγματεύσεις αυτού του είδους και για τέτοια θέματα, απαιτούν χρόνο και υπομονή. Η ελληνική κυβέρνηση, διαθέτει και υπομονή και επιμονή. Έχω πει επίσης πολλές φορές ότι η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, ήδη από την πρώτη της θητεία τον Ιούλιο του 2019, εργάζεται με αθόρυβο και συστηματικό τρόπο για την επίτευξη του εθνικού στόχου, δηλαδή της επανένωσης των γλυπτών του Παρθενώνα στην Αθήνα και στο μουσείο της Ακρόπολης. Και η πολιτική αυτή κεφαλαιοποιείται. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ήταν ο πρώτος πρωθυπουργός, ο οποίος έθεσε σοβαρά και επίσημα στον βρετανό ομόλογό του, το θέμα της επανένωσης των γλυπτών. Η κυβέρνηση διαθέτει στρατηγική: Χρησιμοποιεί το διάλογο, την πολιτιστική διπλωματία, τη συστηματική ενημέρωση της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας για το δίκαιο του αιτήματος, με ειλικρίνεια, σαφήνεια και κάθε δυνατή επιχειρηματολογία. Αυτό ακριβώς το αποτέλεσμα αυτής της στρατηγικής είναι και η απόφαση της 22ας Συνόδου της Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO για την επιστροφή των πολιτιστικών αγαθών στις χώρες προέλευσης, τον Σεπτέμβρη του 2021, με την οποία αναγνωρίζεται διεθνώς το ορθό, το δίκαιο, το αρχικό του αιτήματος της χώρας μας. Γιατί γι’ αυτό κάνετε λόγο στην γραπτή σας ερώτηση. H Ελλάδα, ακολουθώντας τις συστάσεις της Επιτροπής και την απόφαση και την αναγνώριση του διακυβερνητικού χαρακτήρα του ζητήματος, συνεχίζει και εντείνει τις προσπάθειές της για την επίτευξη μιας κοινά αποδεκτής λύσης, η οποία φαίνεται ότι έχει ωριμάσει τουλάχιστον στη συνείδηση της κοινωνίας των πολιτών, της διεθνούς κοινωνίας, των πολιτών. Όσον αφορά τώρα τη δήλωσή μου, σχετικά με τη διοργάνωση περιοδικών εκθέσεων στο Βρετανικό Μουσείο, με αρχαιότητες που μπορούν να παραχωρηθούν με προσωρινό δανεισμό από την Ελλάδα, εφόσον τα γλυπτά επιστρέψουν, είναι απόλυτα ευθυγραμμισμένη με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο. Δεν θα μπορούσε άλλωστε να είναι διαφορετικά. Οι διοργανώσεις εκθέσεων σε μουσεία του εξωτερικού, μέσω δανεισμού εκθεμάτων και σημαντικότατων εκθεμάτων, αποτελεί μια πάγια πρακτική του Υπουργείου Πολιτισμού διαχρονικά, η οποία γίνεται στο πλαίσιο της εξωστρέφειας και της διακίνησης των ιδεών του ελληνικού πολιτισμού. Επομένως, τι είναι αυτό που ξενίζει; Τι είναι αυτό που προκαλεί; Αυτό που πρότεινα είναι αυτό που προβλέπει ακριβώς η αρχαιολογική νομοθεσία. Ευχαριστώ.

Δευτερολογία

 Κυρία Βουλευτή,

Η επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα είναι πάγια επιδίωξη της Ελλάδας. Ποτέ αυτή η κυβέρνηση και κανένα μέλος της από τον πρωθυπουργό και τους υπουργούς δεν έχει μιλήσει για ανταλλαγή, για δανεισμό και για αναγνώριση κυριότητας! Ποτέ! Τώρα από πού προκύπτουν αυτά που λέτε; Αυτό είναι κάτι δικό σας. Πάντως, ποτέ δεν έχουν χρησιμοποιηθεί αυτές οι λέξεις. Επίσης, η επανένωση των γλυπτών του Παρθενώνα. Δεν είναι τυχαία ότι ξεκινά ήδη από την σύσταση του νεοελληνικού κράτους. Γιατί; Γιατί η επανένωση αποτελεί το αίτημα του ιδίου του χάσκοντος και ακρωτηριασμένου μνημείου, προκειμένου να αποκατασταθεί η ακεραιότητα του. Εμείς ως διαχειριστές αυτού του οικουμενικού μνημείου, αυτού του μνημείου της παγκόσμιας κληρονομιάς, επιμένουμε εμφατικά στην ικανοποίηση αυτού του αιτήματος. Τα γλυπτά του Παρθενώνα αποτελούν οργανικά και αναπόσπαστα μέρη ενός σύνθετου αρχιτεκτονήματος και καθολικού αρχιτεκτονικού δημιουργήματος, τα οποία συναποτελούν με αυτό μια ενιαία, αδιαίρετη, αδιάσπαστη, φυσική, αισθητική και νοηματική οντότητα. Ως όλον, μάλιστα, το οικοδόμημα, βρίσκεται σε άμεση διαλεκτική σχέση και συνάφεια με τα οικοδομήματα που το περιβάλλουν και που μαζί με αυτό συγκροτούν στο σύνολό τους μια αδιάσπαστη ενότητα, η οποία προσδιορίζεται και αναδεικνύεται από το βράχο και το φυσικό τοπίο της Ακρόπολης των Αθηνών. Η ενότητα αυτή έχει συγκεκριμένο ιδεολογικό και νοηματικό υπόβαθρο και εκπέμπει συγκεκριμένα μηνύματα και συμβολισμούς. Άρα, το γιατί ζητάμε τα γλυπτά του Παρθενώνα τα τελευταία περίπου 200 χρόνια, είναι πάρα πολύ συγκεκριμένο και τεκμηριώνεται απόλυτα. Ως υπεύθυνοι λοιπόν, διαχειριστές μεριμνούμε για την αποκατάσταση της ακεραιότητας του μνημείου και από αυτά τα 200 χρόνια μόλις τα τελευταία τέσσερα χρόνια επεστράφησαν και επανενώθηκαν κάποια από τα διαμοιρασμένα θραύσματα του. Αυτό και μόνο αποδεικνύει ότι κάτι κάνουμε σωστά. Τα τελευταία αυτά χρόνια, οι συντονισμένες προσπάθειες και η αξιοποίηση κάθε πρόσφορου μέσου έχουν συντελέσει ώστε να υπάρξει ουσιαστική πρόοδος για το ζήτημα αυτό. Για να πάμε πίσω, να δούμε τι είχε επιτευχθεί και τι έγινε σε αυτά τα 4 χρόνια. Η πρόοδος των τελευταίων ετών συνιστά την απόδειξη μιας συνετής πολιτικής, με επιχειρήματα που φέρνουν απτά αποτελέσματα. Χτίζουν συμμαχίες σε διεθνές επίπεδο και αλλάζοντας δεδομένα και αντιλήψεις δεκαετιών, δημιουργούν ένα ευνοϊκό κλίμα σε παγκόσμιο επίπεδο για την επανένωση των γλυπτών στον γενέθλιο τόπο τους. Η εθνική θέση της χώρας μας δεν άλλαξε, ούτε αλλάζει, ούτε η κυβέρνηση παραιτείται από τη διεκδίκηση της αρχαίας πολιτιστικής κληρονομιάς, πλέον των γλυπτών του Παρθενώνα, που βρίσκονται παρανόμως σε μουσεία του εξωτερικού, όπως λανθασμένα ισχυρίζεστε. Νομίζω ότι γνωρίζετε τις συμβάσεις της UNESCO και από ποια χρονική στιγμή μπορεί να διεκδικήσει και πως διεκδικεί η Ελλάδα. Ο επαναπατρισμός των παρανόμως εξαχθέντων από τη χώρα μας πολιτιστικών αγαθών αποτελεί πολιτική προτεραιότητα και σταθερή επιδίωξη του Υπουργείου Πολιτισμού διαχρονικά, αλλά ιδιαίτερα από το 2019 και εξής. Eιδικά την περίοδο 2019-2023, έχουν επιστρέψει μετά από συντονισμένες προσπάθειες των υπηρεσιών και της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΠΟ δεκάδες παρανόμως διακινηθέντα μνημεία. Η αρμόδια διεύθυνση τεκμηρίωσης και προστασίας πολιτιστικών αγαθών συνεχίζει δυναμικά το έργο και τις διεκδικήσεις, αξιοποιώντας κάθε πρόσφορο μέσον και έχουμε εξαιρετικά θετικά αποτελέσματα. Θα σας πω μόνο τούτο. Ο επαναπατρισμός 30 αρχαιοτήτων που επεστράφησαν στην Ελλάδα μετά από την κατάσχεσή τους το Δεκέμβριο του 2023, ο επαναπατρισμός 351 αρχαίων αντικειμένων και 25 ομάδων αρχαίων αντικειμένων και πολυάριθμων ομάδων συνανηκόντων αγγείων που βρίσκονταν στην κατοχή υπό εκκαθάριση της εταιρείας Robin Symes Limited και επαναπατρίστηκαν από το Λονδίνο και τη Νέα Υόρκη, έχοντας τα τελευταία 4 χρόνια κάνει κάθε δυνατή προσπάθεια και αυτά όλα επιστρέφουν τον Μάιο του 2023. Ο επαναπατρισμός συνεχίζεται. Είναι διαρκής. Μάρτιο του 2023 έχουμε και άλλους επαναπατρισμούς, Μάιο του 2022 επιστρέφεται το χρυσό Σφραγιστικό δακτυλίδι των μυκηναϊκών χρόνων που είχε κλαπεί από την Ρόδο και εντοπίστηκε στο μουσείο μεσογειακών και Ανατολικών Αρχαιοτήτων της Στοκχόλμης και είναι ατελείωτος ο κατάλογος. Επομένως τι είναι αυτά που λέτε; Ποιος αποποιείται των δικαιωμάτων επί της πολιτιστικής κληρονομιάς; Ποιοι είναι αυτοί που τα φέρνουν πίσω με επιτυχία και θα συνεχίσουν να το κάνουν;