Τι είναι ευτυχία; Η επιστημονική κοινότητα ξεκινά μια νέα προσπάθεια να απαντήσει στο αιώνιο ερώτημα: Τελικά, τι μπορεί να μας κάνει πραγματικά ευτυχισμένους;
Η Global Happiness Megastudy, μια φιλόδοξη διεθνής έρευνα, υπόσχεται να ρίξει περισσότερο φως στο μυστήριο της ευημερίας. Με 30.000 εθελοντές συμμετέχοντες και 1.020 ειδικούς από 72 χώρες, η νέα έρευνα αποτελεί τη μεγαλύτερη προσπάθεια που έχει γίνει μέχρι σήμερα να αποκρυπτογραφηθεί επιστημονικά η έννοια της ευτυχίας, συμφωνα με το
Το «κυνήγι» της ευτυχίας βρίσκεται στον πυρήνα της ανθρώπινης ύπαρξης, όπως είχε διακηρύξει και ο Δαλάι Λάμα το 1989, όταν του απονεμήθηκε το Νόμπελ Ειρήνης. Το πώς, όμως, μπορεί να επιτευχθεί η ευτυχία παραμένει ένα άλυτο αίνιγμα, που απασχολεί φιλοσόφους και επιστήμονες εδώ και αιώνες.
Το μεγαλύτερο «πείραμα» για την ευτυχία
Η μελέτη, με επικεφαλής την καθηγήτρια Elizabeth Dunn από το Πανεπιστήμιο British Columbia του Καναδά θα διεξάγει πειραματικά τεστ στους εθελοντές, με στόχο να ανιχνευθούν και να αναδειχθούν οι παράγοντες εκείνοι που φαίνεται να ενισχύουν την ψυχική ευημερία.
Οι επιστήμονες έχουν σχεδιάσει μια σειρά από «παρεμβάσεις ευτυχίας», οι οποίες κατηγοριοποιούνται σε 7 βασικές ομάδες, περιλαμβάνοντας δραστηριότητες όπως η σωματική άσκηση, οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις και άλλες πρακτικές, που στοχεύουν στη βελτίωση της συναισθηματικής κατάστασης. Στόχος είναι να διαπιστωθεί ποιες στρατηγικές είναι πιο αποτελεσματικές, καθώς και πώς επηρεάζονται από παράγοντες όπως η ηλικία, το εισόδημα και η γεωγραφική θέση.
Πώς μετριέται η ευτυχία;
Παρ’ ότι η ευτυχία είναι μια εγγενώς υποκειμενική εμπειρία, οι επιστήμονες προσπαθούν να την προσεγγίσουν με αντικειμενικά εργαλεία. Παραδοσιακές μελέτες, όπως η διάσημη έρευνα του Χάρβαρντ που διήρκεσε δεκαετίες, έδειξαν ότι οι στενές σχέσεις είναι σημαντικότερες από τα χρήματα ή τη φήμη για μια ευτυχισμένη ζωή.
Ωστόσο, οι περισσότερες έρευνες τους παρελθόντος είχαν σημαντικούς περιορισμούς, καθώς επικεντρώνονταν σε δυτικές, βιομηχανοποιημένες κοινωνίες. Η ευτυχία, όμως, δεν είναι μια ενιαία «συνταγή», ίδια για όλους. Αυτό που κάνει χαρούμενους τους ανθρώπους των δυτικών κοινωνιών μπορεί να μην είναι εξίσου ικανοποιητικό για τα άτομα του υπόλοιπου κόσμου. Η Global Happiness Megastudy στοχεύει να ξεπεράσει αυτά τα εμπόδια, ερευνώντας τη χαρά σε διαφορετικούς πολιτισμούς και κοινωνικές ομάδες, προκειμένου να διαμορφώσει μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα.
Μπορούμε να επηρεάσουμε τα «επίπεδα ευτυχίας» μας;
Ωστόσο, η μέτρηση της ευτυχίας παραμένει πρόκληση. Μια καινοτόμος προσέγγιση που εφαρμόστηκε στο Ινστιτούτο Alan Turing ανέλυσε εκατομμύρια κείμενα, από βιβλία έως εφημερίδες, για να χαρτογραφήσει πώς η ανθρώπινη ευημερία έχει αλλάξει τους τελευταίους δύο αιώνες. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η οικονομική ανάπτυξη δεν συνδέεται απαραίτητα με την αύξηση της ευτυχίας, ενώ παράγοντες όπως οι κοινωνικές σχέσεις και η δημόσια υγεία παίζουν καθοριστικό ρόλο.
Σύμφωνα με την καθηγήτρια Σόνια Λαϊουμπομίρσκι, το 50% της ευτυχίας μας καθορίζεται από γενετικούς παράγοντες, ενώ το 10% εξαρτάται από εξωτερικές συνθήκες. Το πιο ενθαρρυντικό, όμως, είναι ότι το υπόλοιπο 40% επηρεάζεται από τις δικές μας επιλογές και συμπεριφορές. Αυτό σημαίνει ότι η ευτυχία δεν είναι κάτι σταθερό, αλλά μπορεί να καλλιεργηθεί και να ενισχυθεί.
Φιλοδοξία της Global Happiness Megastudy, τελικά, είναι να προσφέρει πολύτιμες απαντήσεις και πρακτικές λύσεις για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής μας. Αν επιβεβαιωθεί ότι υπάρχουν στρατηγικές που λειτουργούν καθολικά ή σε συγκεκριμένες ομάδες ανθρώπων, τότε αυτή η έρευνα θα αποτελέσει ένα τεράστιο βήμα προς τα εμπρός. Ίσως, λοιπόν, αυτή η μελέτη μας οδηγήσει σε μια πιο ολοκληρωμένη κατανόηση της ευτυχίας ή, όπως έλεγε ο Αριστοτέλης, να μας υπενθυμίσει ότι «η ευτυχία εξαρτάται από εμάς τους ίδιους».
