Σύμφωνα με τους επιστήμονες, ο πλανήτης μας, δεν έχει ούτε καν έναν χρόνο στη διάθεσή του προκειμένου να αλλάξει την πορεία της κλιματικής κρίσης και να αποτρέψει την επαναφορά των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στα επίπεδα που βρίσκονταν πριν το lockdown. 

Αν αυτό δεν συμβεί, οι προσπάθειες να αποφύγουμε την κλιματική καταστροφή ενδέχεται να αποβούν μάταιες, προειδοποιεί ένας από τους κορυφαίους ειδικούς στον τομέα της ενέργειας στον πλανήτη.

«Φέτος είναι η τελευταία μας ευκαιρία, αν δεν θέλουμε να δούμε επιστροφή του άνθρακα», αναφέρει ο Φατίχ Μπίρολ, γενικός διευθυντής του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (IEA).

Οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο σχεδιάζουν να δαπανήσουν 9 τρισεκατομμύρια δολάρια στους επόμενους μήνες για να διασώσουν τις οικονομίες τους από την κρίση που προκάλεσε ο κορωνοϊός, σύμφωνα με υπολογισμούς του ΙΕΑ. Τα πακέτα ενίσχυσης που θα δημιουργηθούν φέτος θα κρίνουν και τη μορφή της παγκόσμιας οικονομίας για τα επόμενα τρία χρόνια, υποστηρίζει ο Μπίρολ, και σε αυτό το χρόνο οι εκπομπές αερίων θα πρέπει να αρχίσουν να σημειώνουν έντονη και μόνιμη πτώση. Διαφορετικά, οι παγκόσμιοι στόχοι για το κλίμα θα καταστούν ανέφικτοι.

Τώρα κρίνονται τα επόμενα 30 χρόνια

«Τα επόμενα τρία χρόνια θα κρίνουν την πορεία των επόμενων 30 ετών – και περισσότερων», δήλωσε ο Μπίρολ στον Guardian. «Αν δεν δράσουμε είναι βέβαιο ότι θα δούμε τις εκπομπές αερίων να επιστρέφουν στα ίδια επίπεδα. Αν συμβεί αυτό, είναι πολύ δύσκολο να μειωθούν και πάλι στο μέλλον. Για αυτό και ενθαρρύνουμε τις κυβερνήσεις να καταλήξουν σε βιώσιμα πακέτα ανάκαμψης».

Οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα έπεσαν κατά μέσο όρο κατά 17% σε όλο τον κόσμο τον Απρίλιο, σε σύγκριση με την περσινή χρονιά, όμως έκτοτε έχουν αυξηθεί και πάλι. Πλέον απέχουν περίπου 5% από τα περσινά επίπεδα.

Σε έκθεση που δημοσιεύθηκε την Πέμπτη, ο ΙΕΑ – ο πιο αξιόπιστος οργανισμός ανάλυσης ενέργειας του κόσμου – παρέθεσε και ένα προσχέδιο για το πώς μπορεί να μοιάζει μια παγκόσμια πράσινη ανάκαμψη, με έμφαση στις μεταρρυθμίσεις στην παραγωγή και κατανάλωση ενέργειας.

​Η αιολική και ηλιακή ενέργεια θα πρέπει να βρίσκονται στο επίκεντρο, συμβουλεύει η έκθεση, από κοινού με βελτιώσεις στην ενεργειακή απόδοση κτιρίων και βιομηχανιών και τον εκσυγχρονισμό των δικτύων ηλεκτρισμού.

Η δημιουργία θέσεων απασχόλησης πρέπει να γίνει προτεραιότητα για τις χώρες όπου εκατομμύρια πολίτες έχουν χάσει τις δουλειές τους εξαιτίας της πανδημίας και των lockdown.

​Η ανάλυση του ΙΕΑ δείχνει ότι οι «πράσινες» θέσεις εργασίας, όπως εκείνες που σχετίζονται με τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων, η τοποθέτηση φωτοβολταϊκών και η δημιουργία αιολικών πάρκων – είναι πιο αποτελεσματική από τη διοχέτευση των χρημάτων στην οικονομία άνθρακα.

Είμαστε μακριά από την πράσινη ανάκαμψη

Σε όλο τον κόσμο, ειδικοί, οικονομολόγοι, επαγγελματίες υγείας, εκπαιδευτές, ακτιβιστές για το περιβάλλον και πολιτικοί, καλούν σε μια πράσινη ανάκαμψη. Αν και ορισμένες κυβερνήσεις έχουν δεσμευθεί ότι θα κινηθούν προς αυτή την κατεύθυνση, με την ΕΕ να κάνει λόγο για «Πράσινο New Deal», τα χρήματα που έχουν διατεθεί μέχρι τώρα τείνουν να ενισχύουν κυρίως τα τμήματα της οικονομίας που χαρακτηρίζονται από υψηλές εκπομπές άνθρακα.

Τουλάχιστον 33 δισεκατομμύρια δολάρια έχουν διοχετευτεί σε αεροπορικές εταιρείες, με ελάχιστους ή και καθόλου όρους για την προστασία του περιβάλλοντος, σύμφωνα με την ομάδα Transport and Environment.

​Σύμφωνα με την εταιρεία αναλύσεων Bloomberg New Energy Finance, πάνω από μισό τρισεκατομμύριο δολάριο πρόκειται να διοχετευτεί σε βιομηχανίες υψηλών εκπομπών άνθρακα σε όλο τον κόσμο, χωρίς προϋποθέσεις που θα εξασφαλίζουν την μείωση των ρύπων τους.

Μόλις 12,3 δισεκατομμύρια δολάρια προορίζονται για βιομηχανίες χαμηλών εκπομπών, ενώ ακόμη 18,5 δισεκατομμύρια θα διοχετευτούν σε βιομηχανίες υψηλών εκπομπών με τον όρο ότι θα εκπληρώσουν τους περιβαλλοντικούς τους στόχους.

Στις πρώτες σχετικές δαπάνες, οι κυβερνήσεις είχαν τη δικαιολογία ότι αντιδρούσαν σε μια ξαφνική και απρόσμενη κρίση, σημειώνει ο Μπίρολ. «Τα πρώτα σχέδια ανάκαμψης στόχευαν περισσότερο στη δημιουργία οχυρών γύρω από την οικονομία».

Όμως έκτοτε λίγα πράγματα έχουν αλλάξει, προειδοποιεί. Παραπέμπει σε έρευνα του ΙΕΑ που δείχνει ότι μέχρι το τέλος Μαΐου, το ποσό που επενδύθηκε σε εργοστάσια που χρησιμοποιούν άνθρακα στην Ασία έχει αυξηθεί σε σύγκριση με την περσινή χρονιά. «Ήδη υπάρχουν ενδείξεις επιστροφής στα προηγούμενα επίπεδα εκπομπών», τονίζει.