Ένα σημαντικό ταφικό τύμβο, περίπου 900 μέτρα νότια από τον επισκέψιμο αρχαιολογικό χώρο της Ευρωπού, και ένα χιλιόμετρο δυτικά της σύγχρονης κοινότητας Μεσιάς, με ταφικό συγκρότημα από δύο ανεξάρτητους, αλλά εφαπτόμενους μεταξύ τους τάφους, που χρονολογούνται στο β' μισό του 4ου αι. π.ΚΕ. ή και τις αρχές του 3ου αι. π.ΚΕ έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη.

«Οι σωζόμενοι ταφικοί τύμβοι στην ευρύτερη περιοχή της Αρχαίας Ευρωπού, περίπου 20 έως 28 χλμ Β. της Πέλλας, πρωτεύουσας του Μακεδονικού Βασιλείου, οι οποίοι ανήκαν σε μέλη της αριστοκρατικής τάξης της πρώιμης ελληνιστικής εποχής, παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον για την ανάπλαση και ένταξή τους σε μια θεματική ιστορική πολιτιστική διαδρομή στα δυτικά του Αξιού ποταμού και στη σκιά του δασωμένου Πάικου», επισημαίνει στο ΑΠΕ/ΜΠΕ η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κιλκίς Γεωργία Στρατούλη.

Αρχαιολογικός Χώρος Ευρωπού. Ταφικά μνημεία ρωμαϊκών και παλαιοχριστιανικών χρόνων

Η κύρια ανασκαφική έρευνα του ταφικού τύμβου Μεσιάς, που ανήκε στη χώρα της Αρχαίας Ευρωπού, πραγματοποιήθηκε κατά το 2020, ενώ το 2021 πραγματοποιήθηκαν συμπληρωματικές έρευνες, των οποίων τα αποτελέσματα θα παρουσιάσουν αναλυτικά, σήμερα το πρωί (Παρασκευή, 11/3) στην 34η Επιστημονική Συνάντηση για το Αρχαιολογικό Έργο στη Μακεδονία και τη Θράκη κατά το έτος 2021, που πραγματοποιείται διαδικτυακά από τις 10 έως τις 11 Μαρτίου 2022, οι: Γ. Στρατούλη, Ν. Πουλακάκης, Ν. Χατζηδάκης, Α. Λαφτσίδης, Ευ. Παπαδοπούλου, Β. Μάσεν και Π. Τοκμακίδης.

Μια συστάδα τριών τάφων, συγκεκριμένα ενός μικρού μακεδονικού, ενός κιβωτιόσχημου και μιας ταφικής θήκης, που χρονολογούνται από τον ύστερο 4ο αι. έως το α' μισό του 3ου αιώνα π. ΚΕ είχε ανασκαφεί κατά τη δεκαετία του 1990 από την αρχαιολόγο Θώμη Σαββοπούλου, περίπου 300 μ ΝΔ από τον επισκέψιμο αρχαιολογικό χώρο της Ευρωπού, βόρεια του οποίου χωροθετείται το τραπεζοειδές έξαρμα, όπου αναπτύσσεται η αρχαία πόλη της Ευρωπού.

Ταφικός τύμβος Μεσιάς

Οι τρεις αυτοί τάφοι «καλύπτονταν πιθανόν από δύο τύμβους, που δεν σώζονται στις μέρες μας», σημειώνει ο κ. Πουλακάκης, προϊστάμενος του τμήματος Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιολογικών Χώρων και Μουσείων της ΕΦΑ Κιλκίς, και προσθέτει ότι «ανήκαν στην ανώτερη οικονομικά και κοινωνικά τάξη της αρχαίας Ευρωπού, δηλαδή οι ιδιοκτήτες τους ήταν πιθανώς γαιοκτήμονες, ίσως και βασιλικοί εταίροι, οι οποίοι ανέγειραν τα ταφικά μνημεία της οικογένειάς τους δίπλα στον οδικό άξονα σύνδεσης της Ευρωπού με την πρωτεύουσα Πέλλα».

Στόχος η διαμόρφωση μιας βιώσιμης πολιτιστικής - τουριστικής διαδρομής

Η περιοχή μεταξύ της κοιλάδας του άλλοτε πλωτού Αξιού ποταμού και του δασωμένου Πάικου, στη δυτική πλευρά της Π.Ε. Κιλκίς, στο σημερινό Δήμο Παιονίας, αποτελεί έναν χώρο με έντονο αρχαιολογικό ενδιαφέρον. Στόχος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κιλκίς είναι η αξιοποίηση παλαιών και νεότερων ευρημάτων, κυρίως ορατών στοιχείων της κοινωνίας των πρώιμων ελληνιστικών χρόνων (όπως οι ταφικοί τύμβοι του τέλους του 4ου - αρχών του 3ου αι. π.ΚΕ) στα ΒΑ της Πέλλας, πρωτεύουσας του Μακεδονικού Βασιλείου, για τη διαμόρφωση μιας βιώσιμης πολιτιστικής-τουριστικής διαδρομής στα δυτικά του Αξιού ποταμού, στην περιοχή του σημερινού Δήμου Παιονίας, με αιχμή του δόρατος την σημαντική «Ευρωπαίων πόλιν», δηλαδή την αρχαία Ευρωπό.

Η προϊσταμένη της ΕΦΑ Κιλκίς κ. Στρατούλη σημειώνει ότι αυτή η ελληνιστική πολιτιστική διαδρομή εκκινεί με δύο brand names: αφενός με το ίδιο το όνομα της πόλεως της Αρχαίας Ευρωπού, αλλά και εκείνο του γόνου της, του Σέλευκου Α' του Νικάτορα, του ιδρυτή της Δυναστείας των Σελευκιδών. «Μπορεί να διαμορφωθεί μια πολύ ενδιαφέρουσα περιβαλλοντικά και ιστορικά ελληνιστική πολιτιστική διαδρομή στην επέκταση της Πέλλας και σε συνέργεια με άλλες παράλληλες δράσεις στην ευρύτερη περιοχή, όπως πεζοπορικές ή ποδηλατικές διαδρομές στο όρος Πάικο, αλλά και γευσιγνωσία και επισκέψεις στα οινοποιεία της κοντινής γραφικής κωμόπολης της Γουμένισσας», επισημαίνει η κ. Στρατούλη.

Στο πλαίσιο αυτής της πολιτιστικής διαδρομής στην περιοχή αυτή του Δήμου Παιονίας, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κιλκίς επικεντρώνεται σε τρεις περιοχές: σε μια ταφική συστάδα στο νότιο νεκροταφείο της αρχαίας Ευρωπού, της αρχαίας πόλης που βρίσκεται νότια του σύγχρονου ομώνυμου οικισμού. Σε έναν ταφικό τύμβο δυτικά του σύγχρονου οικισμού της Μεσιάς, περί το 1 χλμ. νότια της Ευρωπού, σε μια περιοχή που ανήκε στην αρχαιότητα στη χώρα της, καθώς και σε δύο ταφικούς τύμβους της Τ.Κ. Τούμπας, η οποία βρίσκεται περί τα 8 χλμ. βόρεια από την Ευρωπό.

«Η επιλογή των ταφικών αυτών μνημείων δεν είναι διόλου τυχαία, καθώς επιδιωκόμενος στόχος είναι να αποτελέσουν τα τρία κομβικά σημεία μιας σχεδιαζόμενης πολιτιστικής και τουριστικής διαδρομής στον Δήμο Παιονίας, στα δυτικά του ποταμού Αξιού και ΒΑ της αρχαίας Πέλλας, της πρωτεύουσας του Μακεδονικού Βασιλείου», σημειώνει η προϊσταμένη της ΕΦΑ.