Ένα καταποντισμένο, σήμερα, κτίριο, ίσως ένα από τα τελευταία αρχαία δημόσια οικοδομήματα κοντά στον λιμένα της πόλης της Σαλαμίνος, που ενδεχομένως είδε και αναφέρει στην Περιήγησή του ο Παυσανίας τον 2ο αι. μΧ, αποκαλύπτεται σταδιακά στη Σαλαμίνα.

Όπως τονίζει σε ανακοίνωσή του το ΥΠΠΟΑ, σε μικρή απόσταση από τον νεότερο μώλο, μήκους 48 μ, που ξεχωρίζει στη βόρεια πλευρά του όρμου του Αμπελακίου και ο οποίος είναι κατασκευασμένος πριν το 1900 από αρχαίο οικοδομικό υλικό, «αποκαλύπτεται, καταποντισμένη σήμερα, σε βουρκώδες περιβάλλον, μεγάλη στιβαρή κατασκευή, από λιθόπλινθους, επιμελούς εμφάνισης, σε μήκος 13 μ. Πρόκειται, κατά πάσα πιθανότητα, για κρηπίδα (με εντοπισμένη ισχυρή θεμελίωση στο νότιο σκέλος της) κτηριακής κατασκευής δημόσιου χαρακτήρα».

«Η μορφή του κρηπιδώματος» συνεχίζει η ανακοίνωση, «μαζί με τα άλλα αρχιτεκτονικά στοιχεία και τα κινητά ευρήματα, σε συνδυασμό με την εύρεση παλαιότερα (το 1882), σε άμεσα γειτονικό σημείο, μαρμάρινου βάθρου αγάλματος με αναθηματική επιγραφή (IG ΙΙ2 1955), οδηγούν στην προκαταρκτική ερμηνεία του κτηρίου ως ναού ή στοάς, σε λειτουργία κατά την Υστερορωμαϊκή εποχή, ιδρυμένου πιθανώς σε παλαιότερους, Υστεροκλασικούς-Ελληνιστικούς χρόνους».

Τα παραπάνω έγιναν γνωστά από το ΥΠΠΟΑ, με αφορμή την ολοκλήρωση της δεύτερης φάσης της διεπιστημονικής υποβρύχιας έρευνας στις ανατολικές ακτές της Σαλαμίνος, που εξελίχθηκε, με εντατικούς ρυθμούς, σε θαλάσσια έκταση μείζονος ιστορικής σημασίας:

α) στον όρμο του Αμπελακίου, λιμένα της κλασικής πόλης της Σαλαμίνος, υπό τον έλεγχο του αθηναϊκού κράτους και κύριο χώρο συγκέντρωσης του ενωμένου ελληνικού στόλου την παραμονή της ναυμαχίας του 480 πΧ και β) στην περιοχή στα βόρεια και ανοικτά της χερσονήσου της Κυνόσουρας, επί της οποίας εντοπίζονται τα σημαντικότερα μνημεία της Νίκης.

Στην περιοχή δε, της Κυνόσουρας, οι συστηματικές θαλάσσιες γεωφυσικές έρευνες έδωσαν, μεταξύ άλλων, «πολύ μεγάλο όγκο ψηφιακών δεδομένων υψηλότατης ποιότητας, των οποίων η επεξεργασία αναμένεται να ρίξει φως στην παλαιογεωγραφική εξέλιξη της περιοχής και στον εντοπισμό στόχων αρχαιολογικής σημασίας».

Σκοπός των θαλάσσιων γεωφυσικών ερευνών στον όρμο του Αμπελακίου, καθώς και βόρεια και ανατολικά της Κυνόσουρας, είναι να εντοπιστεί η ακτογραμμή της κλασικής περιόδου και να ανασυντεθεί η παράκτια παλαιογεωγραφία της περιοχής, αφ΄ενός, αλλά και να εντοπιστούν στόχοι πιθανής αρχαιολογικής σημασίας που «αναπαύονται» στην επιφάνεια του πυθμένα ή βρίσκονται θαμμένοι κάτω από αυτόν, αφετέρου.

Η έρευνα πραγματοποιείται στο πλαίσιο τριετούς προγράμματος συνεργασίας (2016-2018), μεταξύ της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων (ΕΕΑ) του ΥΠΠΟΑ και του Ινστιτούτου Εναλίων Αρχαιολογικών Ερευνών (ΙΕΝΑΕ), υπό την διεύθυνση της Δρ. Αγγελικής Σίμωσι, προϊσταμένης της Εφορείας και του Γιάννου Γ. Λώλου, καθηγητή του πανεπιστημίου Ιωαννίνων και προέδρου του Ινστιτούτου, με την συμμετοχή του Εργαστηρίου Θαλάσσιας Γεωλογίας και Φυσικής Ωκεανογραφίας του πανεπιστημίου Πατρών, υπό τον καθηγητή Γιώργο Παπαθεοδώρου, με κύρια συνεργάτιδα την αναπληρώτρια καθηγήτρια, Μαρία Γεραγά.