Έκθεση που δημοσίευσε ο ΟΗΕ, κατέληξε στο ανησυχητικό συμπέρασμα πως παρά την πρόοδο στη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίουεξακολουθούν να έχουν αυξητική πορεία.

Η παγκόσμια χρήση άνθρακα κατέγραψε πέρυσι ιστορικό ρεκόρ, παρά τις διεθνείς προσπάθειες για στροφή προς καθαρές μορφές ενέργειας και απειλώντας την αποτελεσματικότητα των μέτρων κατά της υπερθέρμανσης του πλανήτη.

Μπορεί η χρήση του άνθρακα στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας να μειώθηκε, καθώς οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας σημείωσαν ραγδαία άνοδο, ωστόσο η γενική αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας είχε ως αποτέλεσμα τη συνολική αύξηση της χρήσης άνθρακα, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση «State of Climate Action»που δημοσιεύθηκε από τον ΟΗΕ.

Η έκθεση σκιαγραφεί ένα ανησυχητικό τοπίο σχετικά με τις προοπτικές αποφυγής των ολοένα εντονότερων συνεπειών της κλιματικής κρίσης. Οι χώρες δε συμβαδίζουν με τους στόχους που έχουν θέσει για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, οι οποίες εξακολουθούν να αυξάνονται, έστω και με βραδύτερο ρυθμό σε σύγκριση με το παρελθόν.

Η έκθεση του ΟΗΕ δείχνει χώρες δε συμβαδίζουν με τους στόχους που έχουν θέσει για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μέχρι το 2030

Αν ο κόσμος θέλει να επιτύχει μηδενικές εκπομπές άνθρακα έως το 2050, προκειμένου να περιορίσει την υπερθέρμανση του πλανήτη σε 1,5 °C πάνω από τα προ-βιομηχανικά επίπεδα, όπως ορίζεται στη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, τότε περισσότεροι τομείς πρέπει να χρησιμοποιούν ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αντί για πετρέλαιο, φυσικό αέριο ή άλλα ορυκτά καύσιμα.

Οι περισσότερες κυβερνήσεις υποτίθεται ότι στοχεύουν στη «σταδιακή κατάργηση» της χρήσης άνθρακα μετά από τις δεσμεύσεις του 2021, ωστόσο υπάρχουν ορισμένες που προωθούν τη χρήση του ρυπογόνου καύσιμου. Ο πρωθυπουργός της Ινδίας, Ναρέντρα Μόντι, γιόρτασε την υπέρβαση του 1 δισεκατομμυρίου τόνων παραγωγής άνθρακα φέτος, ενώ στις ΗΠΑ ο Ντόναλντ Τραμπ έχει δηλώσει ότι η κλιματική αλλαγή «είναι απάτη» και υποστηρίζει τη χρήση του άνθρακα και άλλων ορυκτών καυσίμων. 

Οι προσπάθειες του Τραμπ να καταργήσει τη χρηματοδότηση και τα κίνητρα για τη μετάβαση σε πηγές ενέργειας με χαμηλές εκπομπές άνθρακα, θα έχουν αντίκτυπο στο μέλλον, σύμφωνα με την έκθεση του ΟΗΕ. Άλλες χώρες, όπως η Κίνα και η ΕΕ, θα μπορούσαν να μετριάσουν αυτό τον αντίκτυπο συνεχίζοντας να προωθούν τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Η καλή είδηση είναι ότι η παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας έχει αυξηθεί «εκθετικά», σύμφωνα με την έκθεση, η οποία διαπίστωσε ότι η ηλιακή ενέργεια είναι «η ταχύτερα αναπτυσσόμενη πηγή ενέργειας στην ιστορία». Ωστόσο, αυτό δεν είναι ακόμη αρκετό: οι ετήσιοι ρυθμοί ανάπτυξης της ηλιακής και της αιολικής ενέργειας πρέπει να διπλασιαστούν για να επιτύχει ο κόσμος τη μείωση των εκπομπών που απαιτείται μέχρι το τέλος της δεκαετίας.

Ο κόσμος κινείται πολύ αργά όσον αφορά τη βελτίωση της μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που παράγονται για τη θέρμανση κτιρίων. Ανησυχία προκαλούν και οι βιομηχανικές εκπομπές, καθώς ο τομέας της χαλυβουργίας έχει αυξήσει τη «ένταση άνθρακα», δηλαδή την ποσότητα άνθρακα που εκπέμπεται για κάθε μονάδα παραγόμενου χάλυβα, παρά τις προσπάθειες ορισμένων χωρών να υιοθετήσουν τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών.

Η μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση στις οδικές μεταφορές επιταχύνεται – πάνω από ένα στα πέντε καινούργια οχήματα που πουλήθηκαν πέρυσι ήταν ηλεκτρικά. Στην Κίνα, σχεδόν το ήμισυ των νέων οχημάτων αφορούσε ηλεκτρικά μοντέλα.

Η έκθεση εξέφρασε επίσης προειδοποίηση για την κατάσταση των «δεξαμενών άνθρακα» του πλανήτη – δάση, τυρφώνες, υγρότοποι, ωκεανοί και άλλα φυσικά στοιχεία που αποθηκεύουν άνθρακα. Παρόλο που οι χώρες έχουν επανειλημμένα δεσμευτεί να προστατεύσουν τα δάση τους, αυτά συνεχίζουν να καταστρέφονται, αν και με βραδύτερο ρυθμό σε ορισμένες περιοχές. 

Το 2024, περισσότερα από 20 εκατομμύρια στρέμματα δασών χάθηκαν μόνιμα. Αυτό είναι χαμηλότερο από το υψηλό επίπεδο των σχεδόν 110 εκατομμυρίων στρεμμάτων που είχε καταγραφεί το 2017, αλλά χειρότερο από τα 78 εκατομμύρια στρέμματα που χάθηκαν το 2021. Η έκθεση διαπίστωσε ότι οι κυβερνήσεις πρέπει να κινηθούν εννέα φορές πιο γρήγορα για να σταματήσουν την αποψίλωση των δασών.

Χάρτης της περιοχής του Αμαζονίου που δείχνει την υποβάθμιση των δασών λόγω πυρκαγιών το 2024

Οι ηγέτες του κόσμου και οι υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι θα συναντηθούν τον επόμενο μήνα στη Βραζιλία για την Cop30, τη σύνοδο κορυφής των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα, προκειμένου να συζητήσουν πώς να θέσουν τον κόσμο σε τροχιά για να παραμείνει εντός του ορίου των 1,5 °C της υπερθέρμανσης του πλανήτη, σύμφωνα με τη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα του 2015. Κάθε κυβέρνηση πρέπει να υποβάλει ένα λεπτομερές εθνικό σχέδιο για τη μείωση των εκπομπών, το οποίο ονομάζεται «εθνικά καθορισμένη συνεισφορά».