Η ώρα της κρίσης έφτασε για το Μακεδονικό. Σε λίγες ώρες θα γνωρίζουμε το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος για την αποδοχή ή όχι της συμφωνίας των Πρεσπών, ένα αποτέλεσμα που αναμένεται να αποτελέσει τη θρυαλλίδα πολιτικών εξελίξεων και στην Ελλάδα αλλά και στην ΠΓΔΜ η οποία αυτή την Κυριακή βρίσκεται στο επίκεντρο των εξελίξεων.

Οι ανταποκρίσεις από τη γειτονική χώρα όλες αυτές τις ημέρες δείχνουν έναν κόσμο διχασμένο, σκεπτικό, προβληματισμένο. Ακόμη και οι υποστηρικτές του «ναι» δεν δείχνουν μεγάλο ενθουσιασμό, ένας λαός που δεν δείχνει να αντιμετωπίζει μια ιστορική πρόκληση. Γι’ αυτό ίσως και η πλευρά Ζάεφ φοβάται ότι η αποχή μπορεί να του ανατρέψει τους σχεδιασμούς. Η συμμετοχή είναι αυτή που θα κρίνει τις εξελίξεις της επόμενης ημέρας με το βλέμμα όλων να είναι στραμμένο στο πώς οι Σκοπιανοί θα αντιμετωπίσουν τις κάλπες.

Οι πολιτικοί αναλυτές παρακολουθούν με αγωνία τις εξελίξεις και επεξεργάζονται τα σενάρια που είναι στο τραπέζι. Αλλωστε, το «ναι» ή το «όχι», η επικύρωση της συμφωνίας ή όχι από τους γείτονες θα αποτελέσει και το εναρκτήριο λάκτισμα για τις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα. Ενδεχομένως να «κλειδώσει» και την ημερομηνία των εκλογών.

Αν π.χ. ο Ζόραν Ζάεφ πετύχει μεγάλη νίκη με μεγάλη συμμετοχή τότε θα μπορεί να πάει στη Βουλή και να βρει τα 2/3 των βουλευτών που χρειάζεται προκειμένου να περάσει τις συνταγματικές αλλαγές.

Αν επικρατήσει το «ναι» αλλά η συμμετοχή είναι μικρή και η αντιπολίτευση δεν αναγνωρίζει το (συμβουλευτικού χαρακτήρα) δημοψήφισμα τότε ο σκοπιανός πρωθυπουργός αναμένεται να προσφύγει σε πρόωρες εκλογές ώστε να διεκδικήσει την πλειοψηφία εκείνη που χρειάζεται για να κάνει τις συνταγματικές αλλαγές.

Βεβαίως, η επικράτηση του «όχι» θα σημαίνει αποδοκιμασία της κυβέρνησης Ζάεφ, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη σταθερότητά της και το μέλλον του ίδιου του μετριοπαθούς σοσιαλδημοκράτη πολιτικού.

Αν για οποιονδήποτε λόγο η ΠΓΔΜ οδηγηθεί σε πρόωρες εθνικές εκλογές τότε η διαδικασία κύρωσης της συμφωνίας είτε τινάζεται στον αέρα είτε θα καθυστερήσει σημαντικά. Όπως θα καθυστερήσει να έρθει και στην ελληνική Βουλή, οπότε το ορόσημο του Μαρτίου χάνεται. Ενδεχομένως η κυβέρνηση Τσίπρα να λάβει και άλλες αποφάσεις για τις δικές μας εθνικές εκλογές.

Τα σενάρια που μπορεί να προκύψουν από τις κάλπες στα Σκόπια:

ΝΑΙ

Τριγμοί στη συγκυβέρνηση, πιο κοντά οι κάλπες

Ας πάμε στο σενάριο όπου το Ναι θα επικρατήσει στο αυριανό δημοψήφισμα στην ΠΓΔΜ. Τυπικά θα έχει απαντηθεί και το ερώτημα που περίτεχνα έθεσε ο Ζάεφ, πως η πλειοψηφία των πολιτών της χώρας του θέλει την ένταξη στους δυτικούς θεσμούς. Κι αν το σενάριο ακούγεται εύηχο για εκείνον, η επίδρασή του δεν θα είναι ακριβώς μονότροπη για τη χώρα μας και το εδώ πολιτικό σκηνικό. Δρομολογείται το επόμενο στάδιο της συμφωνίας των Πρεσπών, δηλαδή η Συνταγματική Αναθεώρηση της ΠΓΔΜ. Αυτό ακριβώς το στάδιο θα έχει όμως ως αντιπολιτευτική δύναμη πια και τους ΑΝΕΛ. Οι οποίοι – σύμφωνα με πληροφορίες – όταν έλθει η συμφωνία στη Βουλή θα την καταψηφίσουν και ο Πάνος Καμμένος θα έχει παραιτηθεί από τα υπουργεία της συγκυβέρνησης. Με τη λεπτή πληροφορία πως δεν θα αποσύρει την εμπιστοσύνη του στην κυβέρνηση – κλασική ανελίτικη στάση θα πείτε. Ο Αλέξης Τσίπρας θα κραδαίνει την ίδια στιγμή το Ναι ως επιδοκιμασία της συμφωνίας, αλλά και ως δεδομένο για τη γεωπολιτική σταθερότητα της περιοχής. Την ίδια στιγμή, οι δικοί του θα ψάχνουν ψήφους ανταρτών για τη συμφωνία από ΑΝΕΛ (π.χ. Κουντουρά ή Παπαχριστόπουλος) ή από Ποτάμι και ΔΗΜΑΡ. Η μείζονα αντιπολίτευση του Κυριάκου Μητσοτάκη – και δικαίως – θα θέτει ζήτημα νομιμοποίησης της συμφωνίας, αφού η συγκυβέρνηση θα έχει διαρραγεί. Ο χρόνος για τις κάλπες θα λιγοστεύει.

Επικυρώνοντας τη συμφωνία, ο Ζόραν Ζάεφ κουμπώνει το τελευταίο γρανάζι στη μηχανή που θα οδηγήσει τη χώρα του στην αγκαλιά της Δύσης. Ενα ισχυρό Ναι (που στην πράξη σημαίνει μεγάλο ποσοστό και συμμετοχή άνω του 50%) ανοίγει τον δρόμο για τη συνταγματική αναθεώρηση – καθώς εκτίμηση της σκοπιανής κυβέρνησης είναι ότι κανένα κόμμα της αντιπολίτευσης δεν θα τολμήσει να πάει αντίθετα στη λαϊκή βούληση. Από εκεί και πέρα, το μόνο που χρειάζεται είναι η ανταπόκριση της ελληνικής πλευράς και το μέλλον της «Βόρειας Μακεδονίας» προδιαγράφεται λαμπρό.

Η ένταξη στο ΝΑΤΟ θεωρείται δεδομένη, ενώ και οι ενταξιακές διαδικασίες για την Ευρωπαϊκή Ενωση δεν θα αργήσουν να ξεκινήσουν. Οι γείτονες μπορούν να γίνουν χώρα – υπόδειγμα για όσους μέσα στην ΕΕ προκρίνουν τη διεύρυνση προς τα Δυτικά Βαλκάνια – για να πείσουν τους υπόλοιπους, θα μπορούν πλέον να μιλούν για έναν λαό που όχι μόνο έκανε τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις για να ανήκει στην Ενωση, αλλά ήταν διατεθειμένος να αλλάξει μέχρι και το όνομά του. Από την άλλη, το παράδειγμα της ΠΓΔΜ θα σπεύσουν να ακολουθήσουν κι άλλες χώρες της περιοχής, που επιθυμούν να προσδεθούν στο δυτικό άρμα, λύνοντας τις διμερείς τους διενέξεις. Η ιστορία έχει, λοιπόν, happy end, έχει όμως και έναν αστάθμητο παράγοντα, που ακούει στο όνομα Ρωσία.

ΟΧΙ

Ανακούφιση για Μαξίμου και αντιπολίτευση

Η ελληνική κυβέρνηση, χωρίς να κουνήσει το μικρό της δαχτυλάκι, θα έχει καταφέρει να αποφύγει έναν πολύ μεγάλο προεκλογικό σκόπελο. Θα πιστωθεί την προσπάθεια που κατέβαλε για την επίλυση του Σκοπιανού και την αποφασιστικότητά της να φτάσει τη συμφωνία ώς το τέλος. Ομως το κείμενο, που συνεχίζει να προκαλεί αντιδράσεις, δεν θα φτάσει ποτέ στην ελληνική Βουλή, επιτρέποντας στον ΣΥΡΙΖΑ να παραμείνει στην εξουσία μέχρι να επιλέξει τον χρόνο των εκλογών – κι όλα αυτά, χωρίς δική του υπαναχώρηση. Οι ΑΝΕΛ δεν θα έχουν πια λόγο διαφοροποίησης, επομένως οι συζητήσεις για κεντροαριστερές διευρύνσεις και οι πονοκέφαλοι που δημιουργούν εσωκομματικά μετατίθενται για μετά τις εκλογές.

Και η αντιπολίτευση, όμως, θα ανακουφιστεί εξίσου. Ο,τι κι αν γίνει, ο Αλέξης Τσίπρας δεν θα μπορεί να ρίξει το μπαλάκι της επικύρωσης στον Κυριάκο Μητσοτάκη. Και με τη σειρά του, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης δεν θα χρειάζεται να εξηγεί διαρκώς στους ευρωπαίους εταίρους του γιατί διαφωνεί με τη συμφωνία. Το ίδιο ισχύει και για τη Φώφη Γεννηματά, που «καθαρίζει» με το PES και τους έσω-διαφωνούντες με τη στάση της. Οσο για τον Σταύρο Θεοδωράκη; Ενα Οχι τον απαλλάσσει από τον κόπο να εξηγεί πως η θετική ψήφος στο Σκοπιανό δεν μεταφράζεται αυτόματα σε στήριξη στον ΣΥΡΙΖΑ.

Απομάκρυνση από ΕΕ – ΝΑΤΟ και πολιτική αστάθεια

Αν επικρατήσει το Οχι θα έχουμε το παράδοξο πως θα έχει επικρατήσει εκείνη η πλατφόρμα που δεν είχε αρχηγό, μετά και τη στροφή του VMRO. Οι αντιπολιτευόμενες – στον Ζάεφ – δυνάμεις έσπρωχναν τον κόσμο στην αποχή παρά στην καταψήφιση της συμφωνίας των Πρεσπών. Το Οχι πάντως – στο οποίο θα ανάβει λαμπάδα ο Πάνος Καμμένος – θα απομακρύνει τουλάχιστον για τώρα κάθε ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ, στην ΕΕ και άρα στο δυτικό άρμα και θα εντείνει την αντιπαράθεση ΗΠΑ και Ρωσίας που διεξάγεται με συνέχειες στα Δυτικά Βαλκάνια. Αυτό θα σημαίνει πως δεν θα εγκαταλειφθεί μια νέα προσπάθεια για λύση, στη συγκυρία που οι ηγεσίες των δύο χωρών είναι φιλικοί -προς τον αμερικανικό παράγοντα – χρήστες.

Ομως ο Ζάεφ θα έχει χάσει ένα μεγάλο μέρος της πολιτικής του νομιμοποίησης, ενώ δεν θα είναι και απίθανη μια νέα εκλογική αναμέτρηση με τον ίδιο σε δυσμενή θέση. Δεν θα είναι καθόλου βέβαιη η συμμαχία – λυκοφιλία του με τις δύο κυριότερες παρατάξεις που εκπροσωπούν την αλβανική κοινότητα.

Ο πρόεδρος Ιβανόφ θα αποκτήσει ισχυρότερο ρόλο, ο Μίτσκοσκι θα ξαναμπεί στο παιχνίδι, οι Ρώσοι θα ζεστάνουν την παρέμβασή τους, ενώ μια μακρά περίοδος πολιτικής αστάθειας θα είναι δεδομένη για τη μικρή χώρα, αφού μια συμφωνία έχει το timing της και δεν χωρούν αναβολές.