Η Τουρκία είναι γνωστό σε εμάς τους Έλληνες ότι ιστορικά πάντα πατούσε ταυτόχρονα σε δύο βάρκες όταν οι περιστάσεις το επέτρεπαν.
Ο επιτήδειος ουδέτερος- Η Τουρκία
Περίτρανο παράδειγμα αποτελεί η στάση του επιτήδειου ουδέτερου που τήρησε στον Β Παγκόσμιο πόλεμο, παζαρεύοντας την έξοδό της στον πόλεμο είτε με την πλευρά της Μ.Βρετανίας είτε με αυτή του Χίτλερ, ζητώντας εδαφικά ανταλλάγματα σε βάρος της Ελλάδας, βάζοντας από τότε στο στόχαστρο τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και τα Δωδεκάνησα.
Τελικά όταν οι σύμμαχοι έφτασαν έξω από το Βερολίνο η Τουρκία κήρυξε τον πόλεμο κατά της Γερμανίας, για να βρεθεί στην πλευρά των νικητών.
Παράλληλα βλέποντας την αντιπαλότητα ΗΠΑ-ΕΣΣΔ , ζήτησε να μπεί στο ΝΑΤΟ, για να εξασφαλιστεί από την Σοβιετική καταιγίδα που την απειλούσε.
Έτσι και τώρα, βλέποντας ο Ερντογάν την αμερικανική άμπωτι στην Ευρώπη, επιχειρεί να βάλει την Τουρκία στον σκληρό αμυντικό πυρήνα της ΕΕ, προσδιοριζόμενη παράλληλα σύμφωνα με το αμυντικό σχέδιο SAFE των Βρυξελλών ποσό ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ
Συμβούλιο της Επικρατείας: Συνταγματικός ο γάμος ομόφυλων ζευγαριών με δικαίωμα υιοθεσίας
΄Εγκριση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου
επισημαίνει ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε την Τρίτη μια πρωτοβουλία ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ, γνωστή ως Δράση Ασφάλειας για την Ευρώπη (SAFE), ένα στρατηγικό σχέδιο που έχει σχεδιαστεί για να υποστηρίξει κοινά αμυντικά έργα και να μειώσει την εξάρτηση της ηπείρου από εξωτερικές στρατιωτικές συμμαχίες.
Το SAFE αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου οράματος ύψους 800 δισεκατομμυρίων ευρώ για την ανοικοδόμηση των αμυντικών δυνατοτήτων της Ευρώπης έως το 2030 και την επανεκτίμηση της εξάρτησής της από το ΝΑΤΟ.
Σε αυτό το εξελισσόμενο περιβάλλον ασφάλειας, η Τουρκία θα μπορούσε να διαδραματίσει πιο εξέχοντα ρόλο.
Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του SAFE είναι ότι επιτρέπει τη συμμετοχή χωρών εκτός ΕΕ.
Υποψήφιες χώρες όπως η Τουρκία και εκείνες με υπάρχουσες αμυντικές συνεργασίες μπορούν να ενταχθούν στο πρόγραμμα υπογράφοντας συμφωνίες συνεργασίας με την ΕΕ.
Για την Τουρκία, αυτό ανοίγει την πόρτα για βαθύτερη συμμετοχή στην ευρωπαϊκή άμυνα, ιδίως καθώς η εγχώρια βιομηχανία όπλων της επεκτείνεται, με έμφαση στα συστήματα drones και άλλες προηγμένες τεχνολογίες.
Η συμμετοχή της Τουρκίας εξαρτάται από μια επίσημη συμφωνία με την ΕΕ, όπως ορίζεται στο Άρθρο 17 του κανονισμού που εγκρίθηκε στις 20 Μαΐου.
Σκοπιανός πήρε το σπίτι του 83χρονου νεφροπαθή και τον πέταξε στο δρόμο! Γκρέμισε το εσωτερικό για να μην μπορεί να επιστρέψει (βίντεο)
Η στάση της Ελλάδας
Η Ελλάδα είχε πιέσει για την απαίτηση όλες οι συνεργασίες με χώρες εκτός ΕΕ να λαμβάνουν ομόφωνη έγκριση, επικαλούμενη τα Άρθρα 212 και 218 της Συνθήκης ΕΕ.
Ωστόσο, η Γερμανία και οι νομικοί σύμβουλοι της ΕΕ αντιτάχθηκαν στην κίνηση και η πρόταση τελικά απορρίφθηκε.
Παρόλα αυτά, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δήλωσε ότι το Άρθρο 212 θα παραμείνει η νομική βάση για μελλοντικές συμφωνίες.
Η Ελλάδα εξέδωσε ξεχωριστή δήλωση για να διευκρινίσει τη θέση της και να αποφύγει μελλοντική νομική ασάφεια.
Εάν η Τουρκία και η ΕΕ καταλήξουν σε συμφωνία βάσει του Άρθρου 212, θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένα ευρύ πλαίσιο συνεργασίας που θα περιλαμβάνει τεχνικές, οικονομικές και βιομηχανικές πτυχές της άμυνας.
Η ΕΕ θα διατηρήσει την εποπτεία για να διασφαλίσει την ευθυγράμμιση με τα δημοκρατικά πρότυπα.
Τα έργα που αφορούν τρίτες χώρες, όπως η Τουρκία, θα υπόκεινται στην έγκριση της πλειοψηφίας από τα κράτη μέλη της ΕΕ.
Το πρόγραμμα SAFE
Το πρόγραμμα SAFE θα προσφέρει δάνεια με χαμηλό επιτόκιο για την ενίσχυση της αμυντικής παραγωγής σε όλη την Ευρώπη.
Οι εταιρείες με έδρα την ΕΕ πρέπει να εκτελούν τουλάχιστον το 65% της αξίας οποιουδήποτε έργου που λαμβάνει χρηματοδότηση, ενώ οι εταίροι εκτός ΕΕ μπορούν να συνεισφέρουν μεταξύ 15 και 35%.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα συγκεντρώσει κεφάλαια μέσω των χρηματοπιστωτικών αγορών και θα παράσχει δάνεια με 45ετή διάρκεια στις συμμετέχουσες χώρες.
Οι προτάσεις έργων πρέπει να υποβληθούν έως τις 30 Ιουνίου 2027 και το συνολικό ποσό των 150 δισεκατομμυρίων ευρώ αναμένεται να διανεμηθεί έως το τέλος του 2030.
Η αναπτυσσόμενη αμυντική βιομηχανία της Τουρκίας
Ο αμυντικός τομέας της Τουρκίας στοχεύει στην αύξηση των εξαγωγών προς την Ευρώπη.
Χώρες όπως η Γερμανία, η Ιταλία, η Ισπανία και η Πολωνία έχουν εκφράσει την υποστήριξή τους για τη συμμετοχή της Τουρκίας σε περιφερειακές αμυντικές πρωτοβουλίες.
Το 2024 οι τουρκικές εξαγωγές αμυντικού εξοπλισμού ανήλθαν σε 7,1 δισεκατομμύρια δολάρια (περίπου 6,5 δισεκατομμύρια ευρώ), αντικατοπτρίζοντας αύξηση 29% σε ετήσια βάση.
Πάνω από το 55% των εξαγωγών κατευθύνθηκε σε χώρες του ΝΑΤΟ και την Ουκρανία, υπογραμμίζοντας την αυξανόμενη ενσωμάτωση της Τουρκίας στις δυτικές δομές ασφαλείας εν μέσω αυξανόμενων εντάσεων στην Ευρώπη.
Η συνεργασία Τουρκίας -Ισπανίας για το HÜRJET
Ένα πρόσφατο παράδειγμα αυτής της συνεργασίας είναι το προηγμένο εκπαιδευτικό αεροσκάφος της Τουρκίας, HÜRJET, το οποίο έχει προγραμματιστεί για χρήση σε κέντρο εκπαίδευσης πιλότων του ΝΑΤΟ στο Μπανταχόθ της Ισπανίας.
Ο Ισπανός αναλυτής άμυνας Χάιμε Πέρεζ Γκέρα δήλωσε στο κρατικό TRT Haber ότι το κέντρο στο Μπανταχόθ θα φιλοξενήσει σημαντικό αριθμό πιλότων του ΝΑΤΟ και η ανάπτυξη του HÜRJET θα προσελκύσει ευρύτερη προσοχή στην πλατφόρμα.
Ο Πέρεζ Γκέρα επαίνεσε επίσης την ανάπτυξη της αμυντικής βιομηχανίας της Τουρκίας, αποκαλώντας την μία από τις πιο σημαντικές εξελίξεις στην περιοχή και προβλέποντας την ανάδειξη της Τουρκίας ως βασικού ευρωπαϊκού αμυντικού εταίρου.
Οι Τουρκικές αμυντικές εταιρείες ήδη πληρούν τα πρότυπα του ΝΑΤΟ και σημειώνουν πρόοδο στην ευρωπαϊκή αγορά.
Στα τέλη του 2024, ο τουρκικός κατασκευαστής μη επανδρωμένων αεροσκαφών Baykar απέκτησε την ιταλική Piaggio Aerospace.
Σε μια άλλη εξέλιξη, η Τουρκία υπέγραψε μνημόνιο συμφωνίας με την Ισπανία τον Δεκέμβριο του 2024 για τη χρήση του HÜRJET σε ισπανικά στρατιωτικά προγράμματα εκπαίδευσης.
Ο Χαλούκ Γκιοργκούν, γραμματέας της Τουρκικής Υπηρεσίας Αμυντικής Βιομηχανίας (SSB), δήλωσε ότι η Τουρκία έχει συμβάλει στις ευρωπαϊκές δομές ασφαλείας από τις αρχές του 19ου αιώνα.
Ανέφερε κοινές πρωτοβουλίες όπως το στρατιωτικό μεταγωγικό αεροσκάφος A400M, που αναπτύχθηκε σε συνεργασία με έξι ευρωπαϊκές χώρες.
Ο Γκιοργκούν δήλωσε ότι η πρωτοβουλία SAFE θα μπορούσε να οδηγήσει σε ακόμη στενότερη συνεργασία μεταξύ των αμυντικών βιομηχανιών της Τουρκίας και της ΕΕ, ιδίως υπό το πρίσμα του επίσημου καθεστώτος υποψήφιας χώρας για ένταξη στην ΕΕ.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει επανειλημμένα επικρίνει την Άγκυρα
Παρά τις δυνατότητες αμυντικής συνεργασίας, οι πολιτικές εντάσεις μεταξύ Τουρκίας και ΕΕ παραμένουν.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει επανειλημμένα επικρίνει την Άγκυρα για οπισθοδρόμηση στις δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις.
Οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένου του Freedom House, έχουν εκφράσει ανησυχία για τη διάβρωση των δημοκρατικών θεσμών και του κράτους δικαίου στην Τουρκία.
Στην έκθεσή του για το 2025, το Freedom House αξιολόγησε την Τουρκία ως «Μη Ελεύθερη», αναφέροντας μια απότομη πτώση των πολιτικών δικαιωμάτων και των πολιτικών ελευθεριών λόγω αυτού που χαρακτήρισε ως αυξανόμενο αυταρχισμό και συστηματική καταστολή της διαφωνίας υπό τον Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Freedom House και άλλοι φορείς ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν επισημάνει τη συρρίκνωση του χώρου για την κοινωνία των πολιτών και τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης στην Τουρκία.
Τον Μάρτιο, ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου, ο κύριος πολιτικός αντίπαλος του Ερντογάν, συνελήφθη με την κατηγορία της διαφθοράς, η οποία θεωρείται ευρέως ως πολιτικά υποκινούμενη.
Η κράτησή του πυροδότησε εκτεταμένες διαμαρτυρίες και οικονομικές επιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένης μιας απότομης πτώσης της τουρκικής λίρας και μιας παρέμβασης 40 δισεκατομμυρίων δολαρίων από την κεντρική τράπεζα της Τουρκίας, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης.
Η έκθεση του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ για το 2024 ανέφερε τις συνεχιζόμενες προκλήσεις στην Τουρκία σχετικά με την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης και την ελευθερία της έκφρασης.
Δοκιμάζεται η ειλικρίνεια της ΕΕ έναντι της Τουρκίας
Πηγές από το Υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας δήλωσαν στο Euronews Turkish ότι ο βαθμός στον οποίο η Τουρκία και οι τουρκικές εταιρείες θα συμμετέχουν ουσιαστικά στο σχέδιο SAFE και στις σχετικές πρωτοβουλίες θα αποτελέσει δοκιμασία για την ειλικρίνεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Οι αμυντικές δυνατότητες και η στρατηγική θέση της Τουρκίας καθιστούν δύσκολο για τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να το παραβλέψουν.
Η Γερμανία και η Ισπανία είναι μεταξύ των χωρών που υποστηρίζουν ενεργά τη βαθύτερη συνεργασία με την Άγκυρα.
Η Ιταλία, που κάποτε δίσταζε να συνεργαστεί στρατιωτικά με την Τουρκία, τώρα διερευνά σιωπηλά δρόμους για περιφερειακό διάλογο για την ασφάλεια και αμυντικές συνεργασίες.
Η στάση της ΕΕ και ο ρόλος της Ελλάδας
Από τα παραπάνω συνάγεται ότι το πρόγραμμα SAFE προσφέρει μια επίσημη οδό για την Τουρκία να επιδιώξει στενότερους αμυντικούς δεσμούς με την ΕΕ.
Για την ΕΕ, η πρόκληση θα είναι η εξισορρόπηση των στρατηγικών στόχων με τη δέσμευσή της στις δημοκρατικές αξίες.
Ο τρόπος με τον οποίο οι Βρυξέλλες χειρίζονται τον ρόλο της Τουρκίας στο πλαίσιο του SAFE θα μπορούσε να διαμορφώσει το μέλλον των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας και την ευρύτερη πορεία της ευρωπαϊκής αμυντικής πολιτικής.
Τέλος περιττό να τονίσουμε ότι Ελλάδα και Κύπρος θα πρέπει να αποτρέψουν πάση θυσία την ένταξη της Τουρκίας στο πρόγραμμα SAFE.
Αν αυτό δεν καταστεί δυνατόν θα πρέπει να ζητηθεί από την χώρα μας όπως η ΕΕ υπογράψει ειδική συμφωνία με την Τουρκία, που να περιλαμβάνει κατάργηση του Casus Belli σε βάρος μας, σεβασμό των υπαρχόντων συνόρων και της εδαφικής ακεραιότητας Ελλάδας-Κύπρου, οριοθέτηση ΑΟΖ σύμφωνα με την UNCLOS, ενώ τα 150 δις θα πρέπει να σαλαμοποιηθούν χρονικά, με την επόμενη δόση να καταβάλλεται κατόπιν υλοποίησης των παραπάνω προβλέψεων της συμφωνίας.
