Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει πλέον στα χέρια της τα εθνικά σχέδια επενδύσεων 19 κρατών-μελών, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, για τη συμμετοχή στα χαμηλότοκα δάνεια του ευρωπαϊκού μηχανισμού SAFE, ο οποίος στοχεύει στην ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας της Ε.Ε. Το πρόγραμμα αναμένεται να αποτελέσει κεντρικό εργαλείο χρηματοδότησης σε κοινά ευρωπαϊκά αμυντικά έργα, σε μια περίοδο που η Ένωση επιδιώκει μεγαλύτερη στρατηγική αυτονομία.

Ο εκπρόσωπος της Επιτροπής, Τομάς Ρενιέ, επιβεβαίωσε ότι όλα τα κράτη-μέλη υπέβαλαν εμπρόθεσμα τα σχέδιά τους. Παράλληλα, ενημέρωσε πως ο κανονισμός του SAFE προβλέπει συμμετοχή τρίτων χωρών, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, με ποσοστό έως και 35%, υπό αυστηρούς όρους.

Σύμφωνα με τον Ρενιέ, «όλες οι τρίτες χώρες μπορούν να συμμετάσχουν έως και 35% στα εθνικά σχέδια που έλαβε η Επιτροπή». Ωστόσο, ξεκαθάρισε ότι ο κανονισμός είναι εξαιρετικά αυστηρός ως προς την προστασία των συμφερόντων των κρατών-μελών. Αυτό σημαίνει ότι η συμμετοχή τρίτων χωρών μπορεί να περιοριστεί, εάν η Επιτροπή κρίνει ότι τίθεται ζήτημα ασφαλείας ή στρατηγικών συμφερόντων.

Στο ίδιο πλαίσιο, ο εκπρόσωπος επιβεβαίωσε πως δεν κατέστη δυνατό να συναφθεί συμφωνία μεταξύ Ε.Ε. και Ηνωμένου Βασιλείου, ενώ για τον Καναδά ανέφερε ότι «οι διαπραγματεύσεις προχωρούν πολύ καλά» και ενδέχεται να υπάρξει συμφωνία σύντομα. Διευκρίνισε επίσης ότι οι διαπραγματεύσεις με τις συγκεκριμένες χώρες αφορούν συμμετοχή άνω του 35%, για κοινά ευρωπαϊκά αμυντικά έργα που απαιτούν υψηλότερο επίπεδο συνεργασίας.

Η Ελλάδα ζητά 1,2 δισ. ευρώ - Πρώτη έγκριση στα 787,67 εκατ.

Από τα 19 κράτη μέλη που υπέβαλαν προτάσεις, η Ελλάδα έχει αιτηθεί δάνεια ύψους 1,2 δισ. ευρώ μέσω του SAFE. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη εγκρίνει για τη χώρα ένα πρώτο ποσό 787,67 εκατομμυρίων ευρώ, με την τελική χρηματοδότηση να εξαρτάται από την ολοκλήρωση της αξιολόγησης του σχεδίου.

Στη λίστα των χωρών που υπέβαλαν σχέδια βρίσκονται επίσης:
Κύπρος, Βέλγιο, Βουλγαρία, Τσεχία, Εσθονία, Ισπανία, Γαλλία, Κροατία, Ιταλία, Λετονία, Λιθουανία, Ουγγαρία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβακία, Φινλανδία και Δανία.

Η Ουκρανία στα εθνικά σχέδια 15 χωρών

Σύμφωνα με τον Επίτροπο Άμυνας Άντριους Κουμπίλιους, τα 15 από τα 19 κράτη μέλη συμπεριέλαβαν την Ουκρανία στα επενδυτικά τους σχέδια, με έργα συνολικού ύψους «δισεκατομμυρίων». Η Επιτροπή, ωστόσο, αρνήθηκε να αποκαλύψει ποιες χώρες δεν την συμπεριέλαβαν, επικαλούμενη ζητήματα εμπιστευτικότητας.

Ο Τομάς Ρενιέ δεν έδωσε επίσης σαφή εικόνα για το συνολικό ποσό στήριξης προς το Κίεβο από τα δάνεια του SAFE, ενώ οι αποφάσεις αναμένεται να οριστικοποιηθούν μετά την αξιολόγηση των σχεδίων.

Επόμενα βήματα: Αξιολόγηση και εγκρίσεις μέχρι το τέλος του έτους

Η Επιτροπή θα αξιολογήσει τα εθνικά σχέδια μέχρι το τέλος του έτους, βάσει των προϋποθέσεων του κανονισμού. Εφόσον η αξιολόγηση είναι θετική, το κάθε σχέδιο θα σταλεί στο Συμβούλιο της Ε.Ε. για τελική έγκριση. Μόνο τότε θα προχωρήσει η πρώτη εκταμίευση, η οποία μπορεί να φτάσει έως 15% του ποσού που έχει εγκριθεί ανά χώρα.

Η διαδικασία χρηματοδότησης του SAFE θεωρείται κρίσιμη για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας, ενώ η συζήτηση για τη συμμετοχή τρίτων χωρών, με πρώτη τη Τουρκία, αναμένεται να προκαλέσει πολιτικές αντιδράσεις το επόμενο διάστημα.