Με την έκθεση του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης που φέρνει σε διάλογο αρχαιότητες με έργα του Πικάσο και εν αναμονή των εγκαινίων του Μουσείου Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή όπου θα δούμε σπουδαία έργα του δημιουργού, ανατρέχουμε στο μεγαλύτερο αστυνομικό και πολιτιστικό θρίλερ που έχουμε ζήσει: την κλοπή του πίνακά του που είχε δωρίσει ο Πικάσο στην Ελλάδα και παραμένει άφαντος εδώ και σχεδόν οκτώ χρόνια.
Η ληστεία του αιώνα
Η υπόθεση έχει όλα τα στοιχεία ενός καλογραμμένο αστυνομικού μυθιστορήματος και είναι γνωστή στο αστυνομικό ρεπορτάζ ως «η ληστεία του αιώνα». Ο άγνωστος (δεν έχει ξεκαθαριστεί αν ήταν δυο) με την κουκούλα στο κεφάλι και με ένα κοπίδι αφαίρεσε από το κάδρο το έργο που ο ίδιος ο Πικάσο δώρισε στην Εθνική Πινακοθήκη.
Παρά την ενεργοποίηση του φύλακα που τον κυνήγησε κατόρθωσε να διαφύγει. Στη διερεύνηση της υπόθεσης ενεπλάκη η ελληνική αστυνομία, το τμήμα δίωξης αρχαιοκαπήλων και η ΕΥΠ, χωρίς όμως αποτέλεσμα και με τα σενάρια να φουντώνουν.
Δεν ήταν μόνο αυτό καθ’ αυτό το εξωφρενικό γεγονός ότι στην καρδιά της Αθήνας, στην Εθνική Πινακοθήκη, σημειώθηκε μια τέτοια ληστεία, αλλά και ο συμβολισμός που είχε το συγκεκριμένο έργο.
Αυτή η ωδή του Πικάσο προς τους Ελληνες μέσα από το πρόσωπο μιας γυναίκας που αγάπησε βαθιά και που επηρέασε τον δημιουργικό του τρόπο. Hταν εξάλλου η Dora Maar που κατέγραψε φωτογραφικά τα διαφορετικά στάδια δημιουργίας του έργου ζωής του Πικάσο, της Guernica -πριν την συνθλίψει και αυτή όπως συνήθιζε βάζοντας την να ανταγωνιστεί την επόμενη ερωμένη του, την Marie Terese.
H υπόθεση του κλεμμένου Πικάσο δεν έχει μπει στο συρτάρι. Ποτέ δεν πρόκειται να μπει, αποτελεί την μεγάλη πληγή στην υπόληψη τόσο της Πινακοθήκης όσο και των αστυνομικών αρχών. Μοιάζει να έχουν έρθει αρκετά κοντά πολλές φορές σε διαφορετικούς υπόπτους, χωρίς ποτέ όμως να βρουν τελικά την λύση.
Αυτή τη στιγμή το επικρατέστερο σενάριο θέλει το «Γυναικείο Κεφάλι» να βρίσκεται στο υπόγειο της έπαυλης ενός βαθύπλουτου Ελληνα που έδωσε την παραγγελία για την κλοπή.
Φαίνεται πώς ήθελε το συγκεκριμένο έργο, ότι συνδέεται με κάποιον άγνωστο τρόπο με αυτό. Δεν μπαίνει ζήτημα αγοραστικής αξίας, εδώ. Φαίνεται ότι ο κάτοχος του έργου ήθελε απλά να μπορεί να κάθεται απέναντι από το έργο και να το κοιτάζει όποτε επιθυμούσε.
Που βρίσκεται το έργο; Το επικρατέστερο σενάριο
Οσο ζει, το έργο δεν πρόκειται να φύγει από την κατοχή του, λένε οι ειδήμονες. Και μετά; Αναφέρουν ότι δεν αποκλείεται μετά τον θάνατό του και αφού περάσουν ακόμα αρκετά χρόνια, οι κληρονόμοι του ενδεχομένως θα επιχειρήσουν να το φυγαδεύσουν στο εξωτερικό και να το προωθήσουν για πώληση. Θα είναι όμως αδιανόητο σχεδόν να γίνει αυτό μέσω κάποιου οίκου δημοπρασιών, αφού έχει καταγραφεί ως αντικείμενο κλοπής και η Ελλάδα μπορεί να μπλοκάρει την αγοραπωλησία.
Αυτό είναι το επικρατέστερο σενάριο αυτή τη στιγμή. Ομως υπήρξαν και άλλα ενδεχόμενα που διερευνήθηκαν. Κάποιοι μιλούσαν για κυκλώματα της νύχτας που είχαν κάνει επέκταση των «εργασιών» τους συμπεριλαμβάνοντας την κλοπή έργων τέχνης σε συνεννόηση με εμπόρους τέχνης στο εξωτερικό.
Διερευνήθηκε μάλιστα και η πιθανή εμπλοκή του διαρρήκτη που βρίσκεται πίσω από κλοπές έργων τέχνης που είχαν σημειωθεί στο Ιδρυμα Γουλανδρή-Χορν και στη συλλογή Ελευθεριάδη Τεριάντ. Επίσης έγινε έρευνα στη Σερβία, που θεωρείται το κέντρο υποδοχής και στη συνέχεια διαμοιρασμού των κλεμμένων αριστουργημάτων ανά τον πλανήτη.
Θα είχε πάντως τεράστιο ενδιαφέρον αν ενόψει των θυρανοίξιων της νέας Εθνικής Πινακοθήκης με την επέκταση της χάρη και στη δωρεά 13 εκατομμυρίων ευρώ του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, η ελληνική αστυνομία κατόρθωνε να λύσει αυτό το μυστήριο και να επιστρέψει στον ελληνικό λαό το δώρο που του έκανε ο ίδιος ο Πικάσο.
