Η Γερμανία του 2025 αλλάζει. Υπό την ηγεσία του καγκελάριου Φρίντριχ Μερτς, η χώρα επιχειρεί τη ριζικότερη αναπροσαρμογή της στρατιωτικής της πολιτικής από τη λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Ο στόχος του Μερτς είναι ξεκάθαρος: η Bundeswehr να καταστεί «η ισχυρότερη συμβατική στρατιωτική δύναμη στην Ευρώπη».

Η δήλωση αυτή, όπως παρατηρεί σε άρθρο του ο , δεν είναι απλώς συμβολική. Εκφράζει τη νέα αυτοπεποίθηση του Βερολίνου και την πρόθεση να αναλάβει ηγετικό ρόλο στην ευρωπαϊκή ασφάλεια, σε μια εποχή που η Ρωσία απειλεί εκ νέου την ήπειρο και οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θεωρούνται πλέον δεδομένος εγγυητής της ευρωπαϊκής άμυνας.

Από την αποστρατιωτικοποίηση στην εξωστρέφεια

Η πλέον ηχηρή απόδειξη αυτής της στροφής ήταν η στρατιωτική τελετή της 22ας Μαΐου στο Βίλνιους. Για πρώτη φορά μετά το 1945, γερμανικά τεθωρακισμένα εγκαταστάθηκαν μόνιμα στο εξωτερικό, συγκροτώντας την Ταξιαρχία «Λιθουανία», μέρος της δέσμευσης του Βερολίνου στο ΝΑΤΟ.

Το συμβολικό βάρος αυτής της πράξης είναι τεράστιο. Επί δεκαετίες, οι Γερμανοί πολιτικοί απέφευγαν παρόμοιες κινήσεις, με φόντο τις μνήμες του Β' Παγκοσμίου Πολέμουκαι τη βαθιά ριζωμένη κοινωνική αντίληψη περί στρατιωτικής αυτοσυγκράτησης. Σήμερα, όμως, τα δεδομένα αλλάζουν.

Οικοδομώντας την «ευρωπαϊκή ασπίδα»

Η στροφή του Βερολίνου συνοδεύεται από σημαντικές επενδύσεις. Ο Μερτς και το υπουργείο Άμυνας έχουν δεσμευτεί να αυξήσουν δραστικά τον αμυντικό προϋπολογισμό, ώστε να ανανεωθεί το οπλοστάσιο, να ενισχυθεί η ετοιμότητα και να καλυφθούν τα κενά σε προσωπικό.

Παράλληλα, ενισχύεται και ο βιομηχανικός τομέας: νέες παραγγελίες για άρματα Leopard, πυραυλικά συστήματα και ηλεκτρονικά συστήματα άμυνας ενεργοποιούν τις γερμανικές αμυντικές βιομηχανίες. Στον πυρήνα αυτής της στρατηγικής βρίσκεται η επιθυμία για στρατηγική αυτονομία -όχι μόνο για τη Γερμανία, αλλά και για ολόκληρη την Ευρώπη.

Οι δυσκολίες της νέας στρατηγικής

Ωστόσο, η μεταμόρφωση της Bundeswehr δεν είναι εύκολη υπόθεση. Η στρατιωτική υποδομή παραμένει γερασμένη, οι ελλείψεις σε προσωπικό είναι εκτεταμένες και η κοινωνική αποδοχή δεν είναι δεδομένη.

Η γερμανική κοινωνία παραμένει διχασμένη. Ορισμένοι χαιρετίζουν την αποφασιστικότητα του Μερτς και θεωρούν ότι η χώρα πρέπει να αναλάβει μεγαλύτερες ευθύνες. Άλλοι φοβούνται ότι η αύξηση του στρατιωτικού ρόλου μπορεί να προκαλέσει εντάσεις, ειδικά με την ιστορική ευθύνη του παρελθόντος ακόμα νωπή.

Ένα νέο Βερολίνο σε μια νέα Ευρώπη

Αυτό που γίνεται σαφές είναι ότι η Γερμανία δεν επιδιώκει απλώς αμυντική επάρκεια. Επιδιώκει στρατηγικό ρόλο, ισχύ και επιρροή στην ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλειας. Και αν πετύχει το σχέδιο Μερτς, το Βερολίνο θα είναι σε θέση όχι μόνο να προστατεύει τον εαυτό του, αλλά και να ηγείται πολιτικά και στρατιωτικά της Ευρώπης.

Η νέα γερμανική στρατιωτική ισχύς δεν είναι πια φάντασμα του παρελθόντος -είναι η βάση μιας διαφορετικής γεωπολιτικής πραγματικότητας που διαμορφώνεται μπροστά στα μάτια μας.