Οι εταιρείες όπλων από τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Τουρκία θα αποκλειστούν από το νέο ταμείο 150 δισεκατομμυρίων ευρώ για την αμυντική χρηματοδότηση της ΕΕ, εκτός εάν οι χώρες αυτές υπογράψουν συμφωνίες άμυνας και ασφάλειας με τις Βρυξέλλες.
Το ταμείο για τα κεφάλαια που θα δαπανηθούν για όπλα θα είναι ανοιχτό μόνο σε αμυντικές εταιρείες της ΕΕ και σε εκείνες από τρίτες χώρες που έχουν υπογράψει αμυντικές συμφωνίες με το μπλοκ, σύμφωνα με πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που υποβλήθηκε την Τετάρτη.
Σύμφωνα με τους Financial Times, αποκλείει επίσης τυχόν προηγμένα οπλικά συστήματα στα οποία μια τρίτη χώρα θα είχε την «αρχή σχεδιασμού» – με περιορισμούς στην κατασκευή ή χρήση συγκεκριμένων εξαρτημάτων – ή τον έλεγχο στην ενδεχόμενη χρήση τους.
Αυτό εξαιρεί την αεροπορική και πυραυλική αμυντική πλατφόρμα των ΗΠΑ Patriot, η οποία κατασκευάζεται από τον ανάδοχο RTX, και άλλα οπλικά συστήματα των ΗΠΑ όπου η Ουάσιγκτον έχει περιορισμούς για το πού μπορούν να χρησιμοποιηθούν.
Η πρόταση αυτή αποτελεί νίκη για τη Γαλλία και άλλες χώρες που έχουν απαιτήσει μια προσέγγιση «Αγοράστε Ευρωπαϊκά» στον επανεξοπλισμό μέσω των αμυντικών επενδύσεων της ηπείρου, εν μέσω φόβων για την έλλιψη μακροπρόθεσμης αξιοπιστίςα των ΗΠΑ ως αμυντικού εταίρου και προμηθευτή, που πυροδότησε ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ.
Τουλάχιστον το 65% του κόστους των προϊόντων θα πρέπει να δαπανηθεί στην ΕΕ, τη Νορβηγία και την Ουκρανία. Το υπόλοιπο θα μπορούσε να δαπανηθεί σε προϊόντα από τρίτες χώρες που έχουν υπογράψει σύμφωνο ασφαλείας.
«Έχουμε αυτή την ευκαιρία να οικοδομήσουμε πραγματικά την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία», δήλωσε η Κάγια Κάλλας, επικεφαλής διπλωμάτης της ΕΕ, προσθέτοντας ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία απέδειξε τη σημασία της κατοχής όπλων χωρίς εξωτερικούς περιορισμούς. «Σε μια κρίση, ο στρατός χρειάζεται πραγματικά να έχει ελεύθερα χέρια».
Το Ηνωμένο Βασίλειο άσκησε σκληρές πιέσεις για να συμπεριληφθεί στην πρωτοβουλία, ιδίως δεδομένου του βασικού του ρόλου σε έναν ευρωπαϊκό «συνασπισμό των πρόθυμων» με στόχο την ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων της ηπείρου. Οι αμυντικές εταιρείες του Ηνωμένου Βασιλείου, συμπεριλαμβανομένων των BAE Systems και Babcock International, είναι βαθιά ενσωματωμένες στην αμυντική βιομηχανία χωρών της ΕΕ όπως η Ιταλία και η Σουηδία.
Εάν τρίτες χώρες όπως οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Τουρκία επιθυμούν να συμμετάσχουν στην πρωτοβουλία, θα πρέπει να υπογράψουν μια εταιρική σχέση άμυνας και ασφάλειας με την ΕΕ.
Οι συνομιλίες μεταξύ Λονδίνου και Βρυξελλών για ένα τέτοιο σύμφωνο έχουν ξεκινήσει, αλλά έχουν εμπλακεί σε αιτήματα για μια μεγαλύτερη συμφωνία ΕΕ-ΗΒ που θα περιλαμβάνει επίσης αμφιλεγόμενα ζητήματα όπως τα αλιευτικά δικαιώματα και η μετανάστευση.
«Εργαζόμαστε για να έχουμε αυτή τη σύμπραξη άμυνας και ασφάλειας με το Ηνωμένο Βασίλειο», δήλωσε η Κάλλας. «Ελπίζω πραγματικά ότι για τη σύνοδο κορυφής [ΕΕ-ΗΒ] τον Μάιο μπορούμε να έχουμε αποτελέσματα».
Ο αποκλεισμός του Ηνωμένου Βασιλείου και της Τουρκίας θα δημιουργήσει μεγάλους πονοκεφάλους στις μεγάλες ευρωπαϊκές αμυντικές εταιρείες με στενούς δεσμούς με παραγωγούς ή προμηθευτές σε αυτές τις αγορές.
Ερωτηθείς για τη θέση του Ηνωμένου Βασιλείου σχετικά με τους κανόνες για το νέο ταμείο της ΕΕ την Τρίτη, ένας Βρετανός αξιωματούχος είπε: «Είμαστε έτοιμοι να εργαστούμε μαζί για την ευρωπαϊκή άμυνα προς το συμφέρον της ευρύτερης ευρωπαϊκής ασφάλειας για να αποτρέψουμε τον κατακερματισμό στις ευρωπαϊκές αμυντικές αγορές και να δημιουργήσουμε νομικές δομές που θα επιτρέψουν στα κράτη μέλη να συνεργαστούν με τρίτες χώρες».
Η κίνηση θα προκαλέσει σημαντική ανησυχία στον αμυντικό τομέα της Βρετανίας. Ένα υψηλόβαθμο στέλεχος της αμυντικής βιομηχανίας του Ηνωμένου Βασιλείου είπε ότι ήταν «σημαντική ανησυχία», προσθέτοντας: «Βλέπουμε πολλές ευκαιρίες και είναι σωστό το Ηνωμένο Βασίλειο να θεωρείται μέρος της Ευρώπης, αλλά εάν η ΕΕ – και ειδικά η Γαλλία – πρόκειται να κάνει συναλλαγές σχετικά με αυτό, υπονομεύει ολόκληρη τη φιλοσοφία μιας κοινής και ενοποιημένης Ευρώπης από άποψη άμυνας και ασφάλειας.
Οι προηγούμενες προσπάθειες της Γαλλίας να περιορίσουν τις αμυντικές δαπάνες για εταιρείες της ΕΕ συνάντησαν σκληρή αντίσταση μόνο από χώρες όπως η Γερμανία, η Ιταλία, η Σουηδία και η Ολλανδία που έχουν στενούς δεσμούς με παραγωγούς άμυνας εκτός ΕΕ.
Η πρόταση πρέπει να εγκριθεί από την πλειοψηφία των κρατών της ΕΕ.
Σύμφωνα με τους όρους του σχεδίου, οι χώρες της ΕΕ θα μπορούν να ξοδεύουν το 35% των δανείων σε προϊόντα που χρησιμοποιούν εξαρτήματα από τη Νορβηγία, τη Νότια Κορέα, την Ιαπωνία, την Αλβανία, τη Μολδαβία, τη Βόρεια Μακεδονία και την Ουκρανία, δήλωσαν αξιωματούχοι.
