Από την Ευρώπη μέχρι τους θεσμούς και τη μετανάστευση, ακολουθούν τα προγράμματα των βασικών υποψηφίων του πρώτου γύρου των γαλλικών προεδρικών εκλογών, που διεξάγεται σήμερα Κυριακή 23 Απριλίου, σε πέντε σημεία-κλειδιά.

Ευρώπη: αποχώρηση ή μεταρρύθμιση;

Το ευρωπαϊκό ζήτημα αναστατώνει τις παραδοσιακές διαχωριστικές γραμμές, από τότε που ο στρατηγός ντε Γκωλ και οι κομμουνιστές μάχονταν εναντίον μιας ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, την οποία προωθούσαν οι κεντρώοι και οι σοσιαλιστές. Στα δημοψηφίσματα του 1992 (συνθήκη του Μάαστριχτ) και του 2005 (ευρωπαϊκό σύνταγμα), το «ναι» και το «όχι» συνάσπιζαν ανθρώπους τόσο στην αριστερά όσο και στη δεξιά.

Το ίδιο συμβαίνει και τώρα. Η επικεφαλής του Εθνικού Μετώπου Μαρίν Λεπέν και ο υποψήφιος της ριζοσπαστικής Αριστεράς Ζαν-Λυκ Μελανσόν, που προσάπτουν στις Βρυξέλλες ότι επέβαλαν τη δημοσιονομική λιτότητα, προτείνουν την έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αν διαπραγματεύσεις δεν επιτρέψουν την εκ βάθρων μεταμόρφωσή της.

Οι άλλοι υποψήφιοι θέλουν να αλλάξουν την ΕΕ χωρίς να την εγκαταλείψουν. Ο σοσιαλιστής Μπενουά Αμόν θέλει ένα διάλειμμα στη δημοσιονομική λιτότητα. Όπως και ο κεντρώος Εμανουέλ Μακρόν, προτείνει ένα κοινοβούλιο της ευρωζώνης και μαζικές ευρωπαϊκές επενδύσεις. Ο υποψήφιος της δεξιάς Φρανσουά Φιγιόν θέλει να επαναδιαπραγματευθεί τις συμφωνίες του Σένγκεν για να ελέγξει περισσότερο τα σύνορα της ΕΕ.

Μετανάστευση και ισλάμ

Ο Φρανσουά Φιγιόν και η Μαρίν Λεπέν προτείνουν μια περιοριστική πολιτική για τη μετανάστευση, με μέτρα που να περιορίζουν τις ενώσεις οικογενειών, τις κοινωνικές παροχές για τους πρόσφυγες, τη χορήγηση της γαλλικής υπηκοότητας.

Στα Αριστερά, ο Μπενουά Αμόν και ο Ζαν-Λικ Μελανσόν δεν ανεβάζουν ψηλά ως κεντρικό θέμα αυτό της μετανάστευσης και του ασύλου, όμως ο πρώτος προτείνει ανθρωπιστικές θεωρήσεις εισόδου για τους πρόσφυγες ενώ και οι δύο θα έδιναν δικαίωμα ψήφου στους ξένους για τις τοπικές εκλογές.

Το μέτρο αυτό δεν στηρίζει ο κεντρώος Εμμανουέλ Μακρόν. Όμως συμφωνεί με τον Αμόν όσον αφορά τη θέσπιση μιας «θετικής διάκρισης» ώστε να προσλαμβάνονται νέοι από τα υποβαθμισμένα προάστια.

Ποιοι θεσμοί;

Οι Φιγιόν και Μακρόν δεν επιθυμούν να αλλάξουν το σύνταγμα. Οι Μελανσόν και Αμόν θέλουν μια 6η Γαλλική Δημοκρατία, με λιγότερες εξουσίες για τον αρχηγό του κράτους και περισσότερα δημοψηφίσματα με λαϊκή πρωτοβουλία. Δημοψηφίσματα υπόσχεται και η Λεπέν, η οποία θέλει επίσης να περιλάβει στο σύνταγμα την «εθνική προτίμηση».

Ο Φρανσουά Φιγιόν θέλει να εισαγάγει την ιδέα των ποσοστώσεων για τη μετανάστευση.

Όλοι οι υποψήφιοι, εκτός του Φιγιόν, θέλουν να εισαγάγουν, σε διαφορετικούς βαθμούς, την αναλογική εκπροσώπηση στις εκλογές.

Οι Μακρόν και Αμόν θα απαιτήσουν από τους αιρετούς αξιωματούχους να έχουν λευκό ποινικό μητρώο. Ο Μελανσόν θα αφαιρέσει διά βίου το δικαίωμα του εκλέγεσθαι απ' όσους καταδικάζονται για διαφθορά.

Οικονομικά και κοινωνία

Παραδοσιακά τα οικονομικά και τα κοινωνικά θέματα φέρνουν σε αντίθεση τη δεξιά με την αριστερά. Όμως η στρατηγική προσέγγισης των λαϊκών τάξεων που ακολουθεί η Λεπέν την έχει οδηγήσει να τοποθετείται στα θέματα αυτά λιγότερο δεξιά από τον Φρανσουά Φιγιόν, ο οποίος έχει επιλέξει μια πολύ φιλελεύθερη οικονομική γραμμή.

Έτσι η ηλικία της συνταξιοδότησης θα αυξηθεί σταδιακά στα 65 χρόνια από τον Φιγιόν, θα διατηρηθεί στα 62 χρόνια (ή και λιγότερα σε ορισμένες περιπτώσεις) από τον Αμόν και τον Μακρόν, θα επανέλθει στα 60 χρόνια από τη Λεπέν και τον Μελανσόν.

Ο Φιγιόν θα καταργήσει την εβδομάδα εργασίας των 35 ωρών. Οι Μακρόν και Λεπέν θα τη διατηρήσουν, με αλλαγές, εξαιρέσεις και υπερωρίες. Οι Αμόν και Μελανσόν θέλουν να μειώσουν τον χρόνο εργασίας.

Ο φόρος των μεγάλων περιουσιών (ISF) θα καταργηθεί από τον Φιγιόν, θα μειωθεί από τον Μακρόν, θα διατηρηθεί από τη Λεπέν, θα συγχωνευθεί με τον φόρο ακίνητης περιουσίας από τον Αμόν, θα ενισχυθεί από τον Μελανσόν.

Ο Φιγιόν θα καταργήσει 500.000 θέσεις δημόσιων υπαλλήλων και ο Μακρόν 120.000, ενώ ο Μελανσόν θα δημιουργήσει 200.000.

Πυρηνική ενέργεια

Οι Μελανσόν και Αμόν θα εγκαταλείψουν σταδιακά την πυρηνική ενέργεια, την οποία υποστηρίζουν οι Φιγιόν και Λεπέν, ενώ ο Μακρόν επιδιώκει να περιορίσει τη σημασία της.