Τα τεκμήρια της εφορίας (οι αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης και οι δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων) έχουν εξελιχθεί σε «βραχνά» για περισσότερους από 1,8 εκατομμύρια φορολογούμενους -κυρίως χαμηλόμισθους, χαμηλοσυνταξιούχους, περιστασιακά απασχολούμενους, υπερχρεωμένους μικρομεσαίους επιχειρηματίες και αγρότες, καθώς προσδιορίζουν το ύψος του φορολογητέου εισοδήματός τους σε πολύ πιο υψηλό επίπεδο από το πραγματικό και τους υποχρεώνουν να καταβάλουν υπέρογκα ποσά φόρου εισοδήματος και ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης.

Για να αποφύγουν τον προσδιορισμό του φορολογητέου εισοδήματός τους με βάση τα τεκμήρια, οι φορολογούμενοι πρέπει να βρουν τρόπους να καλύψουν την πρόσθετη διαφορά που προκύπτει μεταξύ του πραγματικού εισοδήματός τους και του πιο υψηλού ποσού εισοδήματος που προσδιορίζουν τα τεκμήρια.

Αυτό μπορεί να γίνει με πολλούς εναλλακτικούς τρόπους, τους οποίους παρουσιάζει δημοσίευμα του «Ελεύθερου Τύπου» αναλυτικά.

Σε κάθε περίπτωση που ο φορολογούμενος καταφέρνει να δικαιολογήσει τη διαφορά αυτή, φορολογείται για το πραγματικό εισόδημα που έχει δηλώσει κι όχι για το -υψηλότερο του πραγματικού- τεκμαρτό του εισόδημα, οπότε γλιτώνει σημαντικού ύψους φορολογικές επιβαρύνσεις.

Τα «SOS»

Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, ο φορολογούμενος μπορεί να καλύψει τυχόν προστιθέμενη διαφορά φορολογητέου εισοδήματος λόγω τεκμηρίων, αναγράφοντας στη φορολογική του δήλωση έως και 9 διαφορετικές κατηγορίες ποσών. Συγκεκριμένα:

1. Πραγματικά εισοδήματα τα οποία αποκτήθηκαν το 2016 από τον ίδιο το φορολογούμενο, τη σύζυγό του και τα εξαρτώμενα μέλη της οικογενείας του και τα οποία απαλλάσσονται από το φόρο ή φορολογούνται με ειδικό τρόπο. Ως τέτοια εισοδήματα θεωρούνται η αποζημίωση απόλυσης, τα επιδόματα ανεργίας, το ΕΚΑΣ, τα κέρδη από μετοχές και αμοιβαία, οι τόκοι από REPOS, έντοκα γραμμάτια και ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου, οι τόκοι από καταθέσεις στις τράπεζες, τα επιδόματα επικινδυνότητας κ.λπ.

Τα ποσά αυτά είναι προσυμπληρωμένα στους κωδικούς 619-620, 617-618 και 335-336 του πίνακα 6 του Ε1, εφόσον οι φορείς που τα κατέβαλαν έχουν αποστείλει ηλεκτρονικά στην ΑΑΔΕ τα αρχεία με τα σχετικά στοιχεία.

Εφόσον οι φορείς που κατέβαλαν τα ποσά αυτά δεν έχουν υποβάλει ηλεκτρονικά στην ΑΑΔΕ τα σχετικά αρχεία και οι παραπάνω κωδικοί δεν είναι προσυμπληρωμένοι, τότε ο ίδιος ο φορολογούμενος πρέπει να τα αναγράψει στους κωδικούς 659-660, 657-658 και 305-306 του πίνακα 6.

2. Χρηματικά ποσά που δεν θεωρούνται εισόδημα κατά τις ισχύουσες διατάξεις και αποκτήθηκαν εντός του 2016. Τέτοια ποσά είναι το εφάπαξ, μια αποζημίωση από την ασφαλιστική κ.λπ. Τα ποσά αυτά δηλώνονται στον πίνακα 6, στους κωδικούς 781-782.

3. Κάθε έσοδο ή τίμημα που εισέπραξε ο φορολογούμενος το 2016 από την πώληση περιουσιακών στοιχείων του. Λαμβάνονται υπόψη τα ποσά που εισέπραξε ο φορολογούμενος από την πώληση ακινήτων, αυτοκινήτων, κινητών πραγμάτων συνολικής αξίας άνω των 10.000 ευρώ, μετοχών, ομολόγων, εντόκων γραμματίων, μεριδίων αμοιβαίων κεφαλαίων και άλλων κινητών αξιών. Από το τίμημα πώλησης που εισπράχθηκε εντός του 2016 αφαιρείται το κόστος απόκτησης, δηλαδή το τίμημα που καταβλήθηκε σε κάποιο προηγούμενο έτος για την αγορά του περιουσιακού στοιχείου.

Εάν το κόστος απόκτησης του πωληθέντος εντός του 2016 περιουσιακού στοιχείου εθεωρείτο «τεκμήριο» τη χρονιά κατά την οποία αποκτήθηκε και ο φορολογούμενος επικαλείται ανάλωση κεφαλαίου του έτους εκείνου, τότε το τίμημα το οποίο καταβλήθηκε τη χρονιά εκείνη για την απόκτησή του δεν θα πρέπει να αφαιρείται από το τίμημα στο οποίο πωλήθηκε εντός του 2016 και θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ολόκληρο το ποσό του τιμήματος για την κάλυψη της πρόσθετης διαφοράς εισοδήματος.

Για να αποδείξει ο φορολογούμενος την είσπραξη ποσού από την πώληση περιουσιακού του στοιχείου πρέπει να έχει κυρωμένο αντίγραφο συμβολαίου ή προσυμφώνου ή βεβαίωση του συμβολαιογράφου από τα οποία προκύπτουν τα χρηματικά ποσά που εισέπραξε. Για αγοραπωλησία αυτοκινήτων μεταξύ ιδιωτών αρκεί μια υπεύθυνη δήλωση του ν. 1599/1986 από τους δύο συναλλασσόμενους.

4. Κάθε έσοδο ή τίμημα που εισέπραξε ο φορολογούμενος εντός του 2016 από την πώληση περιουσιακών στοιχείων του. Ως έσοδα από την πώληση περιουσιακών στοιχείων λαμβάνονται υπόψη τα ποσά που εισέπραξε ο φορολογούμενος από την πώληση ακινήτων, αυτοκινήτων, κινητών πραγμάτων συνολικής αξίας άνω των 10.000 ευρώ, μετοχών, ομολόγων, εντόκων γραμματίων μεριδίων αμοιβαίων κεφαλαίων και άλλων κινητών αξιών.

Από το τίμημα πώλησης που εισπράχθηκε εντός του 2016 αφαιρείται το κόστος απόκτησης, δηλαδή το τίμημα που καταβλήθηκε σε κάποιο προηγούμενο έτος για την αγορά του περιουσιακού στοιχείου.

Εάν το κόστος απόκτησης του πωληθέντος εντός του 2016 περιουσιακού στοιχείου θεωρείτο «τεκμήριο» την χρονιά κατά την οποία αποκτήθηκε και ο φορολογούμενος επικαλείται ανάλωση κεφαλαίου του έτους εκείνου, τότε το τίμημα το οποίο καταβλήθηκε τη χρονιά εκείνη για την απόκτησή του δεν θα πρέπει να αφαιρείται από το τίμημα στο οποίο πωλήθηκε εντός του 2016 και θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ολόκληρο το ποσό του τιμήματος για την κάλυψη της πρόσθετης διαφοράς εισοδήματος.

Για να αποδείξει ο φορολογούμενος την είσπραξη ποσού από την πώληση περιουσιακού του στοιχείου πρέπει να έχει στη διάθεσή του και να προσκομίσει, εφόσον του ζητηθεί, κυρωμένο αντίγραφο συμβολαίου ή προσυμφώνου ή βεβαίωση του συμβολαιογράφου από τα οποία προκύπτουν τα χρηματικά ποσά που εισέπραξε.

Για αγοραπωλησία αυτοκινήτων μεταξύ ιδιωτών αρκεί μία υπεύθυνη δήλωση του ν. 1599/1986 από τους δύο συναλλασσόμενους. Τα ποσά αυτά δηλώνονται στον πίνακα 6 του εντύπου Ε1 της φορολογικής δήλωσης και συγκεκριμένα στον κωδικό 781 από τον υπόχρεο και στον κωδικό 782 από την σύζυγο του υπόχρεου.

5. Χρηματικά ποσά που εισήγαγε στην Ελλάδα ο φορολογούμενος το 2016, είτε σε ευρώ είτε σε συνάλλαγμα εφόσον η απόκτησή τους στο εξωτερικό δικαιολογείται. Για την απόδειξη των ποσών αυτών απαιτείται το πρωτότυπο παραστατικό που εκδίδει κάθε τράπεζα όταν εισάγονται χρηματικά κεφάλαια από το εξωτερικό. Μεταξύ των παραστατικών περιλαμβάνεται και η μοναδική βεβαίωση αγοράς συναλλάγματος. Τα ποσά που προέρχονται από την εισαγωγή χρηματικών κεφαλαίων και συναλλάγματος δηλώνονται στον πίνακα 6 του εντύπου Ε1 της φορολογικής δήλωσης και συγκεκριμένα στον κωδικό 781 από τον υπόχρεο και στον κωδικό 782 από την σύζυγο του υπόχρεου.

6. Δάνεια που έλαβε ο φορολογούμενος εντός του 2016 από τράπεζες, συγγενείς ή τρίτους. Η σύναψη δανείου αποδεικνύεται από συμβολαιογραφικό ή ιδιωτικό έγγραφο που έχει χαρτοσημανθεί και έχει βέβαιη ημερομηνία για τη συνομολόγηση του δανείου. Από την ημερομηνία πρέπει να προκύπτει ότι το δάνειο ελήφθη εντός του 2016 και πριν από την πραγματοποίηση της δαπάνης αγοράς περιουσιακού στοιχείου που πρόκειται να δικαιολογηθεί. Τα ποσά των ληφθέντων δανείων δηλώνονται στον πίνακα 6 του εντύπου Ε1 της φορολογικής δήλωσης και συγκεκριμένα στον κωδικό 781 από τον υπόχρεο και στον κωδικό 782 από την σύζυγο του υπόχρεου.

7. Ποσά που εισέπραξε το 2016 ο φορολογούμενος είτε από δωρεές είτε από γονικές παροχές. Για να αποδείξει ο φορολογούμενος ότι εισέπραξε εντός του 2016 τέτοια ποσά, θα πρέπει να έχει στη διάθεσή του (ώστε εάν χρειαστεί να μπορεί να προσκομίσει στις φορολογικές αρχές) σχετικό πιστοποιητικό του αρμοδίου προϊσταμένου ΔOY από το οποίο προκύπτει ότι η δωρεά ή η γονική παροχή έγινε πριν από την 31η-12-2016. Τα ποσά των δωρεών και των γονικών παροχών δηλώνονται κι αυτά στον πίνακα 6 του εντύπου Ε1 της φορολογικής δήλωσης και συγκεκριμένα στον κωδικό 781 από τον υπόχρεο και στον κωδικό 782 από την σύζυγο του υπόχρεου.

8. Κέρδη από λαχεία, ΠPOΠO, ΛOTTO, TZΟKEP, Προκαθορισμένο Στοίχημα κ.λπ. τυχερά παιχνίδια του Ο.Π.Α.Π. Τα ποσά των κερδών από τυχερά παιχνίδια του ΟΠΑΠ λαμβάνονται υπόψη μόνο εφόσον αφαιρεθεί η δαπάνη του φορολογούμενου για την αγορά του κουπονιού ή του δελτίου ή του λαχείου που κέρδισε. Για να αποδειχθεί η είσπραξη κέρδους από τυχερό παιχνίδι του ΟΠΑΠ ή λαχείο θα πρέπει ο φορολογούμενος να έχει στη διάθεσή του τη σχετική βεβαίωση από τον O.Π.A.Π. ή από την εταιρία που διενεργεί τις κληρώσεις των Λαχείων. Τα ποσά των παραπάνω κερδών πρέπει να δηλωθούν κι αυτά στον πίνακα 6 του εντύπου Ε1 της φορολογικής δήλωσης και συγκεκριμένα στον κωδικό 781 από τον υπόχρεο και στον κωδικό 782 από την σύζυγο του υπόχρεου.