Δεν είναι καθόλου περίεργο ότι μέσα σε ένα καταιγισμό ενημέρωσης, ταινιών, τηλεοπτικών προγραμμάτων, όταν πέφτει το κλασικό ασπρόμαυρο σήμα «Η Finos Film παρουσιάζει...», όλοι σταματάμε με προσοχή για να δούμε ποια είναι η ταινία που ακολουθεί.
Αυτό είναι ένα προσωπικό κατόρθωμα του Φίνου, του ανθρώπου που συγκρότησε την εθνική εμπορική κινηματογραφία και δημιούργησε μια προίκα με περισσότερες από 180 ταινίες που βλέπουμε ακόμα και σήμερα.
Η ωραία των Αθηνών
Τον Φιλοποίμενα Φίνο, έναν άνθρωπο που ξεκίνησε από την Τιθορέα Λοκρίδας και έγινε ο πιο σημαντικός άνθρωπος του ελληνικού κινηματογράφου δεν έπαψαν ποτέ να τον αναφέρουν οι πρωταγωνιστές και οι πρωταγωνίστριες των ταινιών του, με αγάπη, αποδίδοντας τον τίτλο του του αξίζει: του πατέρα του ελληνικού κινηματογράφου. Από τις ίδιες αυτές αφηγήσεις έχουμε μάθει οι περισσότεροι τον χαρακτήρα του Φίνου, ενός ανθρώπου κλειστού, ελάχιστα κοινωνικού με μόνο πάθος τη δουλειά του.
Φίνος, Βουγιουκλάκη, Χατζιδάκις
«Παρακολουθούσαμε το "Kλωτσοσκούφι" σε δοκιμαστική προβολή. Ήταν λίγες ημέρες πριν αρχίσει να προβάλεται στους κινηματογράφους. Kάποια στιγμή, ο Φίνος σηκώνεται όρθιος, ζητά να ανάψουν τα φώτα και ανακοινώνει απογοητευμένος ότι η ταινία πρέπει να ξαναγυριστεί, αλλάζοντας πολλά πράγματα και πρωταγωνιστή! Δουλειά τριών μηνών στα σκουπίδια. Aυτός ήταν ο Φίνος», έλεγε η Αλίκη Βουγιουκλάκη.
Ένας μεγάλος έρωτας γεννιέται
Μοιάζει σχεδόν απίθανο σήμερα το πως κατάφερε ένας και μόνο άνθρωπος με όραμα μέσα από ασύλληπτες δυσκολίες να δημιουργήσει μια κινηματογραφική αυτοκρατορία που ανέδειξε σταρ, σκηνοθέτες, σεναριογράφους και μουσικούς. Ο Φίνος δημιούργησε το πρώτο και μεγαλύτερο μέχρι τις μέρες μας σταρ σύστεμ. Ανήσυχος και εφευρετικός, ο Φίνος γύρισε την πρώτη ταινία του το 1939. Ήταν αυτός που έφτιαξε την πρώτη συσκευή για ηχογράφηση στην Ελλάδα και γύρισε την πρώτη έγχρωμη ταινία με στερεοφωνικό ήχο, τα «Κορίτσια για φίλημα» το 1964.
Μεγαλωμένος στην κινηματογραφική αίθουσα που είχε ανοίξει ο γιατρός πατέρας του και λάτρης του σινεμά, ο Φίνος μεγαλώνει μέσα στο Αλκαζάρ, στον σταθμό Λαρίσης. Είχε αποφασίσει από παιδί με ποια δουλειά ήθελε να ασχοληθεί και ας σπούδασε νομική. Αναλαμβάνει τον κινηματογράφο του πατέρα του και είναι ο πρώτος αιθουσάρχης θερινού σινεμά στον κόσμο που παίζει ταινία του τότε «νεογέννητου» ομιλούντος κινηματογράφου το 1930.
Εφευρέτης, σκηνοθέτης, δαιμόνιος παραγωγός
Εννέα χρόνια αργότερα, ο Φίνος παίρνει το ρίσκο της ζωής του. Πουλά όλη του την περιουσία και μπαίνει στην κινηματογραφική περιπέτεια που κράτησε μια ζωή. Ιδρύει τα «Ελληνικά Κινηματογραφικά Στούντιο» και το 1940 σκηνοθετεί «Το τραγούδι του χωρισμού», με πρωταγωνιστικό δίδυμο τους Λάμπρο Κωνσταντάρα και Λήδα Μιράντα. Ο εφευρέτης Φίνος ξυπνά μέσα του και κατασκευάζει μηχάνημα ηχογράφησης για να γίνει η επεξεργασία του ήχου αποκλειστικά σε ελληνικά στούντιο. Η ταινία αυτή είναι η πρώτη και τελευταία του σκηνοθεσία. Θα ασχοληθεί με την παραγωγή και τις προκλητικές δυσκολίες της.
Τα γυρίσματα του Μεθύστακα
Στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ο πατέρας του εκτελείται. Οι ναζί λεηλατούν τα στούντιο και καταστρέφουν τα «Επίκαιρα» που γύριζε και προβάλλονταν πριν από τις ταινίες. Μέσα στην Κατοχή με ακατάβλητη δύναμη και αποφασιστικότητα ιδρύει τον Μάρτιο του 1943 τη Φίνος Φιλμ (Finos Film) με πρώτη ταινία τη «φωνή της καρδιάς» με πρωταγωνιστή τον κορυφαίο ηθοποιό του θεάτρου Αιμίλιο Βεάκη. Ο Φίνος συλλαμβάνεται με κατηγορίες ότι συμμετείχε στην Αντίσταση. Τον συνέλαβαν στο πλατό, στα γυρίσματα της ταινίας «Βίλα με τα νούφαρα». Ο Φίνος θα την ολοκληρώσει μετά την απελευθέρωση.
Η χρυσή δεκαετία του ελληνικού σινεμά
Μια δεκαετία αργότερα τέλη του 50 ο Φίνος καταφέρνει και δημιουργεί μια από τις πιο αξιοσημείωτες παραγωγές ταινιών: Είναι η εποχή που κυκλοφορούν «Η Αγνή του Λιμανιού», «Το Σωφεράκι», «Η Ωραία των Αθηνών», «Λατέρνα φτώχεια και φιλότιμο», «Λατέρνα φτώχεια και γαρύφαλλο», «Το τελευταίο ψέμα», «Μια ζωή την έχουμε». Ο ελληνικός κινηματογράφος αρχίζει να παίρνει το δρόμο του θριάμβου με θρυλικούς πρωταγωνιστές: Αλίκη Βουγιουκλάκη, Δημήτρης Παπαμιχαήλ, Ρένα Βλαχοπούλου, Ντίνος Ηλιόπουλος, Τζένη Καρέζη, Αλέκος Αλεξανδράκης, Γεωργία Βασιλειάδου, Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, Σαπφώ Νοταρά, Λάμπρος Κωνσταντάρας, Ζωή Λάσκαρη, Βασίλης Αυλωνίτης, Βασίλης Διαμαντόπουλος, Ειρήνη Παπά, Θανάσης Βέγγος, είναι μερικά από τα ονόματα στα οποία ο Φίνος επενδύει, στήνοντας τα θεμέλια του εμπορικού κινηματογράφου. Η επιτυχία των ταινιών είναι μοναδική στα ελληνικά χρονικά και η βιομηχανία παραγωγής ταινιών ατέλειωτη. Ο Φίνος είναι πάντα παρών, στα πλατό, πίσω από τις κάμερες, ανάμεσα στα συνεργεία. Δουλεύει σαν εργάτης στις ίδιες του τις παραγωγές, σκληρά και ακαταπόνητα.
Εγκάινια της Φίνος Φιλμς
Πέρα από το δημιουργικό και οραματικό ταλέντο του ο ελληνικός κινηματογράφος χρωστά στο Φίνο κυρίως την ευκαιρία που έδωσε στο να αναδειχθούν πρόσωπα όπως ο Σακελάριος, ο Τσιφόρος, ο Φώσκολος, ο Δαλιανίδης, πρόσωπα που σημάδεψαν με τη δημιουργική τους παρουσία τον ελληνικό κινηματογράφο. Και τους σπουδαίους συνθέτες που έγραψαν τα πρώτα και αξεπέραστα σάουντρακς. Από τον Μουζάκη, τον Σουγιούλ, τον Καπνίση, τον Μίμη Πλέσσα, ο οποίος υπογράφει τη μουσική σε 112 ταινίες . Ακολουθούν ο Ξαρχάκος, ο Μαρκόπουλος, ο Λοΐζος, ο Μαμαγκάκης, ο Χατζηνάσιος, ο Κατσαρός και ο Χατζιδάκις που σφράγισε μερικές από τις εμβληματικές ταινίες της Φίνος Φιλμς.«Ποτέ δεν τον είδα να κάθεται σε γραφείο, μα πάντα να μαστορεύει με τους βοηθούς του. Πολλές φορές σαν ήθελα να δω τον Φίνο και μου λέγανε ότι βιδώνει ή ξεβιδώνει ένα μηχάνημα έφευγα γιατί ήξερα πως για αυτόν ήταν ιερή στιγμή» έλεγε ο Μάνος Χατζιδάκις.
Δράματα, μιούζικαλ, κωμωδίες, η παραγωγή της φόνος έφτασε στις 15 ταινίες τη χρονιά. Το εύφορο κλίμα της ανάπτυξης της δεκαετίας του 60 ακολουθεί η δεκαετία του 70. Η Χούντα, οι απαιτήσεις των ηθοποιών που γίνονται όλο και μεγαλύτερες, η λογοκρισία, το κλίμα της εποχής φρενάρουν τις παραγωγές ενώ τα ταμεία δε γνωρίζουν πια την ίδια επιτυχία. Η μεταπολίτευση και το κλίμα απαξίωσης του ελληνικού εμπορικού κινηματογράφου η τηλεόραση που εισβάλει θριαμβευτικά, ερημώνει τις αίθουσες. Ο Φίνος αρνείται να κάνει τηλεόραση και η εταιρεία κολοσσός οδηγείται στη χρεωκοπία. H αυλαία της Φίνος Φιλμ θα πέσει το 1976 με την ταινία «O κυρ Γιώργης εκπαιδεύεται». Ο Φίνος, ο παραγωγός που κέρδισε δύο υποψηφιότητες για Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας (ως παραγωγός): για την «Ηλέκτρα» (1962) του Μιχάλη Κακογιάννη και «Το χώμα βάφτηκε κόκκινο» (1965) του Βασίλη Γεωργιάδη και απέσπασε το βραβείο καλύτερης ταινίας στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης για την «Ηλέκτρα», αλλά και το βραβείο καλύτερης παραγωγής τόσο το 1967 («Πυρετός στην άσφαλτο» του Ντίνου Δημόπουλου) και το 1970, πεθαίνει χρεωκοπημένος στις 26 Iανουαρίου του 1977.
Όλα τα στέρια της ΦίνοςΜια περιουσία με ελεύθερη πρόσβαση
Η πεισματάρα αγαπημένη του σύζυγος Τζέλα Φίνου, αρνείται να πουλήσει τις ταινίες. Η επιμονή και η υπομονή της ανταμείφθηκαν όταν στη δεκαετία του 80 οι ελληνικές ταινίες αρχίζουν να επιστρέφουν στην ελληνική τηλεόραση πια, δημιουργώντας νέες γενιές θεατών που λάτρεψαν με τη σειρά του τον ελληνικό κινηματογράφο. Το σπάνιο υλικό της οικογένειας έγινε μια περιουσία ανοιχτή και προσβάσιμη σε όλους όταν πριν από λίγα χρόνια ψηφιοποιήθηκε. Η Φίνος Φιλμς σε πολύ καλύτερη μοίρα απ’ ότι τη δεκαετία του ’70, με τα δικαιώματα από τις ταινίες που προβάλλονταν διαρκώς στην τηλεόραση στα ταμεία της προχώρησε στην ψηφιοποίηση περίπου 160 ταινιών της Finos Film που έγινε με κονδύλι από την ίδια την εταιρεία αγγίζοντας τα 3 εκατομμύρια ευρώ. Ο ελληνικός κινηματογράφος και οι πιο λαμπρές ταινίες και σελίδες του είναι σήμερα ανοιχτές και ελεύθερες στο κοινό.
