Όπως μεταδίδει :

Η Σαουδική Αραβία θα μπορούσε να γίνει η πρώτη αραβική χώρα που θα υπογράψει συμφωνία για την απόκτηση μαχητικών F-35 Lightning II τεχνολογίας stealth, εφόσον όλα εξελιχθούν ομαλά στις συνομιλίες μεταξύ του Προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και του Σαουδάραβα διαδόχου Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν.

Το αίτημα της Σαουδικής Αραβίας για την αγορά F-35 εξετάζεται αυτή τη στιγμή από την κυβέρνηση Τραμπ, σύμφωνα με δημοσίευμα του Reuters που επικαλείται καλά πληροφορημένες πηγές. Η συμφωνία πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων φέρεται να έχει «ξεπεράσει ένα κρίσιμο εμπόδιο στο Πεντάγωνο» ενόψει της επίσκεψης του Μπιν Σαλμάν στον Λευκό Οίκο στις 18 Νοεμβρίου.

Η αναφορά έρχεται μετά την έγκριση, τον Μάιο του 2025, ενός τεράστιου πακέτου εξοπλισμών ύψους σχεδόν 142 δισ. δολαρίων για τη Σαουδική Αραβία από την κυβέρνηση Τραμπ. Το πακέτο περιλάμβανε συστήματα αεράμυνας και αντιπυραυλικής άμυνας, ενίσχυση της αεροπορίας και του διαστήματος, θαλάσσια ασφάλεια και επικοινωνίες, αλλά το F-35 απουσίαζε εμφανώς.

Σύμφωνα με μία από τις πηγές, η Σαουδική Αραβία υπέβαλε απευθείας αίτημα στον Πρόεδρο Τραμπ νωρίτερα φέτος για την αγορά 48 μαχητικών F-35. Ενδέχεται αυτή να είναι η πρώτη φορά που αποκαλύπτεται το μέγεθος και η κλίμακα του αιτήματος.

Τα ελληνικά F-35 με πυραύλους AIM-260 θα «έτρωγαν» για πρωϊνό τα τουρκικά Eurofighter με Meteor

Η πώληση των όπλων «προχωρούσε μέσα στο σύστημα», ανέφερε άλλος Αμερικανός αξιωματούχος, προσθέτοντας όμως ότι θα απαιτηθούν «περαιτέρω εγκρίσεις σε επίπεδο Υπουργικού Συμβουλίου, η τελική έγκριση από τον Τραμπ και ενημέρωση του Κογκρέσου» προτού λάβει επίσημη έγκριση. Έτσι, διαγράφεται μια μακρά διαδικασία για να ολοκληρωθεί η συμφωνία.

Η πηγή σημείωσε ότι το τμήμα πολιτικής του Πενταγώνου εργάστηκε επί μήνες πάνω στο πιθανό συμβόλαιο, το οποίο πλέον έχει προχωρήσει σε επίπεδο υπουργού στο Υπουργείο Άμυνας.

Ακόμη πιο σημαντικό, το δημοσίευμα τόνισε ότι η πώληση των F-35 θα μπορούσε να συνδεθεί με μια ευρύτερη διπλωματική προσπάθεια, καθώς η κυβέρνηση Μπάιντεν είχε εξετάσει στο παρελθόν την παροχή F-35 στη Σαουδική Αραβία στο πλαίσιο μιας συνολικής συμφωνίας που θα περιλάμβανε την εξομάλυνση των σχέσεων του Ριάντ με το Ισραήλ.

Πολλοί αναλυτές έχουν εκφράσει παρόμοια άποψη στο παρελθόν.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το Ριάντ βρισκόταν κοντά στην ολοκλήρωση συμφωνίας με το Τελ Αβίβ το 2023, βασισμένη σε αμερικανικές εγγυήσεις, αλλά η διαδικασία ανεστάλη όταν το Ισραήλ εξαπέλυσε εκστρατεία βομβαρδισμών στη Γάζα ως απάντηση στην επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου. Δεν θα ήταν απίθανο να αναμένει κανείς ότι ο Τραμπ, αρχιτέκτονας των Συμφωνιών του Αβραάμ, θα χρησιμοποιήσει την «εξομάλυνση των σχέσεων» ως μοχλό πίεσης για να εξασφαλίσει την έγκριση της συμφωνίας για τα F-35.

Η Σαουδική Αραβία διαθέτει σήμερα μία από τις πιο προηγμένες και πολυδιάστατες αεροπορικές δυνάμεις στον αραβικό Κόλπο. Η Βασιλική Σαουδαραβική Αεροπορία (RSAF) επιχειρεί με τα F-15SA (πάνω στα οποία βασίζεται το F-15EX), τα F-15SR (αναβαθμισμένη εκδοχή), τα Eurofighter Typhoon και τα Panavia Tornado. Παρ’ όλα αυτά, αναζητά περαιτέρω ενίσχυση της ισχύος της εν μέσω εξελισσόμενων προκλήσεων ασφαλείας από «απείθαρχα» κράτη και μη κρατικούς δρώντες στον Περσικό Κόλπο.

Παλαιότερα θεωρείτο ότι η Σαουδική Αραβία εξέταζε την αγορά 100 τουρκικών μαχητικών stealth KAAN ως εναλλακτική λύση έναντι του F-35. Οι δύο πλευρές ξεκίνησαν συζητήσεις για την πιθανή προμήθεια τον Δεκέμβριο του 2024, μετά την αγορά του μη επανδρωμένου αεροχήματος μάχης Akinci (UCAV) από την Τουρκία. Ωστόσο, εάν το Πεντάγωνο δώσει το «πράσινο φως» για την πώληση των F-35, το Ριάντ θα μπορούσε γρήγορα να παραμερίσει το σχέδιο για το KAAN.

Το σαουδαραβικό βασίλειο είχε εκφράσει επίσημα ενδιαφέρον για την απόκτηση μαχητικών F-35 ήδη από το 2017. Παρ’ όλα αυτά, το Πεντάγωνο έκτοτε καθυστερεί, επικαλούμενο τη δέσμευσή του να προστατεύσει την ποιοτική στρατιωτική υπεροχή του Ισραήλ στην περιοχή.

Υπονομεύοντας την Ποιοτική Στρατιωτική Υπεροχή του Ισραήλ;

Προς το παρόν, μόνο το Ισραήλ επιχειρεί με μαχητικά πέμπτης γενιάς F-35 στην περιοχή, γεγονός που του εξασφαλίζει πλήρη στρατιωτική υπεροχή. Αρχικά παρήγγειλε 50 F-35 Lightning II από τη Lockheed Martin, ενώ το 2023 ακολούθησε νέα παραγγελία για 25 επιπλέον αεροσκάφη.

Το Ισραήλ χρησιμοποιεί μια τροποποιημένη εκδοχή του F-35, το F-35I «Adir», προσαρμοσμένο στις δικές του επιχειρησιακές ανάγκες. Ήταν μάλιστα η πρώτη χώρα που αξιοποίησε το αεροσκάφος σε πολεμικές επιχειρήσεις. Το stealth μαχητικό χρησιμοποιήθηκε στον πόλεμο του Ισραήλ εναντίον του Ιράν, όπου αποδείχθηκε καθοριστικό για την εκτέλεση αποστολών κρούσης εντός της Ισλαμικής Δημοκρατίας.

Μια πιθανή πώληση F-35 στη Σαουδική Αραβία θα μπορούσε να μεταβάλει σημαντικά τις ισορροπίες στη Δυτική Ασία.

Μέχρι στιγμής, το βασικό εμπόδιο στην πώληση F-35 στη Σαουδική Αραβία και σε άλλα κράτη του Κόλπου είναι μια μακροχρόνια συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ και Ισραήλ, η οποία προβλέπει ότι τα αμερικανικά όπλα που παραδίδονται στο Ισραήλ πρέπει να είναι «ανώτερα σε δυνατότητες» από εκείνα που πωλούνται στους γείτονες και αντιπάλους του στην περιοχή. Οι πωλήσεις όπλων των ΗΠΑ, ακόμη και προς τους στενότερους συμμάχους τους, δεν μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο την «ποιοτική στρατιωτική υπεροχή» του Ισραήλ.

Αντιδρώντας στο ενδεχόμενο πώλησης F-35 στη Σαουδική Αραβία, η ισραηλινή εφημερίδα Jerusalem Post δημοσίευσε άρθρο υποστηρίζοντας ότι, αν και οι Σαουδάραβες διατηρούν στενές σχέσεις με τις ΗΠΑ και αποτελούν μέρος μιας άτυπης συμμαχίας ασφαλείας στη Μέση Ανατολή με το Ισραήλ κατά της Τεχεράνης, «έχουν επίσης φλερτάρει με συμμαχίες με τη Ρωσία και την Κίνα, ενώ έχουν υπογράψει συμφωνίες με το Ιράν, οι οποίες, αν και απίθανες, θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε συνεργασίες».

«Αν το Ριάντ αποκτήσει το F-35 και μοιραστεί την τεχνολογία με τη Ρωσία, την Κίνα ή το Ιράν, η ποιοτική υπεροχή του Ισραήλ έναντι της Τεχεράνης θα μπορούσε να υπονομευθεί, ενώ θα προέκυπταν και άλλα ζητήματα με το Πεκίνο και τη Μόσχα, που σήμερα τρέφουν βαθύ σεβασμό για τις στρατιωτικές δυνατότητες του Ισραήλ», πρόσθετε το δημοσίευμα, παρουσιάζοντας ξεκάθαρα επιχειρήματα κατά της πώλησης F-35 στη Σαουδική Αραβία.

Η κυβέρνηση Τραμπ ένα βήμα πριν εγκρίνει την πώληση F-35 στην Σαουδική Αραβία

Νωρίτερα φέτος, Ισραηλινοί αξιωματούχοι ασφαλείας δήλωσαν σε τοπικό μέσο (Walla) ότι, εάν οι ΗΠΑ εγκρίνουν την πώληση και αυτή περάσει από το Κογκρέσο, το Ισραήλ θα πρέπει να «αναθεωρήσει τη στρατηγική του». Δεν διευκρίνισαν όμως ποια κατεύθυνση θα μπορούσε να λάβει αυτή η νέα στρατηγική.

Παράλληλα, ορισμένοι Ισραηλινοί αξιωματούχοι έχουν αφήσει να εννοηθεί ότι τα F-35 που θα πωληθούν σε άλλη χώρα της περιοχής θα μπορούσαν να έχουν υποβαθμισμένες δυνατότητες, ώστε να προστατευθεί η στρατιωτική υπεροχή του Ισραήλ. «Αν αραβικά κράτη αποκτήσουν το F-35, οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να περιορίσουν τις δυνατότητές του», σύμφωνα με προηγούμενο δημοσίευμα της Jerusalem Post.

Αν οι ΗΠΑ ακολουθήσουν αυτή την οδό, θα μπορούσαν να πουλήσουν στη Σαουδική Αραβία F-35 χωρίς την αναβάθμιση Block 4. Ωστόσο, μένει να φανεί αν μια τέτοια πρόταση θα ήταν αποδεκτή από το σαουδαραβικό βασίλειο.

Το Ισραήλ είναι γνωστό ότι άσκησε έντονες πιέσεις κατά μιας πιθανής πώλησης F-35 στην Τουρκία. Το 2019, ισραηλινά μέσα ανέφεραν ότι το Ισραήλ εκμεταλλεύτηκε τη δυσαρέσκεια των ΗΠΑ για την αγορά των S-400 από την Τουρκία και κινήθηκε παρασκηνιακά ώστε να αποτρέψει την πώληση F-35 στην Άγκυρα, προκειμένου να διατηρήσει την υπεροχή του.

Αντίστοιχα, δημοσιεύματα νωρίτερα φέτος υποστήριξαν ότι ο Ισραηλινός πρωθυπουργός άσκησε εκ νέου πιέσεις για να εμποδίσει την πώληση το 2025, εν μέσω νέας δυναμικής στις σχέσεις ΗΠΑ–Τουρκίας.

Ο ένας τρόπος με τον οποίο οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να διατηρήσουν την ποιοτική στρατιωτική υπεροχή του Ισραήλ, ενώ εξάγουν τα F-35 στη Σαουδική Αραβία, είναι να εξοπλίσουν το Ισραήλ με το επόμενης γενιάς F-47.

Ο Ντόναλντ Τραμπ είχε δηλώσει νωρίτερα ότι θα ήταν ανοιχτός στην εξαγωγή μιας «υποβαθμισμένης» εκδοχής του F-47. Αυτό όχι μόνο θα διατηρούσε την υπεροχή του Ισραήλ στην περιοχή, αλλά θα παρείχε και μεγαλύτερη διαβεβαίωση στη Σαουδική Αραβία, αποτρέποντάς την από το να στραφεί προς έναν ρωσο-κινεζικό άξονα.

Οι αποστολές όπλων προς τη Σαουδική Αραβία έχουν στο παρελθόν αποτελέσει αντικείμενο έρευνας από το Κογκρέσο, ιδιαίτερα μετά τη δολοφονία του δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι το 2018. Μάλιστα, άλλες χώρες, όπως η Γερμανία, είχαν αρνηθεί να προμηθεύσουν όπλα στη Σαουδική Αραβία λόγω ανησυχιών για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιδίως στην Υεμένη.

Εάν η πώληση των F-35 καθυστερήσει ξανά, η Σαουδική Αραβία έχει τη δυνατότητα να αναβαθμίσει τον στόλο της με Eurofighter Typhoon (η Γερμανία έχει άρει το βέτο εξαγωγών) ή με τα γαλλικά . Ενώ η προσθήκη των Eurofighter θα επεκτείνει τον υπάρχοντα στόλο, τα Rafale θα ενισχύσουν την πολιτική διαφοροποίησης και θα βελτιώσουν τη διαλειτουργικότητα με χώρες όπως τα ΗΑΕ και το Κατάρ, που ήδη επιχειρούν με γαλλικά μαχητικά.

Επιπλέον, το σαουδαραβικό βασίλειο θα μπορούσε να εξετάσει την ένταξή του, σε κάποιο βαθμό, στο πρόγραμμα έκτης γενιάς Global Air Combat System (GCAP), μαζί με το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιαπωνία και την Ιταλία.