Ποιος είναι ο λόγος να υπάρχουν βιβλιάρια τραπέζης από ξεχωριστές εμπορικές τράπεζες, αν τα ευρώ είναι αποκλειστικά ψηφιακά;

Την προηγούμενη Πέμπτη, έδωσε συνέντευξη Τύπου η διοικήτρια της ΕΚΤ Christine Lagarde, για τη νέα νομισματική πολιτική που σκέφτεται να ακολουθήσει στη θητεία της. Εμείς θα σταθούμε από το 53′ και μετά, όταν ερωτήθηκε για το Bitcoin, τα κρυπτονομίσματα και τα νέα ψηφιακά νομίσματα που σχεδιάζουν να εκδώσουν οι Κεντρικές Τράπεζες (ΚΤ).

Η Lagarde είπε πως έχει δημιουργήσει μια ομάδα που θα επιταχύνει την προσπάθεια για το δικό τους blockchain νόμισμα, η οποία θα ξεκινήσει μια πειραματική φάση μέχρι τα μισά του 2020. Με αυτόν τον τρόπο υπολογίζουν να εξαλείψουν το κόστος και να παραμερίσουν τους μεσάζοντες. Ποιοι είναι αυτοί οι μεσάζοντες; Η Lagarde δεν τους ανέφερε, γιατί η απάντηση είναι αδιανόητη και προφανώς ο κόσμος δεν είναι έτοιμος να δεχτεί το σοκ: οι ίδιες οι τράπεζες!

Ποιος είναι ο λόγος να υπάρχουν βιβλιάρια τραπέζης από ξεχωριστές εμπορικές τράπεζες, αν τα ευρώ είναι αποκλειστικά ψηφιακά; Αρκεί ένα μόνο ίδρυμα, ίσως η ίδια η Κεντρική Τράπεζα! Κάτι που φάνταζε αδιανόητο, που παλαιότερα λοιδορούνταν ως τραβηγμένες ιστορίες συνωμοσίας, τώρα χάρη στην blockchain τεχνολογία γίνεται εφικτό.

Ποιο είναι το όραμα της τραπεζικής ελίτ; Να μη συμβούν ξανά τραπεζικές κρίσεις. Πώς μπορεί να γίνει εφικτό κάτι τέτοιο; Μόνο αν αποτραπεί η προοπτική του bank run. Αν είναι απόλυτα ηλεκτρονικό το χρήμα, τότε και -10% να βάλουν αρνητικά επιτόκια, τι θα μπορούν να κάνουν οι καταθέτες; Τίποτα! Μην έχοντας τη δυνατότητα να τα κρύψουν στο «στρώμα», η μόνη τους διέξοδος είναι να τα επενδύσουν ή να τα καταναλώσουν.

Ίσως αυτά να ακούγονται τραβηγμένα και δημιουργούν μια εύλογη απορία. Γιατί κόπτονται οι ΚΤ να εκδώσουν τα νομίσματά τους σε blockchain; Για να τα φέρουν σε ηλεκτρονική μορφή; Αφού ήδη είναι. Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιεύει η ΤτΕΕΛΛ 0,00%, το 98,5% των συνολικών καταθέσεων όλου του εγχώριου τραπεζικού συστήματος είναι σε ηλεκτρονική μορφή (Συγκεντρωτική Λογιστική Κατάσταση ΠΙ). Μόνο το υπόλοιπο 1,5% είναι σε χαρτονομίσματα και κέρματα.

Η διαφορά του απλού ψηφιακού ευρώ που έχουμε σήμερα, με το νέο εξελιγμένο ψηφιακό νόμισμα που θα έχουμε τα επόμενα χρόνια, είναι ότι πρόκειται για χρήμα με προγραμματισμό. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Ας αναφέρουμε μια διευκόλυνση και μία επικίνδυνη χρήση των δυνατοτήτων του «έξυπνου» χρήματος.

Η καλή πλευρά είναι πως προάγεται η εντιμότητα μεταξύ των συμβαλλομένων. Για παράδειγμα στον αγοραστή θα δεσμεύονται τα χρήματα που υποχρεούται να πληρώσει, άρα αποκλείεται να αθετήσει τον λόγο του. Όμως δεν θα τα εισπράττει αμέσως ο πωλητής. Τα χρήματα θα απελευθερώνονται μόνο όταν ο πωλητής παραδώσει το εμπόρευμα ή ο αντισυμβαλλόμενος εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του συμβολαίου του.

Το επικίνδυνο σενάριο είναι να απαγορευτεί να επενδύσουμε σε προϊόντα ή τίτλους που δεν είναι αρεστοί στις αρχές. Αν έχουμε ευρώ, να μας απαγορεύσει η ΕΚΤ να αγοράζουμε π.χ. χρυσό ή κάποιο άλλο περιουσιακό στοιχείο. Γιατί; Επειδή έτσι κρίνουν πως επιτάσσει η οικονομική πολιτική τους. Να θέλουν να στρέψουν τα χρήματα προς τα ακίνητα ή τα ομόλογα ή οτιδήποτε τους εξυπηρετεί. Μια άλλη επίπτωση είναι να αποκλειστεί από το σύστημα μια κατηγορία πολιτών, όπως για παράδειγμα οι ενοχλητικοί αντικαθεστωτικοί. Μέχρι και να εξαφανίσουν τα χρήματά τους θα μπορούν, με το πάτημα ενός κουμπιού. Το όνειρο κάθε εξουσίας: η δυνατότητα του απόλυτου ελέγχου. Οι κατασχέσεις και οι συλλήψεις θα αποτελούν άχρηστη διαδικασία. Αν σε αποκόψουν από το απόλυτα ηλεκτρονικό χρήμα, ούτε ψωμί δεν θα μπορέσεις να αγοράσεις.

Οι ΚΤ έχουν επιδοθεί σε έναν αγώνα ταχύτητας, γιατί όποιος δημιουργήσει πρώτος ένα αξιόπιστο blockchain σύστημα πληρωμών, θα έχει το πλεονέκτημα σε σχέση με τους υπόλοιπους. Η απόσταση θα είναι παρόμοια σαν κάποια χώρα να χρησιμοποιεί μόνο χαρτονομίσματα, ενώ ο υπόλοιπος κόσμος να έχει περάσει στην ψηφιακή εποχή. Η ίδια η Lagarde ανάφερε ενδεικτικά τις ΚΤ του Καναδά και της Βρετανίας. Ξέρουμε βέβαια πως είναι πολύ περισσότερες, όπως της Κίνας, της Ιαπωνίας και πολλές ακόμα.

Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον πάντως ότι κατά το ξεκίνημα, οι αρχές και το τραπεζικό κατεστημένο κοιτούσαν αφ’ υψηλού το Bitcoin και τα υπόλοιπα κρυπτονομίσματα. Όταν πήραν χαμπάρι ότι τα υποτίμησαν και συνέχισαν να αναπτύσσονται, άρχισαν να τα δυσφημούν. Αρκετά αργότερα, έντρομοι προσπάθησαν να καταλάβουν τη λειτουργία τους, να εκμεταλλευτούν τη νέα τεχνολογία προς όφελός τους. Πλέον, έχοντας αντιληφθεί πως αδυνατούν να τα αντιμετωπίσουν, έχουν προβεί σε έναν αγώνα δρόμου μεταξύ τους, για να τα μιμηθούν πρώτοι, μην τυχόν τους ξεπεράσουν οι άλλοι!

Η ισχύς των ΚΤ μπορεί να γίνει πολύ επικίνδυνη. Συνεπώς, η ανάγκη για αποκεντρωμένα συστήματα τύπου Bitcoin θα γίνει όλο και πιο έντονη στο επόμενο διάστημα. Η όμορφη υπόσχεση του Bitcoin είναι πως προωθεί τη χρηματοοικονομική ελευθερία. Πλέον υπάρχει η τεχνολογία να γίνει πιο δημοκρατικό το νομισματικό σύστημα ή τρομακτικά απολυταρχικό.

Το σίγουρο είναι πως όσοι θεωρούν το Bitcoin αποκλειστικά και μόνο επενδυτικό όχημα, διαπράττουν τεράστιο σφάλμα.