Δύο ερευνητές του Στάνφορντ εφηύραν ένα πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης ικανό να προσδιορίσει αν ένα άτομο είναι ομοφυλόφιλο ή όχι, βάσει μιας φωτογραφίας.

Η ανακοίνωση προκάλεσε σάλο στις ΗΠΑ. Οι ερευνητές Michal Kosinski και Yilun Wang του πανεπιστημίου του Στάνφορντ δημοσίευσαν την μελέτη τους αρχές Σεπτεμβρίου και αναμένεται να δημοσιοποιηθεί και στην επιθεώρηση Journal of Personality and Social Psychology.

Οι δύο ερευνητές ισχυρίζονται ότι το πρόγραμμά τους μπορεί να βασιστεί σε φωτογραφίες που βρίσκονται τυχαίο σε σάιτ γνωριμιών να καθορίσουν αν κάποιος είναι ομοφυλόφιλος ή όχι. Βάσει φωτογραφίας, όπως ισχυρίζονται, το ποσοστό επιτυχίας στο αποτέλεσμα είναι 91%, ενώ σε πραγματικούς ανθρώπους το ποσοστό πέφτει στο 61%.

«Αποδεικνύουμε ότι το πρόσωπο περιέχει πολύ περισσότερες πληροφορίες για την σεξουαλική προτίμηση των ομοφυλοφίλων και λεσβιών, οι οποίοι έχουν μορφολογία προσώπου, εκφράσεις και χαρακτηριστικά τυπικά για το είδος τους».
Για παράδειγμα, όπως αναφέρουν «οι αρσενικοί ομοφυλόφιλοι έχουν πιο λεπτό σαγόνι και πιο μακριά μύτη, ενώ οι λεσβίες έχουν πιο φαρδύ σαγόνι».

Οι ερευνητές αναφέρουν ότι οι διαφορές «βρίσκονται και πέραν της μορφολογίας», διότι «οι ομοφυλόφιλοι αρσενικοί έχουν λιγότερα γένια» ενώ «οι λεσβίες βάζουν λιγότερο μακιγιάζ, έχουν πιο σκούρα μαλλιά και φοράνε φορέματα με μικρότερο ντεκολτέ».
Σημειώνουν επιπλέον ότι «η σχέση ανάμεσα στο καπελάκι του μπάσκετ και την αρρενωπότητα εμφανίζεται και εδώ, αφού οι στρέητ άνδρες και οι λεσβίες φοράνε».
Για να φθάσει σε αυτά τα συμπεράσματα, αυτό το πρόγραμμα πληροφορικής, το οποίο βασίζεται σε ένα δίκτυο τεχνητών νευρώνων, πειραματίστηκε με 35.000 φωτογραφίες 14.000 ανδρών και γυναικών στρέητ και ομοφυλοφίλων, τις οποίες βρήκε σε ένα σάιτ γνωριμιών. Κανένα κριτήριο δεν δόθηκε στη μηχανή, η οποία «έμαθε» να ξεχωρίζει τους ετεροφυλόφιλους από τους ομοφυλόφιλους σύμφωνα με τα δικά της πρότυπα.

Αυτή η έρευνα παρουσιάζει ωστόσο αδιέξοδα και σημαντικά όρια. Πρώτον, όπως αναγνωρίζουν οι δύο ερευνητές, το πρόγραμμα παρουσιάζει επιτυχία μόνο όταν του παρουσιάζεις δύο άτομα, έναν ομοφυλόφιλο και έναν ετεροφυλόφιλο.
Αντίθετα, τα αποτελέσματα είναι λιγότερο καλά όταν ζητείται από τη μηχανή να ταυτοποιήσει 70 ομοφυλόφιλους σε δείγμα 1.000 ατόμων -ένα ποσοστό που αντιστοιχεί στην αμερικανική κοινωνία, εκτιμούς οι Michal Kosinski και Yilun Wang.
Το άλλο πρόβλημα είναι ότι η μηχανή πειραματίστηκε με βάση φωτογραφίες που προέρχονται από ένα ειδικό κοινό, αυτό των νέων λευκών Αμερικανών. Αυτές οι φωτογραφίες δεν είναι ουδέτερες: σε ένα σάιτ γνωριμιών, οι εικόνες είναι προσεκτικά επιλεγμένες, φωτοσοπαρισμένες ώστε να προβάλλεται ένα πρόσωπο ελκυστικό, ακόμη κι αν υπάρχουν υπερβολές ή προσπάθεια να κρυφτούν ορισμένα φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά.

Το άλλο πρόβλημα με αυτό το πρόγραμμα τεχνητής ευφυίας είναι ότι η μελέτη ξέχασε να ενδιαφερθεί σε άλλους τύπους σεξουαλικότητας όπως είναι η αμφι-σεξουαλικότητα. «Το άρθρο βασίζεται σε μια οπτική εντελώς διπολική, αποκλείοντας κάποιες ανθρώπινες σεξουαλικές προτιμήσεις: είσαι γκέη/λεσβία ή δεν είσαι», έγραψε ο κοινωνιολόγος Antonio Casilli σε ένα πολύ επικριτικό κείμενο.
Η έρευνα προκάλεσε σάλο και στα social media, ζωντανεύοντας μια παλιά διαμάχη στην επιστημονική κοινότητα αν η ομοφυλοφιλία είναι γενετική ή κοινωνική και προκαλώντας, επιπλέον, την μήνι πολλών οργανώσεων υπεράσπισης των δικαιωμάτων των λεσβιών, γκέη, αμφισεξουαλικών και τρανς (LGBT), όπως οι The Human Rights Campaign και GLAAD.

«Το Στάνφορντ θα έπρεπε να πάρει αποστάσεις από αυτή την μελέτη-σκουπίδι αντί να δίνει το όνομά του και την εγκυρότητά του σε μια έρευνα που είναι επικίνδυνα στρεβλή», έγραψε ο  Ashland Johnson,ένας από τους υπευθύνους της HRC. Αυτή η εργασία «απειλεί την ασφάλεια και την ιδιωτική ζωή τόσο των LGBT όσο και των μη-LGBT », έγραψε.
«Φανταστείτε μια στιγμή τις πιθανές συνέπειες αν αυτή η στρεβλή έρευνα χρησιμοποιηθεί για να στηρίξει τις προσπάθειες ενός βίαιου καθεστώτος να ταυτοποιήσει ή να κακομεταχειριστεί τα άτομα που νομίζει ότι είναι γκέη».