Η σημερινή ημέρα, Τετάρτη 3 Δεκεμβρίου, σύμφωνα με το εορτολόγιο της Εκκλησίας μας, είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Προφήτη Σοφονία, του Αγίου Αγγελή του Νεομάρτυρα, καθώς και των σαράντα μαρτύρων που μαρτύρησαν «ἐν Σοφιαναῖς». Παράλληλα, τιμώνται και άλλα πρόσωπα της Ορθοδοξίας, όπως ο Άγιος Γλυκέριος, γεγονός που προκαλεί συχνά σύγχυση σχετικά με το ποιο πρόσωπο της Εκκλησίας τιμάται πραγματικά την 3η Δεκεμβρίου.

Η σημερινή εορτή περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τους Αγίους Αγάπιο, Σέλευκο, Μάμα, Ινδή, Δόμνα και Γλυκέριο, καθώς και τους 40 μάρτυρες που συνδέθηκαν με σκληρούς διωγμούς κατά των χριστιανών. Ωστόσο, ένα συχνό λάθος αφορά τον Άγιο Μάρτυρα Γλυκέριο τον γεωργό, ο οποίος λανθασμένα αναφέρεται από αρκετούς ως τιμώμενος σήμερα. Η πραγματικότητα, όπως τη μεταφέρει το Συναξάρι, είναι διαφορετική: ο συγκεκριμένος Άγιος τιμάται κάθε χρόνο στις 23 Απριλίου και όχι στις 3 Δεκεμβρίου.

 Ποιος πραγματικά γιορτάζει σήμερα

Το όνομα «Γλυκέριος» έχει περισσότερες από μία ημερομηνίες μνήμης μέσα στον εκκλησιαστικό χρόνο. Στις 3 Δεκεμβρίου δεν τιμάται ο Γλυκέριος ο γεωργός – όπως υποστηρίζεται σε διάφορες λανθασμένες αναφορές – αλλά ο Άγιος Γλυκέριος ο Πρεσβύτερος, ο συγκλητικός, ο οποίος συγκαταλέγεται στους μάρτυρες της Νικομήδειας, σε μία από τις πιο σκοτεινές περιόδους διωγμών του χριστιανισμού.

Η παρεξήγηση προκύπτει από το γεγονός ότι αρκετές πηγές μπερδεύουν τον Άγιο Γλυκέριο τον γεωργό, ο οποίος αναφέρεται στο Συναξάρι του Μεγαλομάρτυρα Γεωργίου, με τον Γλυκέριο τον Πρεσβύτερο. Η Εκλησία ξεκαθαρίζει ότι μόνο ο δεύτερος τιμάται στις 3 Δεκεμβρίου, ενώ η μνήμη του γεωργού Γλυκερίου αποδίδεται στις 23 Απριλίου, ημέρα κατά την οποία τιμώνται και πολλοί άλλοι μάρτυρες της πίστεως.

Ο Άγιος Γλυκέριος ο Πρεσβύτερος 

Ο Άγιος Γλυκέριος ο Πρεσβύτερος έζησε στις αρχές του 4ου αιώνα, σε χρόνια βίας και ανελέητης καταδίωξης των χριστιανών. Το 303 μ.Χ., με εντολή του Διοκλητιανού, ξέσπασε ένας από τους σφοδρότερους διωγμούς στην ιστορία της Εκκλησίας. Μέσα σε αυτό το κλίμα τρόμου, πυρπολήθηκε το παλάτι του Διοκλητιανού στη Νικομήδεια και ο εμπρησμός αποδόθηκε άδικα στους χριστιανούς.

Ακολούθησαν σκληρά αντίποινα: κατεδαφίστηκε ο χριστιανικός καθεδρικός ναός της πόλης, ενώ σε δεύτερη επίθεση, με διαταγή του συναυτοκράτορα Μαξιμιανού, πυρπολήθηκε άλλος ναός μαζί με τους πιστούς που βρίσκονταν μέσα. Σύμφωνα με το Συναξάρι, περίπου 20.000 άνθρωποι βρήκαν τραγικό θάνατο μέσα στις φλόγες.

Μετά τα γεγονότα αυτά, πολλοί χριστιανοί συγκλητικοί συνελήφθησαν έξω από τους ναούς. Ανάμεσά τους ήταν και ο Άγιος Γλυκέριος ο Πρεσβύτερος, ο οποίος οδηγήθηκε σε μαρτύριο και θανατώθηκε διά πυρός, δίνοντας τη ζωή του για την πίστη.

Ο Προφήτης Σοφονίας – Η μορφή που δεσπόζει στη σημερινή ημέρα

Ο Προφήτης Σοφονίας, του οποίου η Εκκλησία τιμά τη μνήμη σήμερα, έζησε τον 7ο αιώνα π.Χ. επί βασιλέως Ιωσία. Ανήκει στους «μικρούς προφήτες» της Παλαιάς Διαθήκης, όμως το έργο του υπήρξε μεγάλο και καθοριστικό για την πορεία των Ισραηλιτών.

Το όνομά του σημαίνει «ο Θεός προστατεύει». Το προφητικό του βιβλίο χωρίζεται σε τρία κεφάλαια και περιγράφει:
– Τις επιπλήξεις προς τον λαό για την απομάκρυνσή του από τον Θεό
– Την προαναγγελία καταστροφών σε περιοχές όπως η Γάζα, η Ασκαλών, η Αζώτος και η Αιθιοπία
– Τον έλεγχο προς την Ιερουσαλήμ για τη διαφθορά της
– Τη χαρμόσυνη προαναγγελία της λύτρωσης μέσω της παρουσίας του Χριστού στη Σιών

Ο Σοφονίας πέθανε ειρηνικά και ετάφη στον τόπο των πατέρων του, αφήνοντας πίσω του έναν προφητικό λόγο βαθιά ανατρεπτικό για την εποχή, αλλά και θεμελιώδη για την πορεία του χριστιανικού κόσμου.

Ἀπολυτίκιον

Ἦχος α´. Τῆς ἐρήμου πολίτης.

Συνιείς φερωνύμως των μελλόντων την πρόγνωσιν, εκφαντορικώς προεκφαίνεις, την αιώνιον λύτρωσιν. Σιών γαρ βασιλέα τον Χριστόν, κηρύττεις Σοφονία εμφανώς, παρ' αυτού γαρ ελυτρώθημεν της αράς, Προφήτα οι βοώντες σοι, δόξα τω σε δοξάσαντι Θεώ, δόξα τω σε στεφανώσαντι, δόξα τω δωρουμένω διά σου, πάσι συγχώρησιν.