Έντονες αντιδράσεις προκαλεί στην Τουρκία η πρόσφατη δήλωση του Αμερικανού Πρέσβη στην Άγκυρα, Τομ Μπαράκ, ο οποίος, μιλώντας σε ελληνικό μέσο ενημέρωσης, αναφέρθηκε ανοιχτά στον «στόχο» επαναλειτουργίας της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης τον Σεπτέμβριο του 2026. Τα τουρκικά δημοσιεύματα κάνουν λόγο για «παρέμβαση στα εσωτερικά της Τουρκίας» και σημειώνουν ότι η δημόσια τοποθέτηση του Πρέσβη υπερέβη τα διπλωματικά όρια.
Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, ο λογαριασμός Turkish Maritime and Global Strategic Studies Center (Turk Degs) επέκρινε τον Μπαράκ για «αλαζονεία», αναφέροντας ότι μιλά σαν να «διοικεί ο ίδιος την Τουρκία». Το σχόλιο αυτό αποτέλεσε την πιο έντονη δημόσια κριτική προς τον Αμερικανό διπλωμάτη, καθώς παρουσιάστηκε ως ένδειξη προσβολής των αρμοδιοτήτων της τουρκικής κυβέρνησης.
Γιατί έρχεται νέο Τσουνάμι προκλήσεων από την Τουρκία στην Κύπρο και τι όπλα μετέφερε πρόσφατα η Άγκυρα στο Νησί
Με πληροφορίες από ΚΥΠΕ, οι αντιδράσεις άρχισαν μετά τις δηλώσεις που έκανε ο Μπαράκ σε συνέντευξή του στον ΣΚΑΪ, όπου τόνισε: «Στόχος μας είναι, τον Σεπτέμβριο του 2026, να ανοίξουμε ξανά τη Θεολογική Σχολή της Χάλκης». Ο Πρέσβης υπογράμμισε ότι το ζήτημα είναι εξαιρετικά σημαντικό και για τον Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ και για τον Τούρκο Πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν, τονίζοντας ότι και οι δύο ηγέτες έχουν εκφράσει την πρόθεσή τους να προωθήσουν την επαναλειτουργία της.
Στο πλαίσιο των δηλώσεών του, ο Μπαράκ υπενθύμισε επίσης την επίσκεψη του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου στον Λευκό Οίκο. Όπως ανέφερε, «όταν ο Βαρθολομαίος επισκέφθηκε το οβάλ γραφείο, έθεσε το ζήτημα της Σχολής της Χάλκης, το οποίο είναι ζωτικής σημασίας και για τους δύο ηγέτες». Ο Πρέσβης τόνισε ακόμη ότι η αμερικανική πλευρά θέλει να «παρακολουθεί την πρόοδο, να διευκολύνει, να επιταχύνει και να στηρίξει» τις συνομιλίες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην επαναλειτουργία της Σχολής τον Σεπτέμβριο του 2026.
Σύμφωνα με τον τουρκικό Τύπο, η τοποθέτηση αυτή θεωρήθηκε ως ανακοίνωση ενός χρονοδιαγράμματος για θέμα που ανήκει τυπικά και νομικά στις αρμοδιότητες των τουρκικών αρχών. Ορισμένα μέσα υποστηρίζουν ότι ο Μπαράκ «υπέρβη τα όρια» αναφερόμενος ως δεδομένο έναν χρονικό ορίζοντα χωρίς σχετική επίσημη απόφαση της Άγκυρας.
Παράλληλα, εθνικιστικά και φιλοκυβερνητικά τουρκικά μέσα χαρακτήρισαν τις δηλώσεις «προκλητικές» και «αλαζονικές», επισημαίνοντας ότι η διοικητική και νομική αρμοδιότητα για τη Θεολογική Σχολή της Χάλκης αφορά αποκλειστικά την Τουρκία. Κατά τα δημοσιεύματα, η δημόσια τοποθέτηση του Πρέσβη θεωρήθηκε ως προσπάθεια άσκησης πίεσης προς την τουρκική πολιτική ηγεσία.
Υπενθυμίζεται ότι η Θεολογική Σχολή της Χάλκης παραμένει κλειστή από το 1971, όταν, με βάση τη νομοθεσία της εποχής, αποφασίστηκε ότι όλες οι ιδιωτικές ανώτερες σχολές πρέπει να ενταχθούν στο κρατικό πανεπιστημιακό σύστημα. Έκτοτε, το ζήτημα της επαναλειτουργίας της Σχολής αποτελεί ένα από τα πλέον ευαίσθητα θέματα στη θρησκευτική και εκπαιδευτική πολιτική της Τουρκίας.
Σε προηγούμενες συζητήσεις είχε τεθεί ως πιθανή λύση το ενδεχόμενο η Σχολή να ξανανοίξει ως «θεολογικό επαγγελματικό ανώτερο σχολείο» στο πλαίσιο ιδιωτικού ιδρύματος. Σε αυτό το σενάριο, η διοίκηση θα ασκούνταν από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, ενώ η εποπτεία θα παρέμενε στο Υπουργείο Παιδείας της Τουρκίας. Ωστόσο, το σχέδιο αυτό δεν έχει προχωρήσει, κυρίως λόγω εσωτερικών πολιτικών ενστάσεων.
Το ζήτημα της Χάλκης παραμένει εξαιρετικά ευαίσθητο στην τουρκική πολιτική σκηνή, με ισχυρές αντιδράσεις από εθνικιστικούς κύκλους και μερίδες της κοινής γνώμης που θεωρούν ότι η επαναλειτουργία της Σχολής συνεπάγεται παραχώρηση αρμοδιοτήτων σε εξωγενείς παράγοντες. Τα δημοσιεύματα επισημαίνουν ότι το θέμα συνδέεται στενά με τις σχέσεις της Τουρκίας με τις ΗΠΑ, καθώς και με τη στάση της Άγκυρας απέναντι στο Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Η συζήτηση γύρω από την επαναλειτουργία της Σχολής της Χάλκης φαίνεται ότι θα συνεχιστεί, ιδιαίτερα μετά τις δηλώσεις Μπαράκ που έδωσαν νέα αφορμή για πολιτικές και διπλωματικές αντιδράσεις. Πολλοί αναλυτές στην Τουρκία αναμένουν ότι το ζήτημα θα αποτελέσει αντικείμενο διαβουλεύσεων μεταξύ Άγκυρας και Ουάσιγκτον, καθώς και μέρος των ευρύτερων εξελίξεων γύρω από τις σχέσεις των δύο χωρών το επόμενο διάστημα.
