Στέκουν εδώ και χρόνια ή ακόμη και αιώνες και ο ρόλος τους κάποτε ήταν τόσο σημαντικός ώστε οι άνθρωποι σχεδόν εξαρτώνταν από αυτούς. Σήμερα άλλοι σε λειτουργία και άλλοι όχι, προκαλούν δέος με την όψη τους και πολλοί από αυτούς μοιάζουν σαν να ξεπήδησαν από κάποιο μυθιστόρημα με ναυτικούς και γοργόνες. 

Παγκόσμια Ημέρα Φάρων: Οι 18 φάροι της επικράτειας που είναι ανοικτοί για το κοινό αύριο

Μιλάμε, βέβαια, για φάρους της Ελλάδας που στέκουν από άκρη σε άκρη της και πολλές φορές χτυπιούνται το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου από τα κύματα.

Οι Φάροι της Ελλάδας αποτελούν ιστορικά μνημεία της, καθένας από τα οποία έχει τη δική του ιστορία. Μια ιστορία και ένα ταξίδι στο χρόνο που αξίζει να κάνουμε.

Η λέξη φάρος δεν προορίστηκε εξαρχής για να περιγράψει αυτό το παράξενο κυκλικό πέτρινο κτίσμα πάνω σε μία βραχονησίδα ή στην άκρη ενός ακρωτηρίου. Στον Όμηρο δηλώνει ένα κομμάτι πανιού που χρησιμοποιείται ως χιτώνιο ή και κάλυμμα κεφαλής. Η μοίρα της λέξης όμως δεν καθορίστηκε από την απόφαση κάποιου συγγραφέα αλλά με την απόφαση του μεγάλου αρχιτέκτονα των ελληνιστικών χρόνων Σώστρατου να υψώσει ένα πολυώροφο πυρσοφόρο πύργο στο μικρό αιγυπτιακό νησί Φάρος, απέναντι από την ακτή της Αλεξάνδρειας. Από τότε η λέξη «φάρος» περιπλανήθηκε σε εκατομμύρια στόματα σε όλες τις ακτές της Μεσογείου.

Φάρος Σίδερος Κέρκυρας

Ο Φάρος Σίδερο Κέρκυρας, με Αριθμό Ελληνικού Φαροδείκτη (ΑΕΦ) 0110, βρίσκεται εντός του Αρχαιολογικού χώρου του Παλαιού Φρούριου της Κέρκυρας, στον υψηλότερο από τους δύο χαρακτηριστικούς λόφους του, τον Δυτικό. Η πρόσβαση στον Φάρο γίνεται μέσα από τον Αρχαιολογικό χώρο του Παλαιού Φρούριου, από την βασική πλακόστρωτη οδό του, που απολήγει στον Δυτικό λόφο.

Από διάφορες ιστορικές πηγές συνάγεται ότι ο Φάρος Σίδερο Κέρκυρας κατασκευάστηκε το 1822 από τους Άγγλους, όταν η Ιόνιος Επτανησιακή Πολιτεία διατελούσε υπό την προστασία της Μεγάλης Βρεταννίας. Είναι ο πρώτος φάρος του φαρικού δικτύου της Ιονίου Πολιτείας, που κτίσθηκε και λειτουργούσε από τους Εγγλέζους, το οποίο αποτελείτο από 13 φάρους και φανούς, οι οποίοι προστέθηκαν στο Ελληνικό Φαρικό Δίκτυο με την Ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα το 1863. Πρωτολειτούργησε με πετρέλαιο, με λευκό σταθερό χαρακτηριστικό.

Το αρχικό κτήριο του φάρου ορθογωνικής κάτοψης, φαίνεται να αποτελείται από προθάλαμο, 3 συνεχόμενα δωμάτια, τον πύργο σχήματος κόλουρου κώνου, τοποθετημένο στο Ανατολικό άκρο του κτιρίου, εφαπτόμενο με το φαρόσπιτο, στέφεται δε από κλωβό σύμφωνα με την τυπολογία των φαρικών κτισμάτων και μικρή αποθήκη στο δυτικό άκρο με ξεχωριστή είσοδο.

Κατά την κατοχή χρησιμοποιήθηκε σαν παρατηρητήριο πρώτα από τους Ιταλούς και μετέπειτα από τους Γερμανούς.

Μετά την Γερμανική κατοχή λειτούργησε πάλι οριστικά το 1946. Το τμήμα του φαρόσπιτου που κατασκευάσθηκε στην κατοχή χρησιμοποιήθηκε και από τον Ελληνικό Στρατό Ξηράς. Μέχρι το 1992 λειτουργούσε με ασετιλίνη, οπότε και μετατράπηκε σε αυτόματο ηλεκτρικό φάρο και αυτοματοποιήθηκε.

Σήμερα στο φαρόσπιτο δεν υπάρχουν πιά και έχουν αποδομηθεί ολικά, πιθανότατα λόγω κατάρρευσης, στην Δυτική πλευρά το δωμάτιο Α, η μικρή αποθήκη – τουαλέτα καθώς και η πτέρυγα που κατασκευάσθηκε στην κατοχή.

Φάρος Λάκας Παξών: Η Εικόνα Αγίου Νικολάου

Ένας από τους παλαιότερους Φάρους της Ελληνικής Επικράτειας ήταν ο φάρος της Λάκας Παξών. Κατασκευάστηκε το έτος 1825 καθώς τα Ιόνια νησιά βρισκόταν υπό την Αγγλική Κηδεμονία (Ιόνιος Επτανησιακή Πολιτεία).

Το έτος 1864 παράλληλα με την Ένωση των Ιονίων νήσων στην Μητέρα Ελλάδα παρελήφθησαν και οι Φάροι των νησιών αυτών. Ο Φάρος της Λάκας Παξών λειτουργούσε έως την 11 Μαρτίου 1913 (ημερομηνία καταστροφής του).

Μετά από καθίζηση του εδάφους το κτήριο του Φάρου καταποντίσθηκε, σύμφωνα με μαρτυρίες και δημοσιεύματα της εποχής την ώρα της καταστροφής οι φαροφύλακες δεν βρισκόντουσαν εντός του κτηρίου του Φάρου αλλά βρίσκονταν σε διατεταγμένη Υπηρεσία σε άλλο σημείο του νησιού παρακολουθώντας κινήσεις εχθρικών πλοίων.

Όταν ειδοποιήθηκαν οι φαροφύλακες για την καταστροφή έσπευσαν τάχιστα προς τον  Φάρο και το πρώτο που αντίκρισαν ήταν εικόνα απόλυτης καταστροφής, τμήματα του κτηρίου είχαν πέσει στα βράχια και εντός της θαλλάσης.

Το μόνο που διεσώθη από τον Φάρο ήταν η εικόνα του Αγίου Νικολάου και το καντήλι του Αγίου. Μετά την περισυλλογή της εικόνας και του καντηλιού οι κάτοικοι της περιοχής εκτέλεσαν δοξολογία θεωρώντας θαύμα το γεγονός ότι δεν υπήρξαν ανθρώπινες απώλειες.

Κατόπιν έρευνας η ύπαρξη της εικόνας στο Φάρο χρονολογείται από τα τέλη του 19^ου  αιώνα (1880-1890), στην εικόνα εμφανίζεται ο Άγιος Νικόλαος σε νεαρή ηλικία.

Λόγω του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου η επαναδόμηση του Φάρου, η προμήθεια των φωτιστικών μηχανημάτων και η επαναλειτουργία του  ολοκληρώθηκε το έτος 1919. Το ίδιο έτος η εικόνα τοποθετήθηκε σε ομώνυμο μικρό εκκλησάκι που βρίσκεται στον περιβάλλοντα χώρο του Φάρου Λάκας Παξών. Η εικόνα του Αγίου βρίσκεται σε αυτή την θέση μέχρι και σήμερα.

Φάρος Χανίων – Κρήτη

Αποτελεί με σιγουριά το μεγαλύτερο και πιο επιβλητικό στολίδι της πόλης των Χανίων. Είναι ο Αιγυπτιακός Φάρος στο Ενετικό Λιμάνι ο οποίος δεν είναι καθόλου τυχαία τόσο πολύ φωτογραφημένος. Ο Φάρος που αποτελείται στην πραγματικότητα από τρία τμήματα μπορεί να ονομάζεται «Αιγυπτιακός» αλλά στην πραγματικότητα κατασκευάστηκε από Ενετούς, στα τέλη του 16ου αιώνα.

Αυτό που τον κάνει τόσο εντυπωσιακό είναι η θέση τους καθώς έχει κατασκευαστεί πάνω σε φυσικό βράχο φτάνοντας σε ύψος τα 21 μέτρα. Με το φως του μπορεί να καλύψει μια απόσταση περίπου 7 μιλίων. Ο Φάρος στο Ενετικό λιμάνι των Χανίων είναι από τους παλαιότερους στον κόσμο και αρχικά λειτουργούσε ως πυρσός ανοιχτής φλόγας. Αν βρεθείς στα Χανιά, σίγουρα θα φωτογραφηθείς έχοντάς τον στο φόντο σου!

Φάρος Αγίων Θεοδώρων – Κεφαλονιά

Οι εικόνες από ψηλά εντυπωσιάζουν ακόμη και από φωτογραφίες. Πόσω μάλλον να βρεθείς εκεί κάποια στιγμή και να δεις τον Φάρο των Αγίων Θεοδώρων από κοντά. Ο συγκεκριμένος εντυπωσιακός φάρος βρίσκεται  στην περιοχή Λάσση κοντά στο Αργοστόλι της Κεφαλονιάς. Μπορείς να τον αναγνωρίσεις με την πρώτη ματιά λόγω της ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής του. Έχει ύψος πύργου 8 μέτρα και εστιακό ύψος 11 μέτρα και έχει ένα ιδιαίτερο σχήμα.

Αρχικά ο Φάρος των Αγίων Θεοδώρων κατασκευάστηκε το 1828 από τους Αγγλους ενώ μετά από 80 περίπου χρόνια καταστράφηκε με τους σεισμούς του 1953. Ωστόσο ξαναχτίστηκε στο ίδιο στυλ και σύμφωνα πάντα με το αρχιτεκτονικό σχέδιο του 1828 των Αγγλων. Εντάχθηκε στο Ελληνικό φαρικό δίκτυο το 1863 με την προσάρτηση των Επτανήσων.

Φάρος Τουρλίτης – Άνδρος

Από τη λίστα μας δε θα μπορούσε να λείπει φυσικά ο πρώτος αυτόματος φάρος της Ελλάδας με τεχνολογία που εκείνη την εποχή του έδινε μεγάλη αξιοπιστία. Σήμερα αποτελεί ένα αληθινό στολίδι όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη. Εξάλλου, ο άκρως γραφικός και εντυπωσιακός Φάρος Τουρλίτης αποτελείτον μοναδικό στην Ευρώπη χτισμένο πάνω σε βράχο, μέσα στη θάλασσα. Και αυτό από μόνο του θα μπορούσε να του δώσει μια θέση στις σελίδες ενός μυθιστορήματος.

Ο Φάρος Τουρλίτης στέκει εκεί περισσότερα από 120 χρόνια καθώς κατασκευάστηκε το 1887 και λειτούργησε για πρώτη φορά την 1η Ιανουαρίου του 1897. Από αρχιτεκτονικής και κατασκευαστικής άποψης, έχει ύψος 7 μέτρα, εστιακό ύψος 36 μέτρα και θα μπορούσε να φωτίσει ακόμη και μέχρι 11 ναυτικά μίλια. Σίγουρα από τους ομορφότερους φάρους της Ελλάδας.

Φάρος Γουρούνι – Σκόπελος

Με παράξενο όνομα αλλά εντυπωσιακή και επιβλητική αρχιτεκτονική, ο Φάρος Γουρούνι στη Σκόπελο είναι ένας από τους φάρους της Ελλάδας που ξεχωρίζουμε. Αρχικά αποτελεί έναν από τους παλιότερους της χώρας. Ο επιβλητικός φάρος στο βόρειο μέρος της Σκοπέλου βρίσκεται εκεί από το 1889 και κατασκευάστηκε από το Ελληνικό Δημόσιο. 

Πρόκειται για ένα άκρως εντυπωσιακό κτίσμα σε ένα καταπράσινο σημείο το οποίο δεσπόζει στην περιοχή. Ο Φάρος Γουρούνι αρχικά λειτούργησε με φωτιστική ύλη το πετρέλαιο. Παρέμεινε σβηστός στα χρόνια της Κατοχής και επαναλειτούργησε το 1944. Το 1984 ηλεκτροδοτήθηκε και συνέχισε να λειτουργεί ως επιτηρούμενος μέχρι το 1989 που αυτοματοποιήθηκε. Αυτό που τον κάνει να ξεχωρίζει εκτός από το ύψος του είναι ότι κάνει τρεις λευκές αναλαμπές ανά τριάντα δευτερόλεπτα και η φωτοβολία του φθάνει τα 20 ναυτικά μίλια. Το 1996 χαρακτηρίστηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο.

Φάρος Δουκάτο – Λευκάδα

Πέμπτος αλλά όχι λιγότερο σημαντικός στη λίστα μας είναι ο Φάρος Δουκάτο στη Λευκάδα. Ένας φάρος που έχει δύο λόγους να μπορούσε να είναι στις σελίδες ενός μυθιστορήματος. Ο ένας είναι η όψη του και η παράδοση που το συνοδεύει. Λέγεται λοιπόν ότι σε αυτό το φάρο παλιά γίνονταν θυσία οι ερωτευμένοι. Τον 6ο πχ αιώνα η παράδοση για το πήδημα των ερωτευμένων ήταν πολύ διαδεδομένη, αφού το αναφέρουν σε στίχους τους πολλοί αρχαίοι ποιητές.

Ο Φάρος Δουκάτο που αποτελεί ίσως τον ομορφότερο του Ιονίου κατά κοινή ομολογία, κατασκευάστηκε το 1890. Το ύψος του πύργου του είναι 14 μέτρα και το εστιακό του ύψος 70 μέτρα. Κι αν δεν έχεις πειστεί ακόμη ότι πρέπει να μπει στη λίστα σου για να τον επισκεφθείς, να σου πούμε ότι ξεχωρίζει επίσης για τη θέα που μπορείς να απολαύσεις από εκεί. Ο φάρος αυτός όπως και πολλοί φάροι της Ελλάδας θέα στο απέραντο μπλε. Ο συγκεκριμένος βλέπει προς την Κεφαλλονιά και την Ιθάκη και τα ηλιοβασιλέματα είναι πολύ εντυπωσιακά.