Εξαιρετικά επικερδής για Αμερικανούς και Ευρωπαίους εφοπλιστές, αλλά κυρίως Έλληνες, αποδεικνύεται η πώληση γερασμένων δεξαμενόπλοιων που καταλήγουν στον «γκρίζο στόλο» της Ρωσίας.

Διεθνής υπό την ηγεσία του ολλανδικού ερευνητικού πρακτορείου Follow the Money (FTM) δείχνει ότι το κέρδος από αυτές τις πωλήσεις σχεδόν φτάνει τα 5,8 δισ. ευρώ.

Αυτό αφορά τουλάχιστον 230 τάνκερ, τα οποία χρησιμοποιεί η Ρωσία για να αποφύγει τις δυτικές κυρώσεις στις εξαγωγές πετρελαίου αλλά και να βοηθήσει στη χρηματοδότηση του πολέμου κατά της Ουκρανίας.

Στην πράξη οι εφοπλιστές πωλούν τα σκάφη σε αγοραστές από χώρες που δεν μετέχουν στις κυρώσεις, όπως η Ινδία, το Χονγκ Κονγκ, το Βιετνάμ και οι Σεϋχέλλες.

Στην πρώτη θέση του άτυπου καταλόγου των πωλητών είναι οι Έλληνες εφοπλιστές που «ξεφορτώθηκαν» 127 πλοία, τα οποία σε άλλες περιπτώσεις θα πωλούνταν για πενταροδεκάρες.

Ακολουθούν σε μεγάλη απόσταση οι βρετανικές εταιρείες, οι οποίες πούλησαν 22 δεξαμενόπλοια και ακόμη πιο χαμηλά οι Γερμανοί εφοπλιστές με 11 και οι Νορβηγοί με 8 τάνκερ.

Όπως έδειξε η έρευνα, ιδιοκτήτες από 21 εκ των συνολικά 35 χωρών που έχουν επιβάλει κυρώσεις στο εμπόριο πετρελαίου με τη Ρωσία, έχουν πουλήσει δεξαμενόπλοια, τα οποία συνθέτουν τον «γκρίζο στόλο» που ελέγχει η Μόσχα.

Δυτικές κυβερνήσεις λένε ότι τα πλοία ενδέχεται να διεξάγουν δραστηριότητες κατασκοπείας για λογαριασμό της Μόσχας, να χαρτογραφούν -και μερικές φορές να καταστρέφουν- ζωτικής σημασίας υποθαλάσσιες υποδομές, όπως καλώδια επικοινωνιών.

Εκατοντάδες πλοία στον «γκρίζο στόλο»

Η ομάδα FTM, σε συνεργασία με την ανεξάρτητη Σχολή Οικονομικών Επιστημών του Κιέβου (KSE), πιστεύει ότι ο «γκρίζος στόλος» αποτελείται από 600 πλοία και πραγματοποιεί περίπου το 70% όλων των εξαγωγών πετρελαίου της Ρωσίας.

Καταγράφει ακόμη η ομάδα την περίπτωση δύο ελληνικών δεξαμενόπλοιων 15 ετών που πουλήθηκαν σε εταιρεία με έδρα το Ανόι του Βιετνάμ. Στη συνέχεια άλλαξαν σημαία (από τη Μάλτα στον Παναμά), αργότερα μετέφεραν 120 εκατομμύρια λίτρα ρωσικού πετρελαίου από το λιμάνι Ουστ-Λούγκα της Βαλτικής, κοντά στα σύνορα με την Εσθονία.

Ο Guardian σημειώνει ότι από τότε που η G7 και η ΕΕ εισήγαγαν ανώτατο όριο στην τιμή του πετρελαίου, στα τέλη του 2022, απαγορεύοντας σε εταιρείες που είναι εγγεγραμμένες στην επικράτειά τους να διευκολύνουν τις πωλήσεις ρωσικού πετρελαίου πάνω από μια συγκεκριμένη τιμή, η αξία των πλοίων που θα μπορούσαν να νηολογηθούν σε μη δυτικές δικαιοδοσίες εκτοξεύτηκε.

Έτσι ο βελγικός όμιλος θαλάσσιων μεταφορών CMB.Tech πούλησε πέντε δεξαμενόπλοια έναντι 135 εκατομμυρίων δολαρίων, τα οποία κατέληξαν στον «γκρίζο στόλο» της Ρωσίας το 2022 και στις αρχές του 2023.

Αυστηροί κανόνες

Στα τέλη του 2023, η ΕΕ εισήγαγε νέους κανόνες που απαιτούσαν από τις εταιρείες που πουλούσαν πλοία σε τρίτες χώρες, να διασφαλίσουν ότι δεν θα χρησιμοποιηθούν για την παράκαμψη των κυρώσεων. Ωστόσο, από τότε 32 τάνκερ που ανήκαν σε Ευρωπαίους εφοπλιστές πουλήθηκαν για να αποτελέσουν μέλος του «γκρίζου στόλου».

Ακόμη πιο πρόσφατα, η ΕΕ και οι ΗΠΑ προχώρησαν σε νέα αυστηρά μέτρα, εν μέρει επειδή πολλά δεξαμενόπλοια του «γκρίζου στόλου» της Ρωσίας θα μπορούσαν να προκαλέσουν περιβαλλοντική καταστροφή και για το λόγο αυτό δεν τούς επιτρέπεται η είσοδος σε δυτικά λιμάνια.

Τα μεμονωμένα δεξαμενόπλοια αποκλείονται πλέον από τα λιμάνια και τις υπηρεσίες της ΕΕ, εάν διαπιστωθεί ότι μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο, ή εμπλέκονται σε «επικίνδυνες ναυτιλιακές πρακτικές». Σε περίπου 70 από αυτά έχουν επιβληθεί κυρώσεις από ΕΕ και ΗΠΑ και θα ακολουθήσουν άλλα 74.

Ωστόσο, όπως αναφέρει ο Guardian, δεν υπάρχουν αναφορές για τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων που να απαγορεύουν την πώληση δεξαμενόπλοιων για λογαριασμό του «γκρίζου στόλου» της Ρωσίας και λόγω των αντιρρήσεων που εξέφρασαν κράτη-μέλη της ΕΕ με σημαντική παρουσία στη ναυτιλία, όπως η Ελλάδα, η Κύπρος και η Μάλτα.