Τέλος στο ξέπλυμα μαύρου χρήματος επιχειρεί να βάλει η κυβέρνηση με τη δημιουργία του Κεντρικού Μητρώου Πραγματικών Δικαιούχων.

Πρόκειται για ένα ηλεκτρονικό μητρώο που έχει δημιουργηθεί μέσω διαδικτυακής ηλεκτρονικής εφαρμογής και τηρείται στη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων και στο οποίο όλα τα νομικά πρόσωπα και οντότητες που έχουν έδρα στην Ελλάδα ή ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα που φορολογείται στη χώρα μας υποχρεούνται να καταχωρίζουν τα στοιχεία των πραγματικών δικαιούχων τους.

Οπως ανακοίνωσε χθες το αρμόδιο υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, το εν λόγω Μητρώο τέθηκε καταρχάς σε δοκιμαστική λειτουργία, ωστόσο το αργότερο μέχρι τέλος Σεπτεμβρίου θα λειτουργεί κανονικά.

Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή οδηγία για το ξέπλυμα χρήματος, σχετικά με την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή για τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, όλα τα νομικά πρόσωπα και οι νομικές οντότητες θα πρέπει να καταχωρίζουν τα στοιχεία των πραγματικών δικαιούχων τους σε Κεντρικό Μητρώο που τηρείται από τα κράτη-μέλη της Ε.Ε.

Ο τρόπος δόμησής του είναι τέτοιος ώστε να μπορεί να αποκαλύπτει τις συμμετοχές φυσικών προσώπων σε πλέγμα εταιριών με σκοπό τη διερεύνηση του ποιος κατέχει ποσοστό δικαιωμάτων 25% και άνω και συνεπώς ασκεί έλεγχο. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το πλήθος των επιχειρήσεων αυτών ανέρχεται περίπου σε 450.000.

Οπως αναφέρουν κύκλοι της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων, αν το Μητρώο εφαρμοστεί σωστά, μπορεί να διασφαλιστεί πλήρης διαφάνεια, καθώς κάτω από μια εταιρία που δεν είναι σαφές ποιος ασκεί τον έλεγχο μπορεί να βρίσκεται άλλη εταιρία, συνδεδεμένη με την πρώτη, στην οποία ο δικαιούχος να κατέχει ποσοστό άνω του 25%. Πάντως, μετά την καταχώριση των στοιχείων πιθανότατα να ακολουθήσουν έλεγχοι προκειμένου να εξακριβωθούν οι πραγματικοί δικαιούχοι, ωστόσο αυτό είναι αρμοδιότητα του υπουργείου Οικονομικών.

Ο σκοπός
Σύμφωνα με οδηγό που έχει εκδώσει η ΓΓΠΣ, πραγματικός δικαιούχος «θεωρείται το φυσικό ή τα φυσικά πρόσωπα, στα οποία πραγματικά ανήκει ή τα οποία πραγματικά ελέγχουν μία εταιρική οντότητα.

Η εξακρίβωση και ο έλεγχος της ταυτότητας των πραγματικών δικαιούχων επεκτείνονται, κατά περίπτωση, σε νομικές οντότητες που κατέχουν άλλες οντότητες. Σκοπός είναι να αναζητηθεί και εντοπιστεί το φυσικό πρόσωπο, το οποίο τελικά ασκεί έλεγχο μέσω ιδιοκτησίας ή με άλλο τρόπο ενός νομικού προσώπου».

Χτυπά καμπανάκι
Ο έλεγχος της ταυτότητας μπορεί να περιλαμβάνει τα κριτήρια που χρησιμοποιούνται για την κατάρτιση των ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων, όπως μέσω (εξωεταιρικής) συμφωνίας μετόχων, της άσκησης δεσπόζουσας επιρροής ή της εξουσίας διορισμού ανώτερων διοικητικών στελεχών. Ενδείξεις ελέγχου αποτελούν:

* Η κατοχή ποσοστού μετοχών άνω του 25% ή ιδιοκτησιακού δικαιώματος άνω του 25% μιας εταιρίας από φυσικό πρόσωπο.
* Η κατοχή ποσοστού μετοχών άνω του 25% ή ιδιοκτησιακού δικαιώματος άνω του 25% μιας εταιρίας από άλλη εταιρία, ο έλεγχος της οποίας ασκείται από φυσικό ή φυσικά πρόσωπα ή από περισσότερες εταιρίες που ελέγχονται από το ίδιο ή τα ίδια φυσικά πρόσωπα.
* Εάν μία μητρική οντότητα έχει την πλειοψηφία των δικαιωμάτων ψήφου των μετοχών, εταίρων ή μελών μίας άλλης οντότητας (θυγατρική) κ.λπ.

Καταχώριση στοιχείων
Σε περίπτωση εγκατεστημένης στην Ελλάδα θυγατρικής εταιρίας, της οποίας η μητρική είναι εισηγμένη στο εξωτερικό, υποχρεούται σε καταχώριση στο Κεντρικό Μητρώο.

Οπως υπογραμμίζεται, ως πραγματικός δικαιούχος νοείται η εισηγμένη μητρική. Για την ορθή καταχώριση της μητρικής εισηγμένης εταιρίας αρκεί η αναφορά του ΑΦΜ (TIN) της στη χώρα εγκατάστασης και του κωδικού αναγνώρισης νομικού προσώπου (Legal Entity Identifier).

Αντίστοιχα, αν κάποιος μέτοχος εισηγμένης μεταβάλει το ποσοστό των μετοχών που κατέχει, τα στοιχεία καταχωρίζονται αυτόματα στο Κεντρικό Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων, μέσω σύνδεσης του Κεντρικού Αποθετηρίου Αξιών με τη ΓΓΠΣ.
Στην περίπτωση που επιχείρηση που δραστηριοποιείται στην Ελλάδα έχει απαλλαγεί από τη φορολογία βάσει ειδικών διατάξεων, δεν υποχρεούται σε καταχώριση στο Μητρώο.

Ποινές
Η μη συμμόρφωση με την οδηγία συνεπάγεται τη δέσμευση χορήγησης αποδεικτικού έκδοσης φορολογικής ενημερότητας των υπόχρεων νομικών προσώπων και οντοτήτων.

Περαιτέρω, σε περίπτωση παράβασης της υποχρέωσης τήρησης ειδικού μητρώου και εγγραφής στο Κεντρικό Μητρώο, με απόφαση της Αρχής επιβάλλεται σε βάρος των υπόχρεων πρόστιμο 10.000 ευρώ και τίθεται προθεσμία για τη συμμόρφωσή τους. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης ή υποτροπής, το πρόστιμο διπλασιάζεται.

Η εφαρμογή αναπτύχθηκε εσωτερικά από το προσωπικό της ΓΓΠΣΔΔ σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Οικονομικής Πολιτικής του υπουργείου Οικονομικών και βρίσκεται στη διεύθυνση https://www.gsis.gr/polites-epiheiriseis/epiheiriseis/mitroo-pragmatikon-dikaioyhon.

Διαφάνεια
Με αφορμή τη λειτουργία της νέας υπηρεσίας ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Κυριάκος Πιερρακάκης, δήλωσε ότι το Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων δεν είναι μια ευρωπαϊκή υποχρέωση της χώρας, αλλά ένα χρέος προς τους πολίτες που θέλουν ασφαλείς και καθαρές συναλλαγές. Συμπλήρωσε μάλιστα ότι η τεχνολογία μπορεί και πρέπει να τίθεται στην υπηρεσία της νομιμότητας και της διαφάνειας.

Από την πλευρά του, ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, επεσήμανε ότι η βελτίωση της καθημερινότητας του πολίτη, η αποτελεσματικότητα της λειτουργίας της Δημόσιας Διοίκησης και η αναβάθμιση των ψηφιακών υπηρεσιών του Δημοσίου συνιστούν για την κυβέρνηση και το οικονομικό επιτελείο της προτεραιότητες.