Η Επιτροπή παρουσίασε στις 20/12 έκθεση σχετικά με τη συνεχή εκπλήρωση των κριτηρίων αξιολόγησης για την ελευθέρωση των θεωρήσεων από τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων (Αλβανία, Βοσνία και Ερζεγοβίνη, πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, Μαυροβούνιο και Σερβία), καθώς και τις χώρες της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης (Μολδαβία, Γεωργία και Ουκρανία). Από την έκθεση προκύπτει ότι, ενώ οι προϋποθέσεις για την ελευθέρωση των θεωρήσεων για τις οικείες χώρες εξακολουθούν να πληρούνται, απαιτείται η λήψη μέτρων σε μια σειρά συγκεκριμένων τομέων προκειμένου να διατηρηθεί η βιώσιμη εφαρμογή τους.
Ο Δημήτρης Αβραμόπουλος, Επίτροπος Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας, δήλωσε σχετικά: «Έχουμε αναλάβει και είμαστε απόλυτα προσηλωμένοι στη δέσμευση να διασφαλίσουμε καθεστώς μετακίνησης χωρίς υποχρέωση θεώρησης για τους πολίτες των Δυτικών Βαλκανίων και των χωρών της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης και συνεργαζόμαστε με τις κυβερνήσεις τους για την επίτευξη αυτού του στόχου. Αλλά η διασφάλιση αυτού του καθεστώτος συνοδεύεται από ευθύνες, τόσο για τους πολίτες όσο και για τις αρμόδιες αρχές.
Μολονότι αναγνωρίζουμε τις προσπάθειες των χωρών αυτών να διασφαλίσουν ότι η πρόοδος που έχει συντελεστεί θα συνεχιστεί και ότι οι μεταρρυθμίσεις θα εξακολουθούν να παράγουν απτά αποτελέσματα, υπάρχουν περιθώρια για μεγαλύτερη πρόοδο. Αναμένουμε από όλες τις χώρες να εντείνουν τις προσπάθειές τους, ιδίως για την αντιμετώπιση της παράτυπης μετανάστευσης και την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και της διαφθοράς.»
Η έκθεση αυτή είναι η πρώτη αξιολόγηση στο πλαίσιο του νέου μηχανισμού παρακολούθησης για τις οκτώ χώρες που έχουν πραγματοποιήσει διαλόγους για την ελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων με την ΕΕ. Από την αξιολόγηση διαπιστώνεται ότι και οι οκτώ χώρες των Δυτικών Βαλκανίων και της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης έχουν αποδείξει την ισχυρή δέσμευσή τους να ανταποκριθούν στις αναγκαίες απαιτήσεις και έχουν καταβάλει σημαντικές προσπάθειες να εφαρμόσουν ορισμένες μακρόπνοες μεταρρυθμίσεις που έχουν καθοριστεί στο πλαίσιο της διαδικασίας ελευθέρωσης των θεωρήσεων.
Αυτό που επιβάλλεται τώρα είναι να συνεχιστούν οι μεταρρυθμίσεις αυτές για να αποφευχθεί οποιαδήποτε οπισθοδρόμηση σε σχέση με τα επιτεύγματα των χωρών αυτών. Η έκθεση εστιάζεται στους τομείς όπου απαιτούνται περαιτέρω ενέργειες, ιδίως στους τομείς της παράτυπης μετανάστευσης και της επανεισδοχής, της καταπολέμησης της διαφθοράς και της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες καθώς και της δημόσιας τάξης και ασφάλειας.
Οι προσπάθειες για την αναχαίτιση της παράτυπης μετανάστευσης παράγουν αποτελέσματα
Τα μέτρα που συνεχίζουν να λαμβάνουν και οι οκτώ χώρες για την αντιμετώπιση της παράτυπης μετανάστευσης έχουν εμφανή αποτελέσματα. Οι προσπάθειες αυτές είχαν ως αποτέλεσμα σημαντική συνολική μείωση του αριθμού των αιτήσεων ασύλου που υποβάλλονται στα κράτη μέλη της ΕΕ από τους πολίτες των εν λόγω χωρών. Ωστόσο, εξακολουθούν να υφίστανται προβλήματα, ιδίως στην Αλβανία, τη χώρα με τον υψηλότερο αριθμό αβάσιμων αιτήσεων ασύλου μεταξύ των χωρών που απαλλάσσονται από την υποχρέωση θεώρησης.
Οι αλβανικές αρχές κατέβαλαν προσπάθειες ενίσχυσης των μέτρων για την αντιμετώπιση της παράτυπης μετανάστευσης και τη βελτίωση της συνεργασίας με τα κράτη μέλη που επηρεάζονται περισσότερο. Τα μέτρα αυτά αποδίδουν ήδη αποτελέσματα, αλλά οι προσπάθειες πρέπει να συνεχιστούν για να διασφαλιστεί η εφαρμογή τους με αμείωτη ένταση. Καθώς ο αριθμός των περιπτώσεων άρνησης εισόδου και παράνομης διαμονής παρουσιάζει διακυμάνσεις, η Επιτροπή καλεί όλες τις ενδιαφερόμενες χώρες να λάβουν συγκεκριμένα μέτρα, από την ενίσχυση των συνοριακών ελέγχων μέχρι την οργάνωση ενημερωτικών εκστρατειών σχετικά με το καθεστώς απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης για την πραγματοποίηση ταξιδιών.
Η συνεργασία στον τομέα της επανεισδοχής συνεχίζεται απρόσκοπτα για όλες τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων και της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης οι οποίες απαλλάσσονται από την υποχρέωση θεώρησης και εμφανίζουν εν γένει υψηλά ποσοστά επιστροφών. Για την περαιτέρω βελτίωση της συνεργασίας για την επιστροφή, η Επιτροπή καλεί τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων να συνεχίσουν την αποτελεσματική εφαρμογή των συμφωνιών επανεισδοχής και, αν χρειάζεται, να συνάψουν πρωτόκολλα εφαρμογής με άλλα κράτη μέλη.
Απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες για την καταπολέμηση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος
Παρά τις συνεχιζόμενες προσπάθειες για την πρόληψη και την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, εγκληματικές ομάδες από χώρες χωρίς υποχρέωση θεώρησης συνεχίζουν να αναπτύσσουν ευρύ φάσμα εγκληματικών δραστηριοτήτων στην ΕΕ, όπως η εμπορία ανθρώπων και παράνομων εμπορευμάτων, τα εγκλήματα κατά της ξένης περιουσίας, η παράνομη διακίνηση μεταναστών και τα εγκλήματα στον κυβερνοχώρο. Και οι οκτώ χώρες πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την αντιμετώπιση του οργανωμένου εγκλήματος.
Όσον αφορά την πρόληψη και την καταπολέμηση της διαφθοράς και της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, ιδίως η Μολδαβία πρέπει να λάβει άμεσα μέτρα για να διασφαλίσει τη συνέχιση της εφαρμογής του κριτηρίου αξιολόγησης για την ελευθέρωση του καθεστώτος των θεωρήσεων και τη βιωσιμότητα των μεταρρυθμίσεων που έχουν πραγματοποιηθεί έως σήμερα.
Υπό το πρίσμα των πρόσφατων εξελίξεων, η Ουκρανία οφείλει επίσης να αναλάβει άμεση δράση ώστε να διαφυλαχθούν τα μέτρα για την καταπολέμηση της διαφθοράς που θεσπίστηκαν με προηγούμενες μεταρρυθμίσεις και να καταστεί δυνατή η επίτευξη περαιτέρω προόδου.
Η Επιτροπή θα υποβάλει εκ νέου έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με τη συνεχή τήρηση των απαιτήσεων για την ελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων το 2018.
Ιστορικό
Η έκθεση αυτή αποτελεί συνέχεια της νομικής υποχρέωσης που υπέχει η Επιτροπή, δυνάμει του ενισχυμένου μηχανισμού αναστολής των θεωρήσεων που εγκρίθηκε τον Μάρτιο του 2017, να παρακολουθεί τη συνεχή τήρηση των απαιτήσεων από τρίτες χώρες για την ελευθέρωση του καθεστώτος των θεωρήσεων και να υποβάλλει έκθεση σχετικά με τα θέματα αυτά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο.
Η εκτίμηση των κριτηρίων αξιολόγησης για την ελευθέρωση των θεωρήσεων αφορά τις χώρες που έχουν ολοκληρώσει επιτυχώς διαλόγους για την ελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων με βάση κατάλληλα σχέδια δράσης και οδικούς χάρτες, δηλαδή τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων και τις χώρες της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης.
Για τα Δυτικά Βαλκάνια, η νέα έκθεση αντικαθιστά τις προηγούμενες εκθέσεις παρακολούθησης μετά την ελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων και καλύπτει την περίοδο που ακολούθησε την τελευταία έκθεση αυτής της μορφής τον Φεβρουάριο του 2015. Για τις χώρες της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης, η έκθεση καλύπτει την περίοδο μετά τις που εκδόθηκαν τον Δεκέμβριο του 2013 για τη Μολδαβία και τον Δεκέμβριο του 2015 για τη Γεωργία και την Ουκρανία.
Οι πολίτες του Μαυροβουνίου, της Σερβίας και της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας μπορούν να ταξιδεύουν στην ΕΕ χωρίς θεώρηση από τον Δεκέμβριο του 2009. Για τους πολίτες της Αλβανίας και της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης η δυνατότητα αυτή δόθηκε στα τέλη του 2010. Για τη Δημοκρατία της Μολδαβίας η κατάργηση των θεωρήσεων άρχισε να ισχύει τον Απρίλιο του 2014, για τη Γεωργία τον Μάρτιο του 2017 και για την Ουκρανία τον Ιούνιο του 2017.
