Η αρχή έγινε με ένα ναυάγιο. Το πλοίο που πήρε ο Ερρίκος Σλήμαν για την Βενεζουέλα δεν έφτασε ποτέ στον προορισμό του. Ναυάγησε στο Τexel της Ολλανδίας, ο γεννημένος στο Νοϊμπούκο του Μεκλεμβούργου, πέμπτο από τα εννέα παιδιά ευαγγελικού πάστορα βρέθηκε στο Άμστερνταμ, σύμφωνα με το 

Η Ολλανδία και η μαθητεία στο εμπόριο ήταν ο πρώτος σταθμός. Στα 25 του ίδρυσε την πρώτη εμπορική εταιρία στην Αγία Πετρούπολη πήρε τη ρωσική υπηκοότητα, αργότερα, την αμερικανική ως τραπεζίτης, χρυσοθήρας στο Σακραμέντο, σπούδασε φιλοσοφία και φιλολογία στη Σορβόνη, διδακτορικό στο πανεπιστήμιο του Ροστόκ με το βιβλίο «Ιθάκη, η Πελοπόννησος και η Τροία», ανέπτυξε τη δική του μέθοδο εκμάθησης γλωσσών. Στην Ελλάδα και τη Μικρά Ασία ταξίδεψε για πρώτη φορά το 1868 αναζητώντας – με τον Όμηρο στο χέρι – τα δύο μεγάλα ομηρικά κέντρα, την Τροία και τις Μυκήνες. Ήταν ο πρώτος που τα βρήκε. «Είναι πάρα πολλά για να είναι η ζωή ενός μόνο ανθρώπου», διαπίστωνε με εμφανή κατάπληξη η Κλάουντια Ροτ, υπουργός Πολιτισμού της Γερμανίας, εγκαινιάζοντας την Πέμπτη 12. Μαίου την έκθεση, «Οι Κόσμοι του Σλήμαν», στην James-Simon-Galerie και το Neues Museum στο Βερολίνο.

Οι μέχρι τώρα εκθέσεις για τον Ερρίκο Σλήμαν εστίαζαν στο αρχαιολογικό του έργο. Στην επιστημονή κοινότητα είναι αμφιλεγόμενες οι ανασκαφικές μέθοδοι που χρησιμοποίησε. Αλλά χωρίς τον Σλήμαν, η Τροία και οι Μυκήνες θα παρέμεναν στο μυθικό κόσμο του Ομήρου. Για πρώτη φορά η έκθεση «Οι Κόσμοι του Σλήμαν», παρουσιάζουν μια συνολική εικόνα της πολυκύμαντης διαδρομής του, των ανασκαφών και ανακαλύψεων και του μύθου που περιέβαλε τη ζωή και το έργο του Σλήμαν. Του ανθρώπου που ανακάλυψε την ομηρική Τροία στη Μικρά Ασία, ανέσκαψε τις Μυκήνες, την Τίρυνθα και τον Ορχομενό στην Ελλάδα και έφερε στο φως μερικούς από τους πρώτους πολιτισμούς της Ευρώπης», σημείωσε σε βιντεοσκοπημένο μήνυμα η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, δεν μετέβη στο Βερολίνο, επικαλούμενη «κυβερνητική υποχρέωση της τελευταίας στιγμής».

«Όλη η Ελλάδας ένας Πολιτισμός»: Θέμα των φετινών εκδηλώσεων η Μικρασιατική Καταστροφή

Οι «Κόσμοι του Σλήμαν» είναι στην ουσία όλος ο κόσμος της εποχής του κατά τον καθ. Χέρμαν Πάρτσινγκερ, Πρόεδρος του Ιδρύματος Πρωσικής Πολιτιστικής Ιδιοκτησίας. «Η προσέγγιση μίας προσωπικότητας επιτυγχάνεται μόνον αν φωτίζονται τόσο οι ποικίλες πτυχές της, όσο και οι χρονικές συνθήκες της εποχής της» λέει ο καθ. Ματίας Βέμχοφ, Διευθυντής του Μουσείου Προϊστορίας και Πρώιμης Ιστορίας. Η ζωή του «μοιάζει με Οδύσσεια στο δρόμο αναζήτησης του πραγματικού του πάθους, της αρχαιολογίας». Αφιερώθηκε σ΄αυτήν αφού είχε περάσει τα 40.

«Η Ελλάδα προσέφερε γενναιόδωρα ό,τι καλύτερο μπορούσε» λέει στην ΕΡΤ η Αννα-Βασιλική Καραπαναγιώτου, Διευθύντρια του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Το ΕΑΜ δάνεισε για τις ανάγκες της έκθεσης 123 αντικείμενα, «από τα πιο πολύτιμα και ευαίσθητα από άποψη μεταφοράς αριστουργήματά του, σε χρυσό, ελεφντοστό, χαλκό».

Αυτή η έκθεση έγινε «χάρη στην ελληνική γενναιοδωρία», τονίζει και ο Γιώργος Κακαβάς, Διευθυντής του Νομισματικού Μουσείου που στεγάζεται στο Ιλίου Μέλαθρον, το παλάτι που έχτισε ο Σλήμαν στην Αθήνα το 1880. Εκεί έζησε με την δεύτερη γυναίκα του, την κατά 30 χρόνια νεότερή του, Σοφία Εγκαστρωμένου και τα παιδιά τους, Ανδρομάχη και Αγαμέμνονα στα τελευταία δέκα χρόνια της ζωής του – το Ιλίου Μέλαθρον έγινε σημείο αναφοράς για την τότε κοσμική Αθήνα. Το μοναδικό μονόγραμμα του Σλήμαν βρίσκεται στις τοιχογραφίες και είναι ελληνικό: «Ε Σ». «Το Νομισματικό Μουσείο προσέφερε την βιντεοσκόπηση, τις πληροφορίες και κυρίως το φωτογραφικό υλικό από το Ιλίου Μέλαθρον, το οποίο αποτέλεσε τη βάση για να στηθεί η έκθεση του Βερολίνου», λέει ο Γιώργος Κακαβάς.

Από τα 700 αντικείμενα της έκθεσης λείπει ο εμβληματικός «Θησαυρός του Πριάμου»

Αυστραλία: Συνάντηση της Ελληνικής Κοινότητας Μελβούρνης με ανώτερα στελέχη του Εργατικού Κόμματος-Γλώσσα και πολιτισμός στο επίκεντρο

Ο Σλήμαν τον είχε μεταφέρει στο Ιλίου Μέλαθρον. Αλλά μετά την άρνηση του ελληνικού κράτους να τον αγοράσει, κατέληξε στη Γερμανία. Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο έμεινε για δεκαετίες εξαφανισμένος, μέχρι να παρουσιαστεί τελικά ως πολεμική λεία στο Μουσείο Πούσκιν στη Μόσχα.

«Το πολύ σημαντικό αρχαιολογικό υλικό από την Ελλάδα στηρίζει με πληρότητα την έκθεση στο αρχαιολογικό της κομμάτι», λέει η Αναστασία Λαζαρίδου, Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Αρχαιολογικών Μουσείων. Αλλά «τονίζει ταυτόχρονα και τη διαχρονία, μέσα τα προσωπικά αντικείμενα του Σλήμαν», όπως το γραφείο του, που ανήκουν στην πινακοθήκη Κατσίγρα.

Η έκθεση «Οι Κόσμοι του Σλήμαν» θα λειτουργεί μέχρι 06.11.2022.