Οι ΗΠΑ και η Ουκρανία φαίνεται ότι κατέληξαν σε συμφωνία για τα ορυκτά και τις σπάνιες γαίες, αναφέρουν την Τρίτη (25/2) τα διεθνή μέσα ενημέρωσης.
Ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι συμφώνησαν στην πρόταση που κατέθεσαν οι ΗΠΑ για τα ορυκτά της Ουκρανίας.
Μετά τη συμφωνία υπάρχει αισιοδοξία πως η σχέση μεταξύ των δύο πλευρών θα εξομαλυνθεί σταδιακά.
Οι επικαλούνται Ουκρανούς αξιωματούχους που υποστηρίζουν ότι το Κίεβο είναι έτοιμο να υπογράψει συμφωνία για την ανάπτυξη των ορυκτών πόρων, μεταξύ των οποίων του πετρελαίου και του φυσικού αερίου.
Οι ΗΠΑ, από την πλευρά τους, φαίνεται ότι χαλάρωσαν τη στάση τους, αποσύροντας την απαίτησή τους για μερίδιο 500 δισ. δολαρίων από την εκμετάλλευση αυτών των πόρων.
Νωρίτερα η Όλγα Στεφανίσινα, αντιπρόεδρος της κυβέρνησης για την ευρωπαϊκή και ευρωατλαντική ενσωμάτωση, δήλωσε στο X ότι «οι διαπραγματεύσεις ήταν πολύ εποικοδομητικές, με σχεδόν όλες τις βασικές λεπτομέρειες οριστικοποιημένες».
Το Κίεβο εκτιμά ότι περίπου το 5% των «κρίσιμων πρώτων υλών» στον κόσμο βρίσκονται στην Ουκρανία. Αυτό περιλαμβάνει περίπου 19 εκατομμύρια τόνους αποδεδειγμένων αποθεμάτων γραφίτη, για τα οποία η κρατική υπηρεσία γεωλογικής έρευνας της Ουκρανίας λέει ότι καθιστά τη χώρα «μία από τις πέντε κορυφαίες χώρες» για την προμήθεια του ορυκτού.
Ο γραφίτης χρησιμοποιείται για την κατασκευή μπαταριών για ηλεκτρικά οχήματα. Η Ουκρανία διαθέτει επίσης το ένα τρίτο όλων των ευρωπαϊκών κοιτασμάτων λιθίου, το βασικό συστατικό στις τρέχουσες μπαταρίες.
Πριν από τη ρωσική εισβολή, το παγκόσμιο μερίδιο της Ουκρανίας στην παραγωγή τιτανίου, ένα ελαφρύ μέταλλο που χρησιμοποιείται στην κατασκευή όλων, από αεροπλάνα μέχρι σταθμούς παραγωγής ενέργειας, ήταν 7%.
Επιπλέον, η Ουκρανία έχει σημαντικά κοιτάσματα μετάλλων σπάνιων γαιών. Πρόκειται για μια ομάδα 17 στοιχείων που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή όπλων, ανεμογεννητριών, ηλεκτρονικών ειδών και άλλων προϊόντων ζωτικής σημασίας για τον σύγχρονο κόσμο. Ορισμένα από τα κοιτάσματα ορυκτών, ωστόσο, έχουν κατασχεθεί από τη Ρωσία.
Σύμφωνα με την Γιούλια Σβιριντένκο, υπουργό Οικονομίας της Ουκρανίας, πόροι αξίας 350 δισ. δολαρίων ήτοι 333 δι. ευρώ παραμένουν στα κατεχόμενα από τη Ρωσία εδάφη.
Το 2022, η SecDev, μια εταιρεία συμβούλων γεωπολιτικών κινδύνων με έδρα τον Καναδά, διεξήγαγε μια αξιολόγηση, η οποία διαπίστωσε ότι η Ρωσία είχε καταλάβει το 63% των ουκρανικών ανθρακωρυχείων και τα μισά κοιτάσματα μαγγανίου, καισίου, τανταλίου και σπάνιων γαιών.
Η τελική έκδοση της συμφωνίας, με ημερομηνία 24 Φεβρουαρίου σύμφωνα με τους FT, προβλέπει τη δημιουργία ενός ταμείου στο οποίο η Ουκρανία θα διαθέσει το 50% των μελλοντικών εσόδων από την εξόρυξη ορυκτών, πετρελαίου και φυσικού αερίου. Το ταμείο θα χρησιμοποιηθεί για επενδύσεις σε έργα εντός της Ουκρανίας. Σύμφωνα με τους Financial Times, οι δραστηριότητες του ταμείου δεν θα αφορούν πόρους που περιλαμβάνονται ήδη στον κρατικό προϋπολογισμό της Ουκρανίας, πράγμα που σημαίνει ότι δεν θα επηρεάσει τις δραστηριότητες της Naftogaz και της Ukrnafta, των μεγαλύτερων παραγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου της χώρας.
Ωστόσο, η συμφωνία δεν αναφέρει τις εγγυήσεις ασφαλείας των ΗΠΑ, στις οποίες είχε επιμείνει το Κίεβο. Επιπλέον, ζητήματα όπως το μερίδιο των ΗΠΑ στο αμοιβαίο κεφάλαιο και οι όροι «κοινής ιδιοκτησίας» της συμφωνίας παραμένουν άλυτα, τα οποία θα διευθετηθούν σε επόμενες συμφωνίες.
Ουκρανοί αξιωματούχοι είπαν στους FT ότι η συμφωνία έχει εγκριθεί από τους υπουργούς Δικαιοσύνης, Οικονομίας και Εξωτερικών Υποθέσεων. Το Κονοβούλιο (Verkhovna Rada) της Ουκρανίας πρέπει επίσης να το εγκρίνει. Σύμφωνα με πηγές της εφημερίδας, ο πρόεδρος Ζελένσκι αναμένεται να ταξιδέψει στον Λευκό Οίκο τις επόμενες εβδομάδες για μια τελετή υπογραφής με τον Τραμπ.
Πηγές των FT στην Ουκρανία δήλωσαν ότι η διευθέτηση που επιτεύχθηκε είναι απλώς μια «συμφωνία-πλαίσιο» και ότι δεν θα μεταφερθούν έσοδα μέχρι να δημιουργηθεί το ίδιο το ταμείο.
Στις 24 Φεβρουαρίου, ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε ότι σχεδίαζε να συναντηθεί με τον Ζελένσκι στο Οβάλ Γραφείο εντός των επόμενων δύο εβδομάδων για να υπογράψει τη συμφωνία για τους φυσικούς πόρους.
Ο Πρόεδρος Ζελένσκι συμπεριέλαβε την πρόταση ορυκτών πόρων στο «Σχέδιο Νίκης» που παρουσίασε στους Αμερικανούς ηγέτες τον Σεπτέμβριο του 2024. Ο Πρόεδρος Τραμπ είπε ότι αναμένει να λάβει ορυκτούς πόρους αξίας 500 δισεκατομμυρίων δολαρίων από την Ουκρανία σε αντάλλαγμα για αμερικανική βοήθεια. Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων ΗΠΑ-Ουκρανίας, η Ουάσιγκτον πρότεινε διάφορες εκδοχές μιας συμφωνίας για τους πόρους. Μια από αυτές όριζε ότι οι ΗΠΑ θα λάμβαναν μερίδιο 100% στο κοινό ταμείο που θα δημιουργηθεί ως μέρος της συμφωνίας. Η Ουκρανία απέρριψε αυτό το αίτημα και αφαιρέθηκε από την τελική έκδοση της συμφωνίας.
