Η αμυντική βιομηχανία της Τουρκίας έχει γνωρίσει ραγδαία ανάπτυξη τις τελευταίες δύο δεκαετίες, εξελισσόμενη σε έναν σημαντικό πυλώνα της τουρκικής οικονομίας. Από μια χώρα εξαρτημένη σε μεγάλο βαθμό από εισαγόμενα οπλικά συστήματα, η Τουρκία έχει μετατραπεί σε έναν από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς αμυντικού υλικού παγκοσμίως. Σήμερα, η τουρκική αμυντική βιομηχανία όχι μόνο καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος των αναγκών των δικών της ενόπλων δυνάμεων, αλλά επιτυγχάνει και σημαντικές εξαγωγές, αποφέροντας πολύτιμα έσοδα σε συνάλλαγμα. Το ποσοστό εγχώριας κάλυψης των αμυντικών αναγκών αυξήθηκε εντυπωσιακά – από περίπου 20% το 2002 σε 75-80% το 2023. Με παράλληλη αύξηση των εξαγωγών, ο τομέας συμβάλλει τόσο στην τεχνολογική ανάπτυξη όσο και στην αντιμετώπιση μακροοικονομικών προκλήσεων.

Όπως αναφέρει το newsauto.gr, οι εξαγωγές αμυντικού υλικού της Τουρκίας έχουν εκτοξευθεί ειδικά την τελευταία πενταετία. Από περίπου 2,3 δισ. δολάρια το 2020, οι ετήσιες εξαγωγές αυξήθηκαν σε 3,2 δισ. δολάρια το 2021 και 4,4 δισ. το 2022. Το 2023 σημειώθηκε νέο ρεκόρ φτάνοντας τα 5,5 δισ. δολάρια, ενώ το 2024 οι εξαγωγές ξεπέρασαν για πρώτη φορά τα 7 δισ. δολάρια, αγγίζοντας τα 7,1 δισ.

Η ανοδική αυτή πορεία οφείλεται στην αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα του τουρκικού εξοπλισμού (κυρίως των drones) σε πεδία συγκρούσεων, στην ελκυστική σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας και στη στρατηγική προώθηση σε νέες αγορές. Το 2024 οι αμυντικές εξαγωγές αντιστοιχούσαν σε ποσοστό άνω του 2,7% του συνόλου των τουρκικών εξαγωγών.

Αποκάλυψη-Η Τουρκία χρηματοδοτεί την Χεζμπολάχ για αναζωπύρωση του πολέμου με το Ισραήλ στον Λίβανο

Η Τουρκία εξάγει πλέον αμυντικά προϊόντα σε περίπου 180 χώρες, με βασικούς πελάτες τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Πολωνία, τη Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, καθώς και χώρες της Αφρικής και της Ασίας. Η διαφοροποίηση των αγορών προσφέρει σταθερότητα και ενισχύει τη βιωσιμότητα του εξαγωγικού προσανατολισμού.

Κρατικές επενδύσεις και αυτονομία στην άμυνα
Η τουρκική κυβέρνηση επένδυσε δισεκατομμύρια δολάρια για την ανάπτυξη μιας αυτόνομης αμυντικής βιομηχανίας. Ο κρατικός φορέας Προεδρία Αμυντικών Βιομηχανιών (SSB) συντονίζει μεγάλα εξοπλιστικά προγράμματα. Οι αμυντικές δαπάνες αυξήθηκαν από 3,6% του ΑΕΠ το 2002 σε 17 δισ. δολάρια το 2023, ενώ το 2024 ξεπέρασαν τα 40 δισ. δολάρια. Παράλληλα, οι επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη (R&D) ξεπέρασαν τα 2,1 δισ. δολάρια το 2022.

Ο στόχος της τουρκικής κυβέρνησης είναι η πλήρης αυτάρκεια στον αμυντικό τομέα σε ποσοστό 85% έως το 2024. Οι επενδύσεις αφορούν σε μη επανδρωμένα αεροσκάφη, μαχητικά αεροπλάνα, τεθωρακισμένα, πολεμικά πλοία και ηλεκτρονικά συστήματα.

Βασικές εταιρείες του τομέα
Ορισμένες από τις πιο γνωστές εταιρείες της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας είναι:

• Baykar Technologies: Παράγει τα drones TB2 και Akıncı. Το 2024 οι εξαγωγές της ξεπέρασαν τα 1,8 δισ. δολάρια. Προϊόντα της έχουν αγοραστεί από περισσότερες από 20 χώρες.
• ASELSAN: Κατασκευάζει ηλεκτρονικά συστήματα, ραντάρ, επικοινωνίες και αισθητήρες. Το 2024 είχε άμεσες εξαγωγές 217 εκατ. δολαρίων και συνολικά εξαγωγικά έσοδα 508 εκατ. δολαρίων.
• Roketsan: Παράγει πυραύλους και ρουκέτες. Το 2024 εξήγαγε προϊόντα αξίας 179 εκατ. δολαρίων.
• TAI (Turkish Aerospace Industries): Αναπτύσσει μαχητικά, drones, ελικόπτερα και δορυφόρους. Το 2024 πέτυχε εξαγωγές 750 εκατ. δολαρίων.

Άλλες σημαντικές εταιρείες είναι η MKE, η ASFAT, η Havelsan και η Otokar. Συνολικά, πάνω από 3.500 εταιρείες δραστηριοποιούνται στον κλάδο.

Διεθνείς συνεργασίες
Η Τουρκία έχει συνάψει στρατηγικές αμυντικές συνεργασίες με χώρες όπως το Πακιστάν, το Κατάρ, την Ουκρανία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Αυτές περιλαμβάνουν κοινές παραγωγές, μεταφορά τεχνολογίας και κατασκευή εργοστασίων στο εξωτερικό. Για παράδειγμα, κατασκευάζονται κορβέτες MILGEM για το Πακιστάν και ετοιμάζεται γραμμή παραγωγής Bayraktar στην Ουκρανία. Με το Ηνωμένο Βασίλειο συνεργάζονται στο μαχητικό αεροσκάφος TF-X.

Η αμυντική βιομηχανία συνεισφέρει σημαντικά στη βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου, αποφέροντας έσοδα σε συνάλλαγμα και περιορίζοντας τις εισαγωγές. Επίσης δημιουργεί δεκάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας υψηλής ειδίκευσης και συμβάλλει στην τεχνολογική εξέλιξη.

Η επιτάχυνση του εξαγωγικού προσανατολισμού λειτούργησε και ως αντιστάθμισμα στις πιέσεις της οικονομίας: υψηλό πληθωρισμό, αποδυνάμωση της λίρας, αύξηση επιτοκίων και ανάγκη για ξένα κεφάλαια. Οι αμυντικές εταιρείες διατήρησαν δυναμική ανάπτυξη χάρη στην αύξηση εξαγωγών, στην αξιοποίηση ξένων αγορών και στην κρατική υποστήριξη μέσω ταμείων και προκαταβολών.

Η αμυντική βιομηχανία της Τουρκίας έχει εξελιχθεί σε στρατηγικό κλάδο με ιδιαίτερη σημασία για την εθνική οικονομία και την εξωτερική πολιτική. Η ενίσχυση της εξαγωγικής της δυναμικής, η τεχνολογική πρόοδος και οι διεθνείς συνεργασίες την καθιστούν παράγοντα σταθερότητας και ανάπτυξης, παρά τις γενικότερες οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει η χώρα.