Οι τράπεζες αγνοούν την τύχη του 20% των δανειοληπτών οι οφειλές των οποίων έχουν «κοκκινίσει»! Το στοιχείο αυτό δείχνει το μέγεθος του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων που αφορά το τραπεζικό σύστημα, αλλά και τη δραματική οικονομική κατάσταση που βιώνουν η χώρα και οι πολίτες.
Υπολογίζεται ότι στη συγκεκριμένη κατηγορία ανήκουν περίπου 150.000 δάνεια αξίας περίπου 4 δισ. ευρώ. Τα στοιχεία διαφέρουν από τη μια τράπεζα στην άλλη ενώ υπάρχουν περιπτώσεις όπου ένα πρόσωπο έχει πάρει 2 και 3 καταναλωτικά δάνεια. Το ζήτημα των αγνοούμενων δανειοληπτών έθεσαν οι εκπρόσωποι των τραπεζών τόσο στο υπουργείο Οικονομικών όσο και στους θεσμούς. Συγκεκριμένα οι τράπεζες ζήτησαν τη συνδρομή των φορολογικών αρχών αλλά και της ΔΕΗ προκειμένου να εντοπίσουν τον τόπο κατοικίας των συγκεκριμένων δανειοληπτών. Το 20% των αγνώστου διαμονής δανειοληπτών έχει πάρει κυρίως δάνεια λιανικής τραπεζικής, δηλαδή καταναλωτικά, κάρτες κ.λπ., για τα οποία δεν χρειαζόταν κάποιου είδους προσημείωση περιουσιακού στοιχείου. Είτε επειδή είναι πράγματι θύματα της οικονομικής κρίσης, είτε επειδή έχουν αποφασίσει να μην εξοφλήσουν τις δανειακές υποχρεώσεις τους, οι συγκεκριμένοι άλλαξαν κατοικία, αριθμούς τηλεφώνων κ.λπ., με αποτέλεσμα αυτή η κατηγορία των δανειοληπτών που αντιπροσωπεύει το 20% των κακοπληρωτών της λιανικής τραπεζικής να είναι αόρατη για τις τράπεζες. Πρόκειται κυρίως για δάνεια καταναλωτικά, όπως και πιστωτικές κάρτες, ενώ σε μερικές περιπτώσεις είναι και στεγαστικά δάνεια, κυρίως για δευτερεύουσες κατοικίες. Το ύψος και ο αριθμός των δανείων είναι δύσκολο να προσεγγιστεί με ακρίβεια, καθώς υπάρχουν περιπτώσεις δανειοληπτών με περισσότερα του ενός δάνεια, όπως και φάκελοι δανείων όπου το πρόβλημα αφορά τους εγγυητές. Οι τελευταίες δεν είναι σε θέση να επικοινωνήσουν μαζί τους και συνεπώς δεν μπορούν να πουλήσουν τα συγκεκριμένα κόκκινα δάνεια. Σύμφωνα με τη νομοθεσία, για να πουληθεί ένα δάνειο πρέπει προηγουμένως η τράπεζα να έχει στείλει επιστολή στον δανειολήπτη. Μόνο όταν περάσει διάστημα 12 μηνών από την παράδοση της επιστολής μπορεί η τράπεζα να πουλήσει το κόκκινο δάνειο. Αυτή η διαδικασία όμως δεν είναι δυνατόν να εφαρμοστεί επειδή δεν υπάρχει διεύθυνση για να παραδώσει η τράπεζα τη σχετική επιστολή.
Οι τράπεζες στέλνουν συνεχώς και κατά κύματα τις συγκεκριμένες επιστολές, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Προκειμένου να αποκτήσουν πρόσβαση στα στοιχεία κατοικίας των συγκεκριμένων δανειοληπτών ζήτησαν από την κυβέρνηση και ταυτόχρονα ενημέρωσαν για το αίτημα τους θεσμούς, να επιτραπεί η ανταλλαγή στοιχείων με τις φορολογικές αρχές αλλά και τη ΔΕΗ. Τα τραπεζικά στελέχη εκτιμούν ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των συγκεκριμένων δανειοληπτών είναι στρατηγικοί κακοπληρωτές. Οπωσδήποτε, μεταξύ τους θα περιλαμβάνονται και άνθρωποι που βρίσκονται πραγματικά σε οικονομική αδυναμία, αλλά οι τράπεζες θεωρούν ότι η πλειονότητά τους είναι πρόσωπα τα οποία κατά σύστημα αποφεύγουν να πληρώσουν τις οφειλές τους. Εκτιμούν δε ότι οι νέες διευθύνσεις τους είναι γνωστές στις φορολογικές αρχές και στη ΔΕΗ. Ωστόσο, το αίτημα των τραπεζιτών για την ανταλλαγή πληροφοριών με στόχο τον εντοπισμό των κακοπληρωτών δεν έχει γίνει δεκτό, επειδή προσκρούει σε νομικά ζητήματα που συνδέονται με τα προσωπικά δεδομένα.
Η αντιμετώπιση του προβλήματος των κόκκινων δανείων είναι ζήτημα πρώτης προτεραιότητας για τις ελληνικές τράπεζες, καθώς τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (NPLs) φτάνουν στα 91 δισ. ευρώ και τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα (ΝPEs) στα 117 δισ. ευρώ. Υπολογίζεται ότι αντιστοιχούν στο 65% του ΑΕΠ και αποτελούν το μεγαλύτερο συστημικό πρόβλημα των τραπεζών. Στις 15 Μαρτίου είναι προγραμματισμένη επίσκεψη στην Αθήνα της προέδρου του Εποπτικού Συμβουλίου (SSΜ) της ΕΚΤ Ντανιέλ Νουί. Σύμφωνα με πληροφορίες, το κεντρικό θέμα στην ατζέντα της κυρίας Νουί είναι η εξέλιξη των κόκκινων δανείων. Οι ούτως ή άλλως φιλόδοξοι στόχοι που είχε θέσει ο SSM για τη μείωση των κόκκινων δανείων, όπως όλα δείχνουν, δεν επιτυγχάνονται το πρώτο τρίμηνο του έτους. Μάλιστα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις που βασίζονται στα στοιχεία του πρώτου διμήνου, παρά τις προσπάθειες που καταβάλλονται θα καταγραφούν ακόμη και σημαντικές αποκλίσεις από τους στόχους. Η βασική αιτία είναι τα νέα NPLs, τα οποία το πρώτο δίμηνο του 2017 έφτασαν στο 1,5 δισ. ευρώ και προκλήθηκαν λόγω της αυξημένης αβεβαιότητας σχετικά με την εξέλιξη της δεύτερης αξιολόγησης. Επιπλέον, οι εμπλοκές με την αξιολόγηση έχουν αφήσει μετέωρη την ολοκλήρωση του νομοθετικού πλαισίου για τη διαχείριση των προβληματικών δανείων, με αποτέλεσμα οι τράπεζες να μη διαθέτουν το κατάλληλο οπλοστάσιο για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος. Κοντά σε όλα αυτά προστέθηκαν αφενός η επιδείνωση των συνθηκών της οικονομίας κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2016, αφετέρου οι σαφείς ενδείξεις ότι η οικονομία θα συνεχίσει να κινείται σε υφεσιακή τροχιά και το πρώτο τρίμηνο του 2017. Υπό το πρίσμα αυτό, η αναθεώρηση των στόχων για τα κόκκινα δάνεια -ή τουλάχιστον η ανοχή από την πλευρά του SSM για τις αποκλίσεις- είναι αναπόφευκτη και αναγκαία. Τα προβληματικά δάνεια, η αναβαλλόμενη φορολογία και οι διοικητικές αλλαγές στις τράπεζες είναι τα τρία σημαντικότερα θέματα που θα συζητηθούν στην Αθήνα με την κυρία Νουί, με τα δύο πρώτα μάλιστα να είναι τα σημαντικότερα, καθώς σχετίζονται ή επηρεάζουν την κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών.
Παρά την πρόοδο που καταγράφηκε μεταξύ κυβέρνησης και δανειστών για το νομοσχέδιο του εξωδικαστικού συμβιβασμού, δεν έχει προχωρήσει η ρύθμιση για τη νομική κάλυψη των υπαλλήλων σχετικά με διαγραφές δανείων στο πλαίσιο εταιρικών αναδιαρθρώσεων. Οι καθυστερήσεις στην αξιολόγηση, ειδικά όσον αφορά την υλοποίηση των συμφωνηθέντων για τα κόκκινα δάνεια, επηρεάζει άμεσα το ελληνικό τραπεζικό σύστημα το οποίο επιπλέον έχει να αντιμετωπίσει και την πρόκληση του νέου κύκλου των stress tests της ΕΚΤ, τα οποία πρόκειται να ξεκινήσουν στις αρχές του 2018.
