Αυτόματη και ηλεκτρονική έκδοση οικοδομικών αδειών, μειωμένα παράβολα στο ύψος των 250 ευρώ από 500 που είναι σήμερα και διευκολύνσεις πληρωμής έως σε 80 δόσεις επιστρατεύει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας για να δελεάσει τους απρόθυμους ιδιοκτήτες ακινήτων που περιμένουν καρτερικά έναν χρόνο την ψήφιση του νέου νομοθετικού πλαισίου που φέρνει πιο ευνοϊκές ρυθμίσεις για τα αυθαίρετα.

Αισίως, οι δηλώσεις με τους τρεις προηγούμενους νόμους υπερέβησαν το 1 εκατομμύριο και το ταμείο πλησιάζει τα 2 δισ. ευρώ. Ωστόσο, το μεγάλο απόθεμα κατοικιών που παραμένει εκτός νόμου αποτελεί μια μεγάλη δεξαμενή που θεωρείται εφικτό να κινητοποιήσει το νέο πλαίσιο, δίνοντας ισχυρά οικονομικά κίνητρα και περιθώριο δύο επιπλέον ετών στους πολίτες, καθώς η ισχύς του παρατείνεται έως τον Ιούνιο του 2019. Στο σχέδιο για τoν έλεγχο και την προστασία του δομημένου περιβάλλοντος, που υποβλήθηκε στη Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης στις αρχές Ιουνίου και προβλέπεται να κατατεθεί εντός των ημερών στη Βουλή, περιλαμβάνεται πλήθος ρυθμίσεων. 

Μέσα σε 147 άρθρα ο νομοθέτης περιγράφει όλα τα εργαλεία για την ανακοπή της αυθαίρετης δόμησης, με κυριότερο όπλο το Παρατηρητήριο Δόμησης. Ο νέος υπερφορέας θα εποπτεύεται από το υπουργείο Περιβάλλοντος και θα διαθέτει Περιφερειακές Διευθύνσεις σε κάθε Περιφέρεια για να διενεργεί όλους τους πολεοδομικούς ελέγχους, την κατεδάφιση και να κάνει όλη την ηλεκτρονική καταγραφή και τον εντοπισμό αυθαιρέτων.

Ο νόμος «ανασταίνει» επίσης τη μεταφορά του συντελεστή δόμησης και της Τράπεζας Γης, επαναφέρει την αδρανοποιημένη ρύθμιση για την ηλεκτρονική ταυτότητα των κτιρίων (αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασής τους αλλά και παρακολούθηση κάθε μεταβολής), ενώ αφιερώνει αρκετές σελίδες σε διατάξεις ενεργειακού περιεχομένου, με πιο ενδιαφέρουσα την εγκατάσταση αυτόνομου συστήματος θέρμανσης σε μεμονωμένες ιδιοκτησίες πολυκατοικιών.

Με τον τρόπο αυτό αντιμετωπίζονται οι σοβαρές δυσλειτουργίες και οι έριδες μεταξύ συνιδιοκτητών που προκλήθηκαν από την αδυναμία επαρκούς θέρμανσης χιλιάδων νοικοκυριών λόγω της οικονομικής κρίσης. Η εγκατάσταση επιτρέπεται και χωρίς απόφαση της πλειοψηφίας της πολυκατοικίας.

Στους καταναλωτές αυτούς παρέχεται η δυνατότητα σύνδεσης με το δίκτυο φυσικού αερίου ή χρήσης άλλων εναλλακτικών μορφών θέρμανσης και η απαλλαγή τους από τις δαπάνες της κεντρικής θέρμανσης πλην των δαπανών συντήρησης. Υπάρχουν όμως ασάφειες και αδυναμίες εφαρμογής των προβλέψεων στα αμιγώς πολεοδομικά θέματα που θολώνουν το τοπίο.

Μία από αυτές είναι η απαγόρευση της μίσθωσης σε ακίνητα με αυθαιρεσίες, χωρίς όμως να διευκρινίζεται ποιο θα είναι το αποδεικτικό της πολεοδομικής «καθαρότητας» του κτιρίου, καθώς η κατηγορία αυτή δεν θα υπόκειται σε υποχρεωτική βεβαίωση μηχανικού όπως συμβαίνει με τις μεταβιβάσεις ακινήτων.