Ο τρόπος, με τον οποίο εμπλέκεται στην αμερικανική πολιτική σκηνή ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου, ο Έλον Μασκ, αντανακλά το πώς οι δισεκατομμυριούχοι που διατηρούν υπό το έλεγχό τους πλατφόρμες social media μπορούν να επηρεάσουν την κοινή γνώμη – και μέσω αυτής και τις εκλογές, αναφέρει η Deutche Welle.

«Από τότε που ο Έλον Μασκ πήρε το X, η πλατφόρμα έχει εξελιχθεί σε μία κόλαση ρητορικής μίσους και παραπληροφόρησης – και πολλές σχετικές αναρτήσεις ανεβαίνουν από τον ίδιο τον κ. Μασκ», δηλώνει στην DW, ο Ιμράν Αχμέντ, επικεφαλής του Κέντρου Αντιμετώπισης του Ψηφιακού Μίσους (CCDH).

Σε αντίθεση με τους περισσότερους δισεκατομμυριούχους του τεχνολογικού κλάδου και τους χορηγούς των πολιτικών, η πολιτική εμπλοκή του Μασκ δεν είναι απλώς πολύ εμφανής, αλλά επιπλέονέχει κιόλας εντατικοποιηθεί τους τελευταίους μήνες ενόψει των προεδρικών εκλογών της 5ης Νοεμβρίου. Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του CCDH οι άλλοτε ψευδείς, άλλοτε παραπλανητικοί ισχυρισμοί του Μασκ στο X σχετικά με τις αμερικανικές εκλογές μέτρησαν 1,2 δισεκατομμύρια προβολές στο διάστημα Ιανουάριος-Ιούλιος του 2024.

Για ποια θέματα όμως διασπείρει ψευδείς ισχυρισμούς ενόψει των αμερικανικών εκλογών ο Έλον Μασκ;

1. Η εκλογική συμμετοχή παράνομων μεταναστών

Ο ισχυρισμός: Τον Ιούλιο ο Ρεπουμπλικάνος πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων, Μάικ Τζόνσον, ανέφερε πως οι Δημοκρατικοί «θέλουν να μετατρέψουν τους παράνομους αλλοδαπούς σε ψηφοφόρους». Ο Μασκ αναδημοσίευσε τη δήλωση του Τζόνσον προσθέτοντας πως «ανέκαθεν ο στόχος είναι να εισαχθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι παράνομοι ψηφοφόροι» - υπονοώντας έτσι πως οι μετανάστες «εισάγονται» στη χώρα, προκειμένου να υποστηρίξουν τους Δημοκρατικούς. Η συγκεκριμένη ανάρτηση έχει προβληθεί 45 εκατομμύρια φορές.

DW fact-check: Ψευδής.

Μονάχα οι πολίτες των ΗΠΑ μπορούν να ψηφίσουν στις αμερικανικές εκλογές. «Οι μη πολίτες, συμπεριλαμβανομένων των νομίμων μόνιμων κατοίκων, δεν μπορούν να ψηφίσουν σε ομοσπονδιακές, πολιτειακές και στις περισσότερες τοπικές εκλογές», εξηγεί το USA.gov, μία από τις επίσημες ιστοσελίδες της αμερικανικής κυβέρνησης.

Ο Μασκ έχει δηλώσει επίσης πως χρειάζονται «λιγότερα από πέντε λεπτά και απολύτως κανένα έγγραφο» για να αναγνωριστεί κανείς ως παράνομος μετανάστης και να περάσει στις ΗΠΑ. Σε βίντεο που ανήρτησε ο Μασκ ισχυρίζεται πως με την εφαρμογή CBP One μπορούν να μπουν στις ΗΠΑ όσοι αλλοδαποί θέλουν. Στην πραγματικότητα βέβαια πρόκειται για ένα app που έχει σχεδιάσει η Υπηρεσία Τελωνείων και Προστασίας των Συνόρων των ΗΠΑ, μέσω του οποίου οι χρήστες μπορούν να κανονίσουν ένα ραντεβού για την εξέταση της αίτησης ασύλου τους – χωρίς προφανώς η εγγραφή τους και μόνο στην εφαρμογή να τους διασφαλίζει πως θα μπορέσουν να μπουν στη χώρα.

Αυτό βέβαια δεν ήταν αρκετό για να περιορίσει την απήχηση της ανάρτησης του Μασκ, η οποία προβλήθηκε 20 εκατομμύρια φορές και κοινοποιήθηκε δεκάδες χιλιάδες ακόμη.

2. Οι ψεύτικες φωτογραφίες της Κάμαλα Χάρις

Ο ισχυρισμός: Στις αρχές Σεπτεμβρίου ο Μασκ πόσταρε μία φωτογραφία που έδειχνε την Κάμαλα Χάρις ντυμένη στα κόκκινα σαν κομμουνίστρια με ένα καπέλο που έφερε το σφυροδρέπανο. Από πάνω η λεζάντα έγραφε: «Η Κάμαλα υπόσχεται να γίνει κομμουνίστρια δικτάτορας από την πρώτη της ημέρα στην προεδρία. Το πιστεύετε ότι φοράει τέτοια στολή;» Μέσα σε ελάχιστα λεπτά η ανάρτηση έγινε viral, ξεπερνώντας τις 80 εκατομμύρια προβολές.

DW fact-check: Ψευδής.

Δεν πρόκειται για αληθινή φωτογραφία της Χάρις, αλλά για προϊόν τεχνητής νοημοσύνης, όπως φαίνεται από τα ασυνήθιστα φωτεινά χρώματα και την ευκρίνειά της.

Ο Σάντερ φαν ντερ Λίντεν, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ στο Ηνωμένο Βασίλειο και συγγραφέας του “Foolproof: Why Misinformation Infects Our Minds and How to Build Immunity”, δηλώνει στην DW πως η παραπληροφόρηση διαβρώνει την ποιότητα του δημοκρατικού διαλόγου, μειώνει την εμπιστοσύνη στην εκλογική διαδικασία και «σε ορισμένους ανθρώπους μπορεί να αλλάξει ακόμη και τον τρόπο που ψηφίζουν».

Με περιουσία που ξεπερνά τα 263 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με το Forbes, ο Μασκ είναι ο πλουσιότερος άνθρωπος του πλανήτη – και επομένως έχει μεγαλύτερη δυνατότητα επιρροής από οποιονδήποτε άλλον. Επιπλέον, είναι πολύ ενεργός στα social media μετρώντας περισσότερους από 200 εκατομμύρια ακολούθους.

Απ’ όταν αγόρασε το Twitter και το μετονόμασε σε X ο Μασκ έχει επαναφέρει τον λογαριασμό του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος είχε μπλοκαριστεί μετά τους αμφιλεγόμενους ισχυρισμούς του πρώην προέδρου στον απόηχο των προεδρικών εκλογών του 2020. Τώρα ο Τραμπ μετρά περισσότερους από 92 εκατομμύρια ακολούθους στο X.

3. Αμφισβήτηση της εκλογικής διαδικασίας

Ο Μασκ επαναλαμβάνει συνεχώς τον ισχυρισμό πως κάτι πάει λάθος με τους εκλογικούς καταλόγους στο Μίσιγκαν, μία σημαντική swing-state. Ο αρχικός ισχυρισμός του – πως το Μίσιγκαν έχει περισσότερους ψηφοφόρους από κατοίκους με δικαίωμα ψήφου – έχει καταρριφθεί από το Election Fact Center της πολιτείας.

Ο ισχυρισμός: Στα μέσα Οκτωβρίου ο Μασκ επανέλαβε ξανά τους ίδιους ισχυρισμούς και κατηγόρησε για ανεντιμότητα την Τζόσελιν Μπένσον, αρμόδια για τις εκλογικές διαδικασίες στην πολιτεία του Μίσιγκαν, γράφοντας πως «σκοπεύεις απλώς να αφαιρέσεις τους παράνομους ψηφοφόρους ΜΕΤΑ τις εκλογές. Αυτό σημαίνει οπωσδήποτε πως υπάρχουν πολύ περισσότεροι άνθρωποι εγγεγραμμένοι για να ψηφίσουν απ’ όσοι είναι οι πολίτες με δικαίωμα ψήφου».

DW fact-check: Παραπλανητικός.

Βάσει της πολιτειακής και ομοσπονδιακής νομοθεσίας στις ΗΠΑ οι ψηφοφόροι αφαιρούνται από τους εκλογικούς καταλόγους μόνο αφ’ ότου τους έχει σταλεί ειδοποίηση πως η εγγραφή τους πρόκειται να ακυρωθεί και έχουν παρέλθει δύο κύκλοι ομοσπονδιακών εκλογών χωρίς καμία ανταπόκριση ή συμμετοχή στις εκλογικές διαδικασίες.

«Όσον αφορά τη βελτίωση της ακρίβειας των εκλογικών μας καταλόγων, τα τελευταία πέντε χρόνια το Μίσιγκαν έχει κάνει μεγαλύτερη πρόοδο απ’ όση έκανε τις τελευταίες δύο δεκαετίες», αναφέρει η επίσημη ιστοσελίδα της πολιτείας. «Από το 2019 έχουν αφαιρεθεί 800.000 ψηφοφόροι και έχουν εντοπιστεί 600.000 ακόμη, οι οποίοι θα διαγραφούν το 2025 και το 2027, εφ’ όσον περάσουν οι δύο κύκλοι ομοσπονδιακών εκλογών χωρίς να συμμετάσχουν».

Ποιο είναι το κίνητρο του Μασκ;

Ο Μασκ έχει μία περίπλοκη σχέση με τον Τραμπ. Κατά την προεκλογική εκστρατεία του Τραμπ το 2016 ο Μασκ είχε θέσει δημοσίως υπό αμφισβήτηση την ικανότητα του Τραμπ να κυβερνήσει τη χώρα. Αργότερα όμως ο Τραμπ διόρισε τον Μασκ ως σύμβουλό του, μία θέση από την οποία αποχώρησε τελικά ο Μασκ λόγω διάστασης απόψεων σε ορισμένα πολιτικά ζητήματα.

Ο φαν ντερ Λίντεν εκτιμά πως ο Μασκ πιστεύει ότι είναι συμφέρον για τις επιχειρήσεις του να κερδίσει τις εκλογές ο Τραμπ, θεωρώντας πως θα προκύψουν «περισσότερες συμβάσεις της NASA με την SpaceX, περισσότερες ομοσπονδιακές συμβάσεις με τη Starlink, καθώς και ότι δεν θα υπάρχει πλέον καμία κυβερνητική εποπτεία στον τρόπο που θα διαχειρίζεται το X», εξηγεί ο ειδικός.