Χωρίς να φθάνουν έως του σημείου να περιέχουν τόσους γρίφους όσο ένα μυθιστόρημα του Ντάν Μπράουν, όπως ο Κώδικας Ντα Βίντσι, οι νέες προεκλογικές αφίσες των δύο τελικών διεκδικητών της Γαλλικής προεδρίας, του κεντρώου Εμμανουέλ Μακρόν και της Μαρίν Λεπέν, περιέχουν ικανό αριθμό από υποδόρια μηνύματα, που στόχο έχουν να προσελκύσουν τις ψήφους των αναποφάσιστων.
Η ισπανική εφημερίδα El País αποφάσισε να αναλάβει την προσπάθεια αποκωδικοποίησής τους, σε σχετικό της δημοσίευμα.
Πού είναι τα κόμματα; αναρωτιέται η συντάκτρια Σίλβια Αγιούσο, αναφερόμενη στην απουσία τόσο από την αφίσα του Μακρόν, όσο κι από αυτής της Λεπέν οιασδήποτε αναφοράς στις ονομασίες των πολιτικών σχηματισμών των οποίων ηγούνται. Ο Μακρόν, στη φωτογραφία του που κοσμεί την αφίσα, μόλις που καταδέχεται να σχηματίσει ένα μισό χαμόγελο, ενώ στο σύνθημά του ‘Μαζί, η Γαλλία!’ το μόνο που μπορεί κάποιος να βρει κοινό με την ονομασία του κινήματός του En Marche! Είναι το θαυμαστικό.
Η υποψήφια της του Εθνικού κόμματος πάει ακόμη πιο μακριά: Όχι μόνον έχει απαλείψει τελείως το Εθνικό Μέτωπο (FN) από την αφίσα της, κάτι που βέβαια είχε κάνει και στον πρώτο γύρο, αλλά προτίμησε να βάλει μόνον το όνομά της ‘Μαρίν’, χωρίς καμία αναφορά στο επώνυμο Λεπέν—κάτι που αυτομάτως θα την συνέδεε με την όχι και τόσο αρεστή σε πλείστους Γάλλους μορφή του πατέρα της και ιδρυτή του κόμματος Ζαν-Μαρί Λεπέν.
Πρόκειται για άλλο ένα βήμα προς την κατεύθυνση της «αποδαιμονοποίησης» της εικόνας του κόμματος και της ίδιας. Μάλιστα, ως σημάδι αυτής της ‘αποκάθαρσης’ του ονόματός της και του κόμματος από κάθε προηγούμενη σύνδεσή του με τον φασισμό ή τον ρατσισμό, η Λεπέν ανακοίνωσε στην πρώτη της τηλεοπτική εμφάνιση μετά τον πρώτο γύρο ότι προσωρινά παύει να είναι επικεφαλής του FN, προκειμένου να είναι « η υποψήφια όλων των πατριωτών»κι όχι μόνον των ψηφοφόρων της.
Κι εκεί ακριβώς εδράζεται, σύμφωνα με την El País η κοινή προσπάθεια αμφοτέρων να αποσιωπήσουν οποιαδήποτε δυνατή σημειολογική αναφορά που να σχετίζεται με το ποιόν των κομμάτων τους. Παρά την εκλογική δυναμική του—καθώς οι σφυγμομετρήσεις του δίνουν 60% στην πρόθεση ψήφου—ο Μακρόν γνωρίζει καλά πως για να εκλεγεί θα πρέπει ακόμη να πείσει ένα πολύμορφο ακροατήριο ψηφοφόρων—τόσο αριστερών, όσο και δεξιών—για να βγει νικητής από την κάλπη. Το ίδιο συμβαίνει και με τη, Λεπέν, η οποία εκτός από τις ψήφους των συντηρητικών πολιτών, που στον πρώτο γύρο υποστήριξαν τον υποψήφιο των Ρεπουμπλικανών Φρανσουά Φιγιόν, αποβλέπει να προσελκύσει και την ψήφο εκείνων των ψηφοφόρων του αριστερού υποψηφίου Ζακ-Λικ Μελανσόν, που η ίδια υποστηρίζει πως συμμερίζονται με αυτήν την απέχθεια στην «άγρια παγκοσμιοποίηση».
Δύο άλλα σημεία στην σημειολογία των δύο αφισών, στα οποία στέκετεαι η El País, είναι ο μηρός της Λεπέν και το μισοχαμόγελο του Μακρόν. Αυτό που ξαφνιάζει, τονίζει η αρθρογράφος της, είναι που οι επικοινωνιολόγοι της Λεπέν, εκτός από το αναγκαίο ‘ρετούς’ στη φωτογραφία για να δείχνει πιο λεπτή και πιο αδύνατη (βέβαια οι ειδικοί τονίζουν πως κι η φωτογραφία του Μακρόν είναι επίσης ‘βελτιωμένη’), επέλεξαν να την παρουσιάσουν σε μία πόζα που τονίζει τη θηλυκότητά της στο έπακρο. Καθισμένη στην άκρη ενός γραφείου, με τα δάκτυλα σταυρωτά και ντυμένη με ένα γαλάζιο ταγιέρ, του οποίου η φούστα είναι αρκετά κοντή ώστε να αφήνει να αποκαλύπτεται ένα τμήμα από τον μηρό της. Είναι η πρώτη φορά που στην πολιτική επικοινωνία βλέπουμε τον μηρό μίας υποψήφιας», υπογραμμίζει σε ανάλογο σχόλιό του στην εφημερίδα Liberation , ο επικοινωνιολόγος Φιλίπ Μορό-Σεβρολέ της εταιρείας MCBG.
Κάποιος βέβαια θα μπορούσε να προσθέσει πως είναι επίσης η πρώτη φορά σε αυτήν την προεκλογική εκστρατεία που η Λεπέν φορά φούστα. Για τον ίδιον ειδικό, πρόκειται για μία προσπάθεια να αναδείξει η υποψήφια την πιο καθησυχαστική και θηλυκή της πλευρά. Κάτι που είχε πασχίσει να προβάλει και στον πρώτο γύρο, εμφανιζόμενη ως «μητέρα οικογενειάρχης» (έχει τρία παιδιά, όμως είναι και δις χωρισμένη). Ωστόσο μία πηγή του κόμματός της υπογραμμίζει στο γαλλικό περιοδικό L’ Express κι άλλη μία ερμηνεία για τη φούστα της Λεπέν: «είναι μία κρυφή αναφορά στο ισλάμ», όπως τόνισε ένα στέλεχος του επιτελείου της. Η ιδέα του μηνύματος αυτού είναι πως στη Γαλλία οι γυναίκες «ντύνονται όπως τους αρέσει». Στην προεκλογική της εκστρατεία, η Λεπέν είχε συνδέσει άμεσα το ισλάμ με τον ριζοσπαστισμό και την τρομοκρατία. Η φωτογραφία της Μαρίν εμπεριέχει κι άλλο ένα υποδόριο μήνυμα: ποζάρει μπροστά από μία βιβλιοθήκη γεμάτη βιβλία, μία εικόνα που συνήθως παραπέμπει στους ήδη εκλεγμένους προέδρους, όχι σε αυτούς που ακόμη είναι υποψήφιοι.
Μολονότι με λιγότερη σαφήνεια, και η αφίσα του Μακρόν κάνει ένα νεύμα προς τη μεριά των ψηφοφόρων της δεξιάς, μία δεξαμενή από την οποία προσπαθεί, όπως κι η Λεπέν, να αντλήσει ψήφους.
Το νέο σύνθημα του ηγέτη του En Marche! παραπέμπει αμέσως σε άλλα, κλασικά συνθήματα δεξιών υποψηφίων. Ιδίως εκείνο του δεξιού Ζακ Σιράκ, όταν το 2002 για πρώτη φορά είχε προκριθεί στον β’ γύρο ο υποψήφιος του FN, ο πατέρας της Λεπέν. Τότε ο Σιράκ είχε επιλέξει ως σύνθημα το ‘La France ensemble”, η Γαλλία μαζί—ή πιο ελεύθερα η Γαλλία ενωμένη--, την ώρα που το σημερινό σύνθημα του Μακρόν Ensemble, la France! Μοιάζει σαν η εικόνα της φράσης του Σιράκ ειδωμένη στον καθρέφτη. Ανάλογο σύνθημα είχε χρησιμοποιήσει το 2007 κι ο Σαρκοζί: «Μαζί όλα γίνονται δυνατά» . Επιπλέον όλα στην αφίσα του Μακρόν, στην οποία παρουσιάζεται σε κοντινό πλάνο το πρόσωπό του μόλις να χαμογελά, έχουν γαλάζιες-μπλε αποχρώσεις. Όπως υπενθυμίζει ο Μορό-Σεβρολέ, το γαλάζιο και το μπλε είναι χρώματα που παραπέμπουν στον συντηρητισμό, και συνήθως συνδέονται με δεξιούς υποψηφίους.
Η Γαλλία κι η Γαλλία. Τα συνθήματα και των δύο υποψηφίων είναι πολύ μικρά. «Μαζί, η Γαλλία!» αναφωνεί ο Μακρόν, «Επιλέξτε τη Γαλλία» προτρέπει η Λεπέν. Μόλις τρεις λέξεις και στα δύο συνθήματα, που όμως μοιράζονται μία κοινή λέξη, ή αν θέλετε ιδέα: τη Γαλλία.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, η αναφορά στη Γαλλία είναι φυσιολογική για την περίπτωση της Λεπέν, που προβάλλει τον ακραίο πατριωτισμό ως αντίβαρο στην απειλή της παγκοσμιοποίησης. Όμως για τον Μακρόν, η επιλογή τούτη αποτελεί ένα νέο στοιχείο στην εκστρατεία του, στην προσπάθεια να πείσει πως η υπεράσπιση της χώρας και των ιδεών της δεν είναι μονοπώλιο της αντιπάλου του, όπως τονίζει στην Liberation ο σημειολόγος Φρανσουά Ζοστ. Ο Μακρόν σπεύδει να οικειοποιηθεί το όνομα της Γαλλίας γιατί δεν θέλει να το αφήσει αποκλειστικά στα χέρια της Λεπέν.
