Διχάζει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο η τροποποίηση του Κανονισμού του Δουβλίνου.
Το ζήτημα του διαμοιρασμού της ευθύνης σε όλα τα κράτη μέλη στο προσφυγικό θέτουν ψηλά στην ατζέντα τους η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωκοινοβούλιο, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να είναι σε τροχιά εκκίνησης της διαδικασίας επιβολής κυρώσεων στις χώρες που δεν συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις τους στην υποδοχή προσφύγων.
Στο επίκεντρο έχει τεθεί η μεταρρύθμιση του Κανονισμού του Δουβλίνου, δηλαδή η προσπάθεια δημιουργίας ενός κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου. Μετά την κατάθεσή της από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η σχετική πρόταση βρίσκεται πλέον στη φάση της επεξεργασίας της στο Ευρωκοινοβούλιο. Το Ευρωκοινοβούλιο προχωρά μάλιστα σε μια σειρά από πρωτοβουλίες για να αναδείξει το θέμα, με κορυφαία τη διοργάνωση διάσκεψης υψηλού επιπέδου στις 21 Ιουνίου στις Βρυξέλλες με τη συμμετοχή των προέδρων και των τριών θεσμικών οργάνων, αλλά και εκπροσώπων του ΟΗΕ, διεθνών οργανισμών και μη κυβερνητικών οργανώσεων, μία ημέρα πριν από τη συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για το προσφυγικό.
Επίσης, το Ευρωκοινοβούλιο διοργάνωσε τις προηγούμενες ημέρες σεμινάριο για εκπροσώπους ΜΜΕ από όλη την Ευρώπη, προκειμένου να ανοίξει τη συζήτηση γύρω από τις βασικές αλλαγές που συζητούνται στον Κανονισμό του Δουβλίνου.
Στόχος της πρότασης της Επιτροπής, που είχε παρουσιαστεί πριν από ένα χρόνο, είναι η δημιουργία ενός δικαιότερου, αποδοτικότερου και πιο βιώσιμου συστήματος που θα προβλέπει το διαμοιρασμό της ευθύνης μεταξύ των κρατών μελών. Όπως τόνισε κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου ο Επίτροπος Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ασφάλειας, Δημήτρης Αβραμόπουλος, «θα χρειαστούμε ένα ισχυρό σύστημα ασύλου που βασίζεται στην ίση κατανομή ευθυνών. Για τον σκοπό αυτό, τα εθνικά συστήματα ασύλου πρέπει να έρθουν κοντά το ένα στο άλλο για να διασφαλίσουμε ότι οι αιτούντες θα τυγχάνουν ίσης μεταχείρισης σε όλη την ΕΕ βάσει προτύπων».
Η δικαιότερη ανακατανομή των προσφύγων σε όλα τα κράτη μέλη έχει εκφραστεί επανειλημμένα και από το Ευρωκοινοβούλιο, μέσα από πλήθος ψηφισμάτων. Μάλιστα, η εισηγήτρια του Ευρωκοινοβουλίου για τη μεταρρύθμιση, Σεσίλια Βίκστρομ, από την ομάδα «Συμμαχία Φιλελευθέρων και Δημοκρατών για την Ευρώπη» (ALDE) είπε χαρακτηριστικά: «Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν μπορεί να νομοθετήσει την αλληλεγγύη αλλά την πραγματικότητα, ώστε να οικοδομηθεί η αλληλεγγύη».
Όταν ολοκληρωθούν οι συζητήσεις μεταξύ των πολιτικών ομάδων και διαμορφωθεί η τελική θέση του Ευρωκοινοβουλίου, τότε τη «σκυτάλη» θα πάρει το Συμβούλιο των υπουργών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το μεγάλο στοίχημα για τους ευρωπαϊκούς θεσμούς φαίνεται να είναι το κατά πόσο τα κράτη μέλη θα υπερψηφίσουν τη μεταρρύθμιση του Κανονισμού.
Η Σεσίλια Βίκστρομ εξήγησε ότι στο Ευρωκοινοβούλιο υπάρχουν δυσκολίες, αλλά μπορεί να διαμορφωθεί μια κοινή θέση. Ωστόσο, «οι κυβερνήσεις των κρατών μελών έχουν δυσκολίες να βρουν κοινή θέση στη μετανάστευση». Εξέφρασε πάντως την ελπίδα ότι στο Συμβούλιο «θα υπάρχει ενισχυμένη πλειοψηφία για μια πραγματιστική, φιλόδοξη πρόταση που θα αλλάξει την πραγματικότητα στο πεδίο» και πρόσθεσε ότι «θα διαπραγματευτούμε ανοιχτά με τις κυβερνήσεις των κρατών μελών αλλά δεν θα συμφωνήσουμε σε ένα σύστημα που θα αποτύχει από την αρχή».
Περισσότερο απαισιόδοξος για την τύχη της πρότασης στο Συμβούλιο των Υπουργών φάνηκε ο Έλληνας ευρωβουλευτής Μιλτιάδης Κύρκος, από την «Ομάδα της Προοδευτικής Συμμαχίας των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών» (S&D), ο οποίος εκτίμησε ότι «το Συμβούλιο δεν έχει καμία διάθεση να ανοίξει το θέμα. Δεν έχουμε απάντηση από την Επιτροπή τι θα γίνει αν το Συμβούλιο δεν ανταποκριθεί. Και θεωρώ ότι οι χώρες που δεν θέλουν να πάρουν πρόσφυγες ή δέχονται τις δευτερογενείς μετακινήσεις έχουν την πλειοψηφία στο Συμβούλιο».
Βασική προτεραιότητα της μεταρρύθμισης του συστήματος Δουβλίνου αποτελεί η θέσπιση ενός μηχανισμού έκτακτης ανάγκης για την κατανομή των προσφύγων στην Ευρώπη. Από την Επιτροπή προτείνεται μία κλείδα αναφοράς, βασισμένη στον πληθυσμό και το ΑΕΠ μιας χώρας. Αν ο αριθμός των αιτήσεων ασύλου υπερβαίνει το 150% αυτής της κλείδας, τότε θα ενεργοποιείται αυτομάτως ο μηχανισμός κατανομής των αιτήσεων ασύλου (που θα είναι πάνω από τον αριθμό αυτό) σε όλα τα κράτη μέλη. Η πρόταση αυτή φαίνεται ότι έχει πολλούς υποστηρικτές και στο Ευρωκοινοβούλιο, αν και από ελληνικής πλευράς ο ευρωβουλευτής από την Ομάδα της «Προοδευτικής Συμμαχίας των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο», Νίκος Ανδρουλάκης, σχολίασε ότι το ποσοστό του μηχανισμού ανάληψης ευθύνης «είναι πολύ μεγάλο και δεν μπορεί να λειτουργήσει» και ζήτησε η κλείδα αναφοράς να πέσει στο 75%.
Ωστόσο, μεγάλη συζήτηση γίνεται για την πρόταση της Επιτροπής να υπάρχουν κυρώσεις για τα κράτη μέλη που δεν θα δεχτούν το διαμοιρασμό των αιτούντων άσυλο, οπότε θα καταβάλλουν το ποσό των 250.000 ευρώ ανά πρόσφυγα.
Ο Επίτροπος, Δημήτρης Αβραμόπουλος, ήταν κατηγορηματικός: «Έχουν σταλεί αυστηρά μηνύματα προς τις χώρες για την εφαρμογή των αποφάσεων. Αν δεν γίνει αυτό η Επιτροπή θα ακολουθήσει άλλο δρόμο».
Ο πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου, Αντόνιο Ταγιάνι, ζήτησε από την Επιτροπή να καταστήσει σαφές ότι «οι αποφάσεις θα τηρηθούν έστω και με διαδικασίες επί παραβάσει για τα κράτη μέλη που δεν σέβονται τις ληφθείσες αποφάσεις και με κυρώσεις οικονομικού τύπου». Πρόσθεσε δε χαρακτηριστικά ότι «είναι αδιάφορο ποιες θα είναι οι κυρώσεις αυτές. Θα πρέπει τα κράτη μέλη να πληρώσουν με αντιστοιχία της ζημιάς που προκαλούν στους άλλους».
