Οι διεθνείς αγορές φαίνεται να έχουν εξοικειωθεί με τις επαναλαμβανόμενες δηλώσεις του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, σχετικά με την επιβολή δασμών, επιδεικνύοντας αδιαφορία απέναντι στις νέες προειδοποιήσεις του για αυξήσεις της τάξης του 20%-50% σε περισσότερους από 20 εμπορικούς εταίρους. Τελευταίοι αποδέκτες αυτών των απειλών ήταν η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Μεξικό.

Η στάση αυτή των αγορών συνιστά σημαντική μεταβολή σε σχέση με την έντονη αντίδραση που είχε παρατηρηθεί πριν από μερικούς μήνες, γεγονός που φαίνεται να ενθαρρύνει τον Τραμπ να προχωρήσει στην υλοποίηση της πολιτικής του για ενίσχυση της αμερικανικής βιομηχανίας μέσω δασμολογικών φραγμών.

Σε επιστολή του προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, δημοσιευμένη στο Truth Social, ο Τραμπ απείλησε με επιβολή οριζόντιων δασμών 30% στις ευρωπαϊκές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ, ποσοστό υψηλότερο από το 20% που είχε ανακοινώσει στις 2 Απριλίου, εάν δεν επιτευχθεί εμπορική συμφωνία έως την 1η Αυγούστου. Ο ίδιος προσδιόρισε τα ανταλλάγματα που αναμένει, ζητώντας άνοιγμα της ευρωπαϊκής αγοράς και άρση εμπορικών φραγμών.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, απάντησε ότι η επιβολή τέτοιων δασμών θα διατάρασσε τις διατλαντικές εφοδιαστικές αλυσίδες, υπογραμμίζοντας ότι η ΕΕ παραμένει προσηλωμένη σε μία συμφωνία έως την προθεσμία, αλλά θα λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για την προστασία των συμφερόντων της, συμπεριλαμβανομένων και αναλογικών αντίμετρων.

Η αρχική ανακοίνωση των «ανταποδοτικών» δασμών στις 2 Απριλίου είχε προκαλέσει έντονες αναταράξεις στις αγορές: πτώση των μετοχών και του δολαρίου, άνοδο των αποδόσεων των 10ετών ομολόγων κοντά στο 5% και εκτίναξη της τιμής του χρυσού. Ωστόσο, η προσωρινή αναστολή των υψηλότερων δασμών στις 9 Απριλίου, με διατήρηση βασικού συντελεστή 10%, είχε στόχο την επίτευξη διμερών συμφωνιών εντός 90 ημερών. Μέχρι τη λήξη της προθεσμίας, μόνο δύο συμφωνίες είχαν επιτευχθεί, με το Ηνωμένο Βασίλειο και το Βιετνάμ.

Ο Τραμπ υπέγραψε παράταση της προθεσμίας έως την 1η Αυγούστου και απέστειλε επιστολές σε 23 χώρες, προειδοποιώντας για αυξήσεις δασμών έως και 50% εάν δεν υπάρξουν συμφωνίες. Παρά τις απειλές, οι αγορές παρέμειναν ατάραχες: ο δείκτης S&P 500 κατέγραψε νέο ιστορικό υψηλό, οι αποδόσεις των ομολόγων παρέμειναν σταθερές και το bitcoin σημείωσε νέα ρεκόρ.

Αναλυτές αποδίδουν αυτή την «αναισθησία» των αγορών είτε στην προσδοκία νέας παράτασης είτε στην πεποίθηση ότι οι δασμοί δεν θα έχουν τον αναμενόμενο αρνητικό αντίκτυπο. Η απουσία πληθωριστικών πιέσεων και η θετική, έστω και επιβραδυνόμενη, πορεία του ΑΕΠ στις ΗΠΑ (1%-2%) ενισχύουν αυτή την εκτίμηση. Αντίστοιχα, η ευρωπαϊκή οικονομία ανακάμπτει με βραδύτερο ρυθμό, κοντά στο 1%, χωρίς ωστόσο να διαφαίνεται ύφεση.

Παρά την έως τώρα περιορισμένη επίδραση, οι κίνδυνοι παραμένουν. Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ έχει διακόψει τη μείωση των επιτοκίων, τα οποία παραμένουν άνω του 4%, εκτιμώντας ότι οι δασμοί θα έχουν τελικά μόνιμες επιπτώσεις στον πληθωρισμό, σε αντίθεση με τις εκτιμήσεις του Τραμπ, ο οποίος ζητά επίμονα μείωση των επιτοκίων.

Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ έχει ήδη επιβάλει δασμούς 25% στις εισαγωγές αυτοκινήτων και ανταλλακτικών, ενώ διπλασίασε τους δασμούς στον χάλυβα και το αλουμίνιο στο 50%. Για την 1η Αυγούστου έχει ανακοινώσει δασμό 50% στις εισαγωγές χαλκού και έχει προαναγγείλει δασμούς έως και 200% στα φαρμακευτικά προϊόντα, μετά από μεταβατική περίοδο άνω του ενός έτους.