Η Αρχαία Ελλάδα γέννησε τον σημερινό πολιτισμό και την επιστήμη, όμως «κάθε αρχή και δύσκολη» που λέει και ο λαός, η ρομαντικοποίηση αυτής της εποχής είναι αρκετά παραπλανητική για αυτο μη ξεγελαστείς!
Αν είχε εφευρεθεί η χρονοκάψουλα θα ήθελες να επισκεφτείς την Αρχαία Ελλάδα; Αν η απάντηση είναι «Ναι» τότε την πάτησες, καθώς τα πράγματα ήταν πολύ δύσκολα και υπάρχει σοβαρά το ενδεχόμενο να μην την έβγαζες καθαρή ούτε για έναν μήνα!
Παρά το γεγονός ότι η μεσαιωνική Ευρώπη ήταν χειρότερη από την Αρχαία Ελλάδα έχει καταστεί σαφές πως δε διέθετε τη θεωρία των μικροβίων, τη σύγχρονη ιατρική και την ολοκληρωμένη κατανόηση της ανθρώπινης ανατομίας. Ήταν μια εποχή κοινών πολέμων, λοιμών και δημόσιων εκτελέσεων, όπου οι θεραπείες ομορφιάς και οι καιρικές συνθήκες αποτελούσαν απειλές για την επιβίωση.
1. Πρωτόγονες γνώσεις της ιατρικής
Οι αρχαίες ελληνικές ιατρικές πρακτικές ήταν συνυφασμένες με τη θρησκεία και τις δεισιδαιμονίες. Η επιληψία, για παράδειγμα, αποδιδόταν στη σεληνιακή θεά Σελήνη, ενώ οι θεραπείες περιλάμβαναν τελετουργίες, θυσίες και προσευχές. Ο θεραπευτικός θεός Ασκληπιός και οι Ασκληπιείς, οι θεραπευτικοί ναοί, πίστευαν ότι προσέφεραν θεραπείες σε όνειρα, που συχνά περιλάμβαναν λουτρά, νηστεία και κάθαρση μέσω καθαρτικών. Αν και ψυχολογικά ωφέλιμες, η έλλειψη επιστημονικής βάσης εγκυμονούσε τον κίνδυνο μοιραίων συνεπειών για σοβαρές ασθένειες.
2. Λίμος
Μεταξύ του 1200 και του 800 π.Χ., κατά τη διάρκεια του ελληνικού Μεσαίωνα, τα στοιχεία υποδηλώνουν μείωση του πληθυσμού λόγω ξηρασίας, πείνας και συγκρούσεων. Οι σοβαρές ξηρασίες στα τέλη της Εποχής του Χαλκού οδήγησαν σε μειωμένη γεωργική παραγωγικότητα, συμβάλλοντας στην κοινωνική αναταραχή και στην κατάρρευση κοινωνιών όπως οι Μυκηναίοι. Η αρχαία Ελλάδα, που στηριζόταν σε μεγάλο βαθμό στην τοπική παραγωγή, δεν είχε τα πλεονεκτήματα της διεθνούς βοήθειας, της εξελιγμένης άρδευσης και των προηγμένων συστημάτων προειδοποίησης που έχουμε σήμερα.
3. Θανάσιμες πρακτικές ομορφιάς
Οι αρχαίοι Έλληνες επιδίωκαν την ομορφιά με θανατηφόρες πρακτικές. Ο λευκός μόλυβδος, μια τοξική ουσία, εφαρμοζόταν για μια ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα. Το ρουζ, που παρασκευαζόταν από ρίζες φυτών ή από θρυμματισμένα μουριά αναμεμειγμένα με ούρα, εγκυμονούσε κινδύνους για μολύνσεις. Το Κολ για το σκούρο χρώμα των φρυδιών, φτιαγμένο από μόλυβδο, αντιμόνιο και καμένα αμύγδαλα, μπορούσε να προκαλέσει διάφορα προβλήματα υγείας.
4. Η χειρουργική επέμβαση ήταν ένα μεγάλο ρίσκο
Χωρίς τις σύγχρονες ανατομικές γνώσεις, οι αρχαίοι Έλληνες χειρουργοί αντιμετώπιζαν προκλήσεις. Η ανατομία, αν και διεξήχθη από τον Ηρόφιλο, τον πατέρα της ανατομίας, ήταν αποδοκιμασμένη στην κοινωνία, οδηγώντας σε ριψοκίνδυνες χειρουργικές πρακτικές. Οι πολεμικοί τραυματισμοί αντιμετωπίζονταν χωρίς να κατανοούν τη σημασία της αποστείρωσης και η καυτηρίαση, το κάψιμο των πληγών, μπορούσε να οδηγήσει σε σοβαρό πόνο και βλάβες.
5. Οι ανεξήγητες θανατηφόρες επιδημίες
Ο λοιμός της Αθήνας (430-426 π.Χ.) στοίχισε πολλές ζωές, ενώ η αιτία του εξακολουθεί να συζητείται. Οι μυστηριώδεις λοιμοί, όπως κατά την εποχή του Μάρκου Αυρηλίου, άφηναν τους αρχαίους Έλληνες ευάλωτους χωρίς κατανόηση ή αποτελεσματικές θεραπείες.
6. Μια “θεραπεία” μπορούσε να είναι χειρότερη από την ασθένεια
Η αφαίμαξη, μια κοινή πρακτική που βασιζόταν στην έννοια των τεσσάρων χυμών, ήταν συχνά μοιραία, οδηγώντας σε σοβαρή απώλεια αίματος, αδυναμία και σοκ. Ακόμη και προσωπικότητες όπως ο Ιπποκράτης υποστήριζαν την αφαίμαξη, προκαλώντας βλάβη αντί για θεραπεία.
7. Η Σπάρτη ήταν για λίγους
Η ζωή στη Σπάρτη, γνωστή για τη στρατιωτική της δύναμη, ήταν εξαιρετικά σκληρή. Τα αγόρια υπέμειναν βάναυση εκπαίδευση, σκληρή πειθαρχία και μια κοινωνία προσανατολισμένη στον πόλεμο, που δοξάζει τον θάνατο στη μάχη. Οι σωματικές απαιτήσεις και οι κοινωνικές προσδοκίες θα ήταν τρομακτικές για τον μέσο σύγχρονο άνθρωπο.
8. Το αυστηρό νομικό πλαίσιο
Οι αρχαίοι ελληνικοί νόμοι ήταν αυστηροί, με ποινές όπως ο θάνατος για μικρά αδικήματα. Οι νόμοι του Δράκου στην Αθήνα, γνωστοί ως δρακόντειοι, περιλάμβαναν θάνατο για κλοπή ή απραξία. Οι καταδίκες στη Σπάρτη οδηγούσαν σε μια ζωή ντροπής, που χαρακτηριζόταν ως αποτυχία, και οι ελληνικές εκτελέσεις ήταν βάναυσες, περιλαμβάνοντας δηλητήριο, λιθοβολισμό, σταύρωση ή ρίψη από γκρεμό.
