Η Ίνδικτος προέρχεται από τη λατινική λέξη indictio η οποία σημαίνει ορισμός. Ο όρος προήλθε από τη συνήθεια των Ρωμαίων αυτοκρατόρων να ορίζουν διά θεσπίσματος για διάστημα δεκαπέντε ετών το ποσό του ετήσιου φόρου που εισέπρατταν αυτή την εποχή για τη συντήρηση του στρατού. Κατ’ επέκταση καθιερώθηκε να ονομάζονται ινδικτίωνες και οι δεκαπενταετείς αυτοί κύκλοι που άρχισαν επί Καίσαρος Αυγούστου, τρία χρόνια από τη γέννηση του Χριστού.

Η Εκκλησία την ημέρα αυτή εορτάζει την έναρξη του εκκλησιαστικού έτους. Κατά τον Σεπτέμβριο γίνεται η συγκομιδή των καρπών και η προετοιμασία για τον νέο κύκλο βλάστησης. Έτσι, θεωρήθηκε ταιριαστό οι Χριστιανοί να εορτάζουν την αρχή της γεωργικής περιόδου αποδίδοντας ευχαριστίες στον Θεό για την εύνοιά του και τη φροντίδα του προς την κτήση. Αυτό το έκαναν ήδη οι Ιουδαίοι σύμφωνα με τις εντολές του Μωσαϊκού Νόμου. Την πρώτη μέρα, δηλαδή, του έβδομου ιουδαϊκού μηνός, αρχές Σεπτεμβρίου, τελούσαν την εορτή της Νεομηνίας ή των Σαλπίγγων, κατά την οποία απείχαν από κάθε εργασία για να προσφέρουν θυσίες ολοκαυτωμάτων προς τον Θεό.

Την ημέρα αυτή, που η φύση ετοιμάζεται να διατρέξει έναν νέο κύκλο εποχών, γιορτάζουμε το γεγονός της εισόδου του Ιησού στη Συναγωγή όπου ανέγνωσε από το βιβλίο του Προφήτη Ησαΐα το χωρίο στο οποίο ο Προφήτης μιλά για τον Σωτήρα Χριστό «Πνεύμα Κυρίου επ’ εμέ ου είνεκεν έχρισέ με, ευαγγελίσασθαι πτωχοίς απέσταλκέ με, κηρύξαι ενιαυτόν (=έτος) Κυρίου δεκτόν» (Λουκ. 4, 18).

Πώς καθιερώθηκε η 1η Σεπτεμβρίου ως αρχή του εκκλησιαστικού έτους;

Τα περισσότερα ημερολόγια στην περιοχή της Ανατολής είχαν ως πρωτοχρονιά την 24η Σεπτεμβρίου, ημέρα της φθινοπωρινής ισημερίας. Επειδή, όμως, στις 23 Σεπτεμβρίου ήταν τα γενέθλια του Αυτοκράτορα της Ρώμης Οκταβιανού, η πρωτοχρονιά μετατέθηκε στις 23 του ίδιου μήνα, ημέρα η οποία καθορίστηκε ως αρχή της Ινδίκτου, της περιόδου, δηλαδή, του ρωμαϊκού διατάγματος για τον φόρο που ίσχυε για δεκαπέντε χρόνια.

Άγιος Αλέξανδρος: Ο μεγάλος επίσκοπος της εκκλησίας μας

Έτσι, Ίνδικτος κατέληξε να σημαίνει αργότερα το έτος και αρχή της Ινδίκτου η πρωτοχρονιά. Αυτή την πρωτοχρονιά βρήκε η Εκκλησία και της προσέδωσε χριστιανικό νόημα και περιεχόμενο, αφού τοποθέτησε σε αυτή την εορτή της σύλληψης του Τιμίου Προδρόμου, που αποτελεί και το πρώτο γεγονός της Ευαγγελικής ιστορίας.

Το 462 μ.Χ. για πρακτικούς λόγους αλλά και για να συμπίπτει η πρώτη του έτους με την πρώτη του μήνα, η εκκλησιαστική πρωτοχρονιά μετατέθηκε την 1η Σεπτεμβρίου. Η πρωτοχρονιά της 1ης Ιανουαρίου έχει ρωμαϊκή προέλευση και ήρθε στην ορθόδοξη ανατολή κατά τα νεότερα χρόνια.

Αξίζει να σημειώσουμε ότι λίγα χρόνια πριν, η Εκκλησία όρισε την 1η Σεπτεμβρίου ως ημέρα αφιερωμένη στο φυσικό περιβάλλον.