Το φάσμα του Ευρωσκεπτικισμού και του γενικότερου προβληματισμού για την πορεία του Ευρωπαϊκού εγχειρήματος είναι μια πραγματικότητα. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι η πρώτη φορά που η Ευρώπη αντιμετωπίζει τέτοιου είδους κρίσεις.
Η καταψήφιση του Ευρωπαϊκού Συντάγματος από τους Γάλλους ήταν ένα μεγάλο σοκ. Όπως και τα αρνητικά δημοψηφίσματα στη Νορβηγία για την ένταξη της χώρας στην Ένωση, όπως και , σε μικρότερο πάντα βαθμό, τα αρνητικά δημοψηφίσματα στη Δανία, σε επιμέρους κρίσιμες πτυχές της Ευρωπαϊκής Ενοποίησης.
Είναι ωστόσο η πρώτη φορά, που η αμφισβήτηση είναι τέτοιας έκτασης και διατρέχει για διαφορετικούς λόγους, με διαφορετικές εκφάνσεις και με διαφορετική ένταση το σύνολο της Ευρωπαϊκής Επικράτειας. Η πρόκληση αυτή το δίχως άλλο δεν αντιμετωπίζεται με εξοστρακισμούς και δαιμονοποιήσεις.
Θρυαλλίδα αλλά και επιβεβαίωση της κρίσης είναι η έξοδος της Βρετανίας, το Brexit. Κοντά σε αυτή οι γενικότερες ανακατατάξεις στους διεθνείς συσχετισμούς, με μια συνεχή αναθεώρηση της προσέγγισης των ΗΠΑ έναντι των κορυφαίων δυτικών συμμαχιών και Οργανισμών και μια συνεχεία δράση υπονόμευσης από πλευράς της Ρωσίας, μέσω κυρίως επιχειρήσεων υβριδικού πολέμου, σε όλο τον Δυτικό κόσμο, αλλά και σε χώρες που θα μπορούσαν να αποτελέσουν ευνοϊκό ακροατήριο για τον Δυτικό παράγοντα.
Τα εκλογικά αποτελέσματα σε σειρά σημαντικών χωρών το 2016, με πρώτη τη Γαλλία και στη συνέχεια την Ολλανδία, απεσόβησαν μεν την ολική ανατροπή του σκηνικού με τη μη εκλογή των διακηρυγμένων «εχθρών» των Ευρωπαϊκών θεσμών, αλλά επιβεβαίωσαν την τάση αλλαγής των πολιτικών συσχετισμών, που επιβεβαιώθηκε με τα εκλογικά αποτελέσματα, κατά βάση στην Ουγγαρία και την Αυστρία, με αποκορύφωμα τον πρόσφατο θρίαμβο των μη συστημικών κομμάτων, στην Ιταλία.
Απέναντι στη διαφαινόμενη αυτή μεταστροφή, που τείνει να λάβει τον χαρακτήρα καταιγίδας, η Ευρώπη, μέσα από τα όργανά της και τη ρητή επίνευση, αν όχι υπόδειξη της Γερμανίας, δείχνει να αλλάζει πολιτική.
Είναι εξάλλου πολλές οι αποτυχίες μέχρι σήμερα, με ιδιαίτερο οδυνηρό το φιάσκο περί της λεγομένης μεταναστευτικής πολιτικής, τόσο σε επίπεδο σύλληψης και ανάδειξής της σε Κοινοτική πολιτική, όσο και σε επίπεδο αδυναμίας υλοποίησης, που ανέδειξε την τραγική ανεπάρκεια των ανθρώπων που ανέλαβαν να τη φέρουν σε πέρας.
Σημάδια αυτής της αλλαγής ανιχνεύονται στις φερόμενες παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις με την Πολωνία, για να πέσουν οι τόνοι στο θέμα του Κράτους Δικαίου, στην αναγκαστική αποδοχή και ανοχή των πρακτικών Ορμπάν, στην αναφορά, από πλευράς μάλιστα Σόιμπλε, για παράταση του χρόνου ολοκλήρωσης των διαδικασιών του Brexit και στο κρυφό του όνειρο για την ανατροπή του, καθώς και στην οιωνεί αποδοχή της αποτυχίας της λεγομένης μεταναστευτικής πολιτικής και τον απεγκλωβισμό από αυτήν, μέσα από την ενεργοποίηση του ρόλου του Ευρωπαικού Συμβουλίου και το μεθοδικό έλεγχό της από τον Τουσκ.
Τον ίδιο ακριβώς άνθρωπο που μόλις πριν μερικούς μήνες, διάφοροι ανάλαφρα έσπευσαν να αμφισβητήσουν, όταν επισήμανε το αδιέξοδο και την αποτυχία των δράσεων για το μεταναστευτικό.
Στην διαμορφούμενη συγκυρία η χώρα μας πρέπει να παρέμβει. Απαιτείται συστηματική παρακολούθηση των πρωτοβουλιών της Ιταλίας, που σε τίποτα δεν προοιωνίζονται το φιάσκο της Βαρουφακειάδας κα της καφενιακής διαχείρισης των ζητημάτων.
Και φυσικά κανένας λόγος δεν μπορεί να γίνεται για εθνικές παραχωρήσεις έναντι νεφελωδών δήθεν πιέσεων από πρόσωπα του Ευρωπαϊκού παράγοντα, που μάλλον λόγο ύπαρξης αναζητούν πλέον.
Οι ίδιοι οι Θεσμοί έχουν όσο ποτέ ανάγκη τη στήριξη των Κρατών Μελών και όχι τη σύγκρουση μαζί τους. Στο τέλος της διαδρομής η στόχευση παραμένει για ριζική αναθεώρηση των στρεβλών πολιτικών λιτότητας.
Η Γερμανία έχει πολύ περισσότερα να χάσει από μια κατάρρευση της Ευρωζώνης και του Οικοδομήματος, σε σχέση με τα όσα κύκλοι της ισχυρίζονται. Οι συνθήκες διαμορφώνονται. Αντίστοιχα μέλλει να αποδειχθεί η ικανότητα προσώπων και πολιτικών.
*Ο Πολύκαρπος Αδαμίδης είναι δικηγόρος, διδάκτωρ Νομικής, αν. καθηγητής Κοινοτικού Δικαίου και Διεθνών Σχέσεων στην Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων και απόφοιτος του Πανεπιστημίου Harvard
