Μετά από αιώνες σιωπής, το ελληνιστικό θέατρο του Ακράγαντα (σημερινό Ακριτζέντο), μιας από τις πλουσιότερες και επιφανέστερες ελληνικές αποικίες της «Μεγάλης Ελλάδας», αναδύεται μέσα από τη σικελική γη.

Μάλιστα, όπως εξηγεί άρθρο στην ιστοσελίδα του National Geographic Italia, πρόκειται για το πιο πρόσφατο αρχαιολογικό «διαμάντι» που βλέπει το φως στη Σικελία, αν και ήταν πάντα εκεί, περιμένοντας τη στιγμή που η σωστή διαίσθηση ενός ερευνητή το εντοπίσει. 

Παρά το γεγονός ότι υπέστη αλλεπάλληλες λεηλασίες κατά τη διάρκεια των αιώνων για να χτιστεί η νέα πόλη, το μνημείο διατηρεί ακόμα την αρχική του μορφή, αν και ως πολύ πρόσφατα κανείς δεν είχε καταφέρει να το βρει.

Σύμφωνα με το ιταλικό άρθρο, ο τελευταίος που προσπάθησε ήταν ο Veronese Pirro Marconi τη δεκαετία του 1920, ο οποίος όμως έκανε ένα πολύ σοβαρό ερμηνευτικό λάθος που τον οδήγησε σε λάθος δρόμο. Κυρίως, όμως, δεν διέθετε γεωραντάρ που θα του επέτρεπε να ερευνήσει το έδαφος σε βάθος. Έτσι η τοποθεσία του θεάτρου παρέμεινε ένα μυστήριο.

Μέχρι που το 2016 άρχισε το μεγάλο ... κυνήγι. Μετά από εβδομάδες ενόργανων ερευνών, ευρημάτων, υποθέσεων και παρατηρήσεων, οι αρχαιολόγοι κατέληξαν με βεβαιότητα ότι ένα ασβεστολιθικό ανάχωμα, που δεν έφερε σήμανση και βρισκόταν μερικές εκατοντάδες μέτρα από το Ναό της Ομόνοιας στην Κοιλάδα των Ναών (σ.σ. αρχαιολογικός χώρος στο Ακριτζέντο με δωρικούς ναούς, που έχει κηρυχθεί μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO), ήταν στην πραγματικότητα το αρχαίο θέατρο.

Σύμφωνα με το ιταλικό άρθρο, η μόνη γραπτή πηγή για το μνημείο χρονολογείται στα μέσα του 16ου αιώνα όταν ο Δομινικανός μοναχός Tommaso Fazello, δημιουργός του πρώτου «τυπωμένου» βιβλίου για την ιστορία της Σικελίας, έγραψε μετά την επίσκεψή του στο Ακριτζέντο ελάχιστα λόγια για το θέατρο. «Μόλις που ξεχωρίζω τα θεμέλιά του», σημείωνε, ένδειξη ότι την εποχή εκείνη πολλά αρχιτεκτονικά μέλη του είχαν ήδη αφαιρεθεί για να χτιστεί η νέα πόλη.

 Παρόλα αυτά, τέλη 2017 με αρχές 2018, έγινε κατορθωτό να αναγνωριστούν το άνω μέρος του κοίλου και οι θέσεις των θεατών. Σύμφωνα με την αρχιτεκτονική πρακτική της ελληνιστικής περιόδου, οι κερκίδες είχαν διαμορφωθεί στα βραχώδη πρανή του λόφου, ενώ το υπόλοιπο μέρος του θεάτρου ήταν κτισμένο με τοίχους που ξεπερνούσαν τα 10 μ., όπως αναφέρεται στο National Geographic Italia.

Βρήκαν λύχνους, κοσμήματα, θεατρικές μάσκες!

Το μνημείο υπέστη σοβαρή ανακαίνιση στο τέλος του 3ου αι. π.Χ., όταν ο αρχαίος Ακράγαντας έγινε το Ακριτζέντο των Ρωμαίων.Οι ανασκαφές έχουν αποδώσει ως τώρα πολύ σημαντικά ευρήματα, όπως αγγεία πόσης και αποθήκευσης υγρών, λύχνους, κοσμήματα, θεατρικές μάσκες κ.ά.Οι εργασίες που έχουν σταματήσει, θα επαναληφθούν την άνοιξη του 2019, με επόμενο στόχο να αποκαλυφθεί η ορχήστρα.