Με μία αιρετική, όσο κι μπορεί να την χαρακτηρίσει κανείς ορθολογική, πρόταση, παρεμβαίνει η πρώην κοινοτική επίτροπος και άλλοτε πρόσωπο σύμβολο της Αριστεράς Μαρία Δαμανάκη στη συζήτηση για τα ενεργειακά θέματα στην ευρύτερη περιοχή.
Κατ’ αρχάς η κυρία Δαμανάκη αποδομεί – σε συνέντευξή της στο Κυριακάτικο Βήμα – τη σημασία (και τις κυβερνητικές φιέστες) της συμφωνίας για τις γεωτρήσεις στο Ιόνιο, ενώ στη συνέχεια θέτει ευθέως θέμα συνεργασίας με την Τουρκία, στον τομέα των θαλάσσιων πάρκων, θέτοντας ένα συνολικότερο θέμα αδιεξόδου στην κούρσα του ανταγωνισμού στους εξοπλισμούς.
«Οι εξορύξεις δεν είναι λύση. Ιδιαίτερα όταν μιλάμε για θαλάσσιο περιβάλλον. Επιπλέον, αν μιλάμε για την Ανατολική Μεσόγειο, μιλάμε για μεγάλα βάθη. Δεν έχουμε σαφή εικόνα για τα κοιτάσματα, οι προσδοκίες που καλλιεργούνται δεν στηρίζονται σε αξιόπιστα επιστημονικά δεδομένα» σημειώνει επί της αρχής, διευκρινίζοντας ότι «αυτή τη στιγμή εμφανίζονται στην Ελλάδα πολύ μεγάλες αμερικανικές εταιρείες που δείχνουν ενδιαφέρον για τους δικούς τους λόγους και τις χρηματιστηριακές τους ανάγκες. Οι διερευνητικές ενέργειες που προσφέρουν να κάνουν έχουν κόστος σχεδόν ανεπαίσθητο για το συνολικό τους μπάτζετ. Δεν ήταν εύκολο για οποιαδήποτε ελληνική κυβέρνηση να αρνηθεί. Το τι θα γίνει τελικά και πόσο αυτά όλα θα πετύχουν δεν το γνωρίζουμε».
Στο ερώτημα εάν πρέπει να γίνουν οι γεωτρήσεις, η κυρία Δαμανάκη, κάνει ένα βήμα πίσω, αποφεύγοντας να συγκρουστεί μετωπικά με την κυβέρνηση: «Είμαι Ελληνίδα. Αναγκαστικά προτάσσω την εθνική ανάγκη να μη μείνει η Ελλάδα έξω από το γεωπολιτικό παιχνίδι. Η Chevron και η Exxon Mobil που είναι στη Λιβύη ενδιαφέρονται για τις εν δυνάμει ελληνικές θαλάσσιες ζώνες. Και αν η Ελλάδα θέλει να υπάρχει στην Ανατολική Μεσόγειο και να έχει θαλάσσιες ζώνες, αυτό δεν μπορεί να το αγνοήσει. Παρόλο λοιπόν που είμαι εναντίον των εξορύξεων, λέω ότι σε αυτή τη φάση, για λόγους γεωπολιτικούς και εθνικούς, η Ελλάδα δεν μπορεί αυτή τη στιγμή να αρνηθεί τις έρευνες. Για τις γεωτρήσεις θα μιλήσουμε αργότερα, αν υπάρξουν ευνοϊκά δεδομένα».
Συζήτηση για τις ζώνες, ναι σε κοινό πάρκο
Αναφερόμενη στα θαλάσσια πάρκα και γιατί τα Δωδεκάνησα αφαιρέθηκαν από τον αρχικό σχεδιασμό, η κυρία Δαμανάκη σημείωσε ως «αυτή τη στιγμή η τουρκική κυβέρνηση δεν μπορεί να έχει οποιεσδήποτε αντιρρήσεις, εφόσον τα θαλάσσια πάρκα είναι εντός των χωρικών μας υδάτων. Εάν προχωρήσει σε τέτοιου είδους αντιρρήσεις, κλιμακώνει την αντιπαράθεση με την Ελλάδα σε άλλο επίπεδο. Δεν νομίζω ότι αυτή τη στιγμή υπάρχει τέτοια διάθεση. Αντίθετα, οι τελευταίες δηλώσεις του Φιντάν είναι στην αντίθετη κατεύθυνση».
Και στο προκείμενο, εάν μπορεί να υπάρξει σύμπραξη με την Τουρκία, όπως ένα «κοινό πάρκο», απαντά: «Το εύχομαι και, αν υπάρξει, θα κάνω ό,τι μπορώ να το βοηθήσω. Μπορούμε να προχωρήσουμε σε μια κοινή πρωτοβουλία για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος στο Αιγαίο. Το κοινό πάρκο θα μπορούσε να έχει πολύ μεγαλύτερη έκταση και να επεκταθεί και εκτός των χωρικών υδάτων των δύο χωρών. Δηλαδή αυτή τη στιγμή υπάρχουν τα χωρικά ύδατα τα δικά μας, τα χωρικά ύδατα της Τουρκίας, υπάρχει ενδιάμεσα μία ζώνη για την οποία δεν υπάρχουν αυτή τη στιγμή προσδιορισμένες χρήσεις. Εκεί θα μπορούσαμε να κάνουμε κάτι».
Όχι στην ακινησία στην εξωτερική πολιτική – κοστίζει ακριβά
Η κυρία Δαμανάκη θέτει και το γενικότερο θέμα στην περιοχή, τις πρωτοβουλίες στην εξωτερική πολιτική και τις σχέσεις με την Τουρκία. Ζητά «επιτέλους να βγούμε από την απατηλή μας μακαριότητα. Και αργά ή γρήγορα να συζητήσουμε τι θέλουμε με την εξωτερική μας πολιτική».
Και εξηγεί με πλήρη σαφήνεια, εξαιρώντας την επίλυση των διαφορών με ένοπλη σύρραξη: «Δύο είναι οι δρόμοι που μένουν. Ο ένας είναι αυτής της περίφημης ακινησίας. Και ο άλλος της ανάληψης πρωτοβουλιών τον οποίο υποστήριζα πάντα. Διότι ποτέ ευνοεί η ακινησία μια χώρα; Την ευνοεί αν μπορεί να έχει βάσιμες προσδοκίες ότι στο μέλλον η κατάσταση θα αλλάξει ουσιαστικά υπέρ της. Για να μιλήσω πιο συγκεκριμένα και ίσως απλουστευτικά: Εάν είχαμε προσδοκίες ότι τεχνολογικά θα γίνουμε κάτι σαν το Ισραήλ, ή ότι θα έχουμε ένα ορυμαγδό επενδύσεων ώστε να αναβαθμιστούν στο πεδίο της ήπιας ισχύος, ή την εντύπωση ότι ο γείτονας θα καταστραφεί τότε θα είχε νόημα να υπερασπιζόμαστε την ακινησία. Δεν τα βλέπω όμως. Η ακινησία επιπλέον είναι και ακριβή. Ξοδεύουμε πάρα πολλά σε εξοπλισμούς όπως είναι η κατάσταση τώρα γιατί δεν μπορεί να είμαστε μια ανοχύρωτη χώρα. Μέχρι πότε όμως θα αντέχουμε στην κούρσα; Αλλά επιπλέον υπάρχει και η ιστορική μνήμη που αυτοί που υπερασπίζονται την ακινησία την ξεχνούν. Ποιος ήταν ο πρώτος που είπε ότι το δικαστήριο της Χάγης μπορεί να δώσει λύση; Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Αυτό το είχαμε ξεχάσει».
Λύση με επέκταση «έως» τα 12 μίλια, κακώς ο Σημίτης δεν προχώρησε το 2003
Στο ερώτημα εάν μπορεί η ελληνική κυβέρνηση, ένας Έλληνας πρωθυπουργός να συζητήσει για τα χωρικά ύδατα, η πρώην κοινοτική επίτροπος σημειώνει με νόημα: «Κανένας Έλληνας πρωθυπουργός δεν μπορεί να συζητήσει τα χωρικά μας ύδατα στα 6 μίλια, όπως είναι τώρα. Αυτό είναι θέμα εθνικής κυριαρχίας. Το θέμα της επέκτασης της κυριαρχίας έως 12 μίλια, όπως προβλέπει το Διεθνές Δίκαιο, είναι άλλο. Το τονίζω: τα ‘‘έως’’ 12 μίλια, και όχι ‘‘στα 12 μίλια’’, όπως λένε ορισμένοι. Αυτό είναι άσκηση και συζήτηση πάνω σε ένα κυριαρχικό δικαίωμα. Και μπορούμε και πρέπει να το κάνουμε. Πώς αλλιώς θα προχωρήσουμε; Να σας θυμίσω ότι το 2003 η κυβέρνηση Σημίτη είχε φτάσει πολύ κοντά σε μια λύση, αλλά τελικά δεν ανέλαβε το πολιτικό κόστος να προχωρήσει. Είχα την τύχη να κουβεντιάσω μαζί του και του είπα καθαρά ότι δεν κάνει καλά, αφήνοντας το θέμα σε εκκρεμότητα. Βεβαίως αυτό σήμαινε ότι θα έπρεπε να αναλάβει ένα τεράστιο βάρος. Αυτό ήταν βεβαίως προσωπική του επιλογή, την οποία σέβομαι, αλλά η Ελλάδα έχασε την ευκαιρία».
