Παρά τις προόδους στην ανάπτυξη φαρμάκων, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών και η Παγκόσμια Εταιρεία Νόσου Alzheimer [Alzheimer’s Disease International (ADI)] προειδοποιεί ότι η μείωση του κινδύνου παραμένει το μόνο αποδεδειγμένο εργαλείο πρόληψης.

Οι επιστήμονες καλούν την πολιτεία να χρηματοδοτήσει επειγόντως περισσότερη έρευνα για τη μείωση του κινδύνου, να εισαγάγουν στρατηγικές, εκπαίδευση και υπηρεσίες υποστήριξης, για να καθυστερήσουν ή να αποτρέψουν έως και 55 εκατομμύρια από τις παγκόσμια προβλεπόμενες 139 εκατομμύρια περιπτώσεις άνοιας έως το 2050, που ισοδυναμεί με 119.446 περιπτώσεις στην Ελλάδα.

Οι περισσότερες κυβερνήσεις έχουν ήδη συνυπογράψει με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ώστε να δώσουν προτεραιότητα στη μείωση του κινδύνου άνοιας, ωστόσο, τα στοιχεία δείχνουν ότι οι περισσότερες έχουν ξεχάσει ή αγνοήσει αυτή τη δέσμευση μέχρι στιγμής.

Τα ανησυχητικά στοιχεία

Μέχρι το 2050, 298.617 άτομα προβλέπεται να ζουν με άνοια στην Ελλάδα.  Ωστόσο, το 40%, των προβλεπόμενων περιπτώσεων άνοιας θα μπορούσαν να καθυστερήσουν ή ενδεχομένως ακόμη και να αποφευχθούν αντιμετωπίζοντας μόνο 12 παράγοντες κινδύνου1.

Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών και μέλος της ADI, της παγκόσμιας ομοσπονδίας εθνικών ενώσεων Alzheimer και άνοιας, καλούν τις κυβερνήσεις, αλλά και την ελληνική πολιτεία να φροντίσει ώστε καταστεί η μείωση του κινδύνου βασικό στοιχείο των Εθνικών τους Σχεδίων για την Άνοια.

Η θρησκευτική δραστηριότητα συνδέεται με χαμηλότερη θνησιμότητα και καλύτερη υγεία

Η αντιμετώπιση των παραγόντων κινδύνου άνοιας για τα άτομα, τόσο πριν όσο και μετά τη διάγνωση, θα μπορούσε να μειώσει ή να επιβραδύνει τα επερχόμενα 119.446 προβλεπόμενα κρούσματα.

Υπάρχουν πολλοί αποδεδειγμένοι παράγοντες κινδύνου για άνοια, για πολλούς από τους οποίους ο καθένας μας έχει έναν βαθμό προσωπικού ελέγχου.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου

Οι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν το κάπνισμα, την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, τη σωματική αδράνεια, τη σπάνια κοινωνική επαφή, τους τραυματισμούς στο κεφάλι και καταστάσεις όπως ο διαβήτης, η απώλεια ακοής, η κατάθλιψη, η παχυσαρκία και η υπέρταση.

Οι υπόλοιποι παράγοντες κινδύνου, τους οποίους η πολιτεία καλείται να αντιμετωπίσει, περιλαμβάνουν την ατμοσφαιρική ρύπανση και την περιορισμένη πρόσβαση στην προσχολική εκπαίδευση.

Επιπλέον, η πολιτεία είναι υπεύθυνη για την παροχή άλλων υπηρεσιών που μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση της ζωής όσων ζουν με άνοια, όπως οικονομικά προσιτή πρόσβαση στην υγεία και τη μακροχρόνια περίθαλψη καθώς και υπηρεσίες ψυχικής υγείας.

Επιπλέον, πολλές κυβερνήσεις έχουν ήδη συμφωνήσει να δώσουν προτεραιότητα στη μείωση του κινδύνου άνοιας και στην υποστήριξη αυτών που ζουν με άνοια και των περιθαλπόντων τους μέσω της δέσμευσής τους στο Παγκόσμιο Σχέδιο Δράσης του ΠΟΥ για την απόκριση της δημόσιας υγείας στην άνοια. Ωστόσο, τα στοιχεία δείχνουν ότι πολλές κυβερνήσεις έχουν ξεχάσει ή αγνοήσει αυτή τη δέσμευση.

Η πρόληψη σώζει ζωές

«Καλούμε τις κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο να επενδύσουν σε υπηρεσίες έρευνας και υποστήριξης, να μειώσουν τον κίνδυνο άνοιας και να επενδύσουν σε εκστρατείες ευαισθητοποίησης για τη μείωση του κινδύνου. Ξεκάθαρες, πειστικές εκστρατείες που περιορίζουν τον θόρυβο και τη σύγχυση μεγάλου μέρους των μηνυμάτων που σχετίζονται με την υγειονομική περίθαλψη», λέει η κα Barbarino, Διευθύνων Σύμβουλος της Alzheimer’s Disease International.

«Αυτό είναι ένα κρίσιμο βήμα, ελλείψει θεραπείας, για την πρόληψη όσο το δυνατόν περισσότερων περιπτώσεων. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι οι πληθυσμοί έχουν επίγνωση των στρατηγικών μείωσης του κινδύνου άνοιας, σε όλες τις ηλικίες, και έχουν πρόσβαση στις απαραίτητες πληροφορίες, συμβουλές και υπηρεσίες υποστήριξης».

Πρόοδοι στην ανάπτυξη φαρμάκων για την άνοια – γιατί δεν μπορούμε να περιμένουμε.
Φέτος έχει σημειωθεί πρόοδος στις πιθανές φαρμακευτικές θεραπείες για την άνοια που έχει φέρει ελπίδα σε πολλούς ανθρώπους που ζουν με άνοια και στους περιθάλποντές τους. Ωστόσο, αυτές οι θεραπείες μπορεί να μην είναι κατάλληλες ή διαθέσιμες για κάθε άτομο που ζει με άνοια.

H Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών κα Μάγδα Τσολάκη τονίζει ότι «παρόλη την ελπίδα που δημιουργούν τα υπό έγκριση νέα φάρμακα, αυτά απευθύνονται σε άτομα με ήπια νοητική διαταραχή και ήπια άνοια καθυστερώντας την εξέλιξη της νόσου και δεν αποτελούν θεραπεία της. Ακόμα όμως κι αν στο μέλλον βρεθεί το φάρμακο που θα θεραπεύει τη νόσο, πάντοτε η πρόληψη θα είναι το σημαντικότερό μας εργαλείο, ώστε να μην νοσήσουμε και να χρειαστούμε φαρμακευτική αγωγή».

Μόνο 40 κυβερνήσεις παγκοσμίως έχουν αναπτύξει μέχρι στιγμής εθνικά σχέδια για την άνοια, με ακόμη λιγότερες από αυτές να περιλαμβάνουν στρατηγικές μείωσης του κινδύνου. Ως αποτέλεσμα, οι κυβερνήσεις χάνουν ένα ζωτικό εργαλείο για την καθυστέρηση ή την πρόληψη μελλοντικών υποθέσεων.

Κουβαλώντας το φορτίο μόνος – Η ανάγκη για επείγουσες κρατικές επενδύσεις

Αν και τα άτομα μπορούν να εφαρμόσουν αλλαγές στον τρόπο ζωής τους για να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας ή να επιβραδύνουν την πρόοδο της άνοιας, η πολιτεία έχει να διαδραματίσει σαφή ρόλο στη μείωση του κοινωνικού κινδύνου.

Η κα Τσολάκη τονίζει ότι είναι σαφής η επείγουσα ανάγκη για ανάμειξη της πολιτείας ως απάντηση στα αυξανόμενα κρούσματα άνοιας σχολιάζοντας ότι «ήδη στο Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο για την άνοια- Alzheimer, το οποίο εγκρίθηκε από την ελληνική κυβέρνηση το 2016, περιλαμβάνονται δράσεις πρόληψης που αφορούν στην ενημέρωση και εκπαίδευση του πληθυσμού σχετικά με τις μεθόδους πρόληψης της άνοιας καθώς και τον σχεδιασμό και την εφαρμογή σχετικών προληπτικών προγραμμάτων.

Ντομάτες: Τα 6 απροσδόκητα οφέλη που προσφέρουν στην ανθρώπινη υγεία

Φυσικά υπάρχει χώρος και ανάγκη να ενισχυθούν και να επεκταθούν οι δράσεις πρόληψης με τη δημιουργία κι άλλων κρατικών δομών που θα προσφέρουν δωρεάν υπηρεσίες πρόληψης, έγκαιρης διάγνωσης, παρακολούθησης θεραπευτικών προγραμμάτων και προγραμμάτων υποστήριξης των περιθαλπόντων. Από τις αναφορές μας στο Υπουργείο Υγείας για τα 3 Κέντρα Ημέρας της Alzheimer Hellas, το 50% των ωφελούμενων παρακολουθούν προγράμματα για προληπτικούς λόγους ενώ το άλλο 50% μέσω της συμμετοχής του στα προγράμματα που προσφέρονται επιδιώκει τη διατήρηση των νοητικών του λειτουργιών για όσο μεγαλύτερο διάστημα είναι δυνατόν για τον καθένα ξεχωριστά».

Η χρηματοδότηση τέτοιων πρωτοβουλιών μπορεί ακόμη και να διασταυρωθεί με άλλους στόχους της πολιτείας, όπως η μείωση των ποσοστών καπνίσματος και παχυσαρκίας, η αντιμετώπιση ζητημάτων ψυχικής υγείας όπως η κατάθλιψη ή η βελτίωση της πρόσβασης σε ακουστικά βαρηκοΐας, η χρήση των οποίων έχει αποδειχθεί ότι επιβραδύνει την νοητική έκπτωση σε όσους αντιμετωπίζουν απώλεια ακοής.

«Τόσο συχνά, όσοι έχουν διαγνωστεί με άνοια μας λένε ότι δεν γνώριζαν ότι υπάρχουν τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου για άνοια και εύχονταν να ήξεραν πώς να μειώσουν τον κίνδυνο πολύ νωρίτερα στη ζωή τους. Συχνά, μόνο μετά τη διάγνωση συνειδητοποιούν πόσο πρακτική μπορεί να είναι η πρόληψη της άνοιας τόσο για την πρόληψη ή την καθυστέρηση της εμφάνισης, αλλά και για την πιθανή επιβράδυνση της εξέλιξης της πάθησης», λέει η κα Barbarino.

«Δεν είναι ποτέ πολύ νωρίς ή πολύ αργά για να μειώσουμε τον κίνδυνο της άνοιας», τονίζει η κα Τσολάκη.