Η επιχείρηση «Rising Lion» του Ισραήλ εναντίον του Ιράν έχει ανατρέψει τις γεωπολιτικές ισορροπίες στη Μέση Ανατολή ενώ για τη Ρωσία του Πούτιν, οι εξελίξεις αυτές αποτελούν «δίκοπο μαχαίρι».

Επισήμως, η Μόσχα μιλά για μια «ανησυχητική» και «επικίνδυνη» κλιμάκωση. Στο παρασκήνιο, όμως, τα κρατικά ρωσικά μέσα ενημέρωσης σπεύδουν να αναδείξουν τα πιθανά οφέλη που μπορεί να αποκομίσει το Κρεμλίνο. Στις σημερινές αναλύσεις τους CNN και BBC, βλέπουν ρίσκα και κέρδη για τη Ρωσία ενώ μαίνονται για 6η μέρα οι επιθέσεις ανάμεσα σε Ισραήλ και Ιράν.

Υπάρχει εδώ και καιρό μια αμήχανη αντίφαση στον πυρήνα της περίπλοκης σχέσης του Κρεμλίνου με τη Μέση Ανατολή, σχολιάζει σε σημερινή του ανάλυση το CNN. Από τη μία πλευρά, οι ρωσικές συμμαχίες και η οικονομική επιρροή της Μόσχας στην περιοχή ήταν παραδοσιακά ισχυρές.

Από την άλλη, ως ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς πετρελαίου και φυσικού αερίου στον κόσμο, η Ρωσία συχνά επωφελείται όταν η ενεργειακά πλούσια αυτή περιοχή βυθίζεται στην αναταραχή και οι αγορές θορυβούνται.

Αυτό ακριβώς συμβαίνει αυτή τη στιγμή: το Κρεμλίνο παρακολουθεί τον Ιρανό σύμμαχό του να αποδυναμώνεται ραγδαία από ισραηλινές αεροπορικές επιθέσεις – ενώ την ίδια στιγμή αποκομίζει οφέλη. Επιφανειακά, η Ρωσία φαίνεται να έχει πολλά να χάσει.

Τι χάνει η Ρωσία

Το Ιράν υπήρξε ιδιαίτερα χρήσιμος «στρατηγικός εταίρος» για το Κρεμλίνο, όχι μόνο λόγω της κοινής απέχθειας προς τις δυτικές αξίες και επιρροές, αλλά και επειδή τροφοδότησε τον ρωσικό στρατό με τεράστιες ποσότητες ιρανικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones) Shahed, επιτρέποντας τον ανελέητο βομβαρδισμό της Ουκρανίας.

Αν και μεγάλο μέρος της παραγωγής των drones αυτών έχει εδώ και καιρό μεταφερθεί στη Ρωσία, οι πρόσφατες επιθέσεις ουκρανικών drones σε ρωσικά εργοστάσια πίσω από τις γραμμές του μετώπου υποδηλώνουν ότι η κάποτε αξιόπιστη προμήθεια από το Ιράν ίσως αρχίσει να λείπει.

Υπάρχει επίσης μια αίσθηση μικρής, αλλά οδυνηρής ταπείνωσης για το Κρεμλίνο, καθώς αναγκάζεται να παρακολουθεί για ακόμη μία φορά έναν βασικό του σύμμαχο στη Μέση Ανατολή να δέχεται σφοδρές επιθέσεις, χωρίς να μπορεί ή να θέλει να παρέμβει.

Η Μόσχα εξέδωσε σκληρές ανακοινώσεις, καταδικάζοντας τις ισραηλινές επιθέσεις στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν ως «παράνομες» και κατηγορώντας τη Δύση ότι εκμεταλλεύεται την κατάσταση για να «λύσει πολιτικούς λογαριασμούς».

Ωστόσο, η ρωσοϊρανική συμμαχία δεν περιλάμβανε ποτέ υποχρέωση στρατιωτικής στήριξης προς τη Τεχεράνη – και δεν έχει υπάρξει καμία προσφορά βοήθειας από το Κρεμλίνο.
 

Είναι βέβαιο ότι μια ενδεχόμενη κατάρρευση του ιρανικού καθεστώτος, το οποίο πλέον φαίνεται να είναι ξεκάθαρος στόχος του Ισραήλ, θα προσθέσει το Ιράν στη μακρά λίστα των χαμένων ρωσικών συμμαχιών στη Μέση Ανατολή – μια λίστα που περιλαμβάνει το Ιράκ, τη Λιβύη και, πιο πρόσφατα, τη Συρία.

Κι όμως, εδώ αναδύεται ξανά αυτή η αμήχανη αντίφαση: τα πράγματα δεν είναι τόσο άσχημα για τη Μόσχα όσο δείχνουν.

Στην πραγματικότητα, αυτή η νέα κρίση στη Μέση Ανατολή εξελίσσεται μάλλον ευνοϊκά για το Κρεμλίνο, σημειώνει το αμερικανικό μέσο.

Τι κερδίζει το Κρεμλίνο

Πέρα από τα οικονομικά οφέλη που απορρέουν από την εκτόξευση της τιμής του πετρελαίου, η σύγκρουση Ιράν–Ισραήλ ανοίγει διπλωματικές ευκαιρίες για μια Ρωσία που έχει απομονωθεί διεθνώς λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.

Τα «κέρδη» που βλέπει η Μόσχα, σύμφωνα με το BBC, είναι τα εξής:

• Άνοδος των τιμών πετρελαίου, που ενισχύει τα έσοδα του ρωσικού προϋπολογισμού.
• Απόσπαση της παγκόσμιας προσοχής από την Ουκρανία. «Το Κίεβο ξεχάστηκε», ήταν ο τίτλος της Moskovsky Komsomolets.
• Προσπάθεια ανάδειξης της Ρωσίας ως μεσολαβητή, με το Κρεμλίνο να εμφανίζεται ως παράγοντας ειρήνης στη Μέση Ανατολή, παρά την εμπλοκή του στον πόλεμο κατά της Ουκρανίας.

Ωστόσο, όπως σημειώνει ο Ρώσος αναλυτής Αντρέι Κορτούνοφ σε άρθρο του στην Kommersant, «όσο περισσότερο διαρκεί η ισραηλινή επιχείρηση, τόσο συνειδητοποιείται στη Μόσχα ότι διακυβεύονται πολλά».

Η Ρωσία δεν έπαψε ποτέ να βλέπει τον εαυτό της ως σημαντικό παίκτη στη διεθνή διπλωματία, με θέση στο «τραπέζι των μεγάλων» δίπλα στις ΗΠΑ και την Κίνα.

Τώρα, το Κρεμλίνο διαθέτει ένα θέμα στο οποίο μπορεί να συνεργαστεί εποικοδομητικά με την Ουάσινγκτον – και ίσως να καταστεί αναντικατάστατος εταίρος των ΗΠΑ στη διαδικασία αποκατάστασης της σταθερότητας στην περιοχή.

Ως ο μόνος ηγέτης με άμεση πρόσβαση τόσο στο Ιράν όσο και στο Ισραήλ, αλλά και στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Βλαντίμιρ Πούτιν αξιοποιεί ήδη με προσοχή τη δεσπόζουσα θέση του, δηλώνοντας πρόθυμος να αναλάβει ρόλο μεσολαβητή και προβάλλοντας τη Ρωσία ως αναγκαίο διαμεσολαβητή στη Μέση Ανατολή.

Σε πρόσφατη τηλεφωνική επικοινωνία με τον Λευκό Οίκο, ο Πούτιν υπενθύμισε στον πρόεδρο Τραμπ πως η Ρωσία υπήρξε διαχρονικά σύμμαχος των ΗΠΑ στο ζήτημα του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος – αφήνοντας να εννοηθεί πως θα μπορούσε να διαδραματίσει ξανά αυτόν τον ρόλο.

Φαίνεται πως ο Λευκός Οίκος δεν απορρίπτει αυτή την ιδέα: μετά την επικοινωνία, ο πρόεδρος Τραμπ εξέφρασε την προθυμία του να εξετάσει τον Πούτιν ως πιθανό μεσολαβητή στη σύγκρουση.

Από την αρχή της δεύτερης θητείας Τραμπ, Ουάσιγκτον και Μόσχα επιδιώκουν να επεκτείνουν τη μεταξύ τους σχέση πέρα από τον στενό ορίζοντα του πολέμου στην Ουκρανία.

Το μέλλον του Ιράν και των πυρηνικών του φιλοδοξιών αναδύεται απρόσμενα, ως ακόμη ένα πεδίο πιθανής σύγκλισης συμφερόντων.

Για το Κρεμλίνο – και ίσως και για τον Τραμπ – αυτή είναι μια σημαντική ευκαιρία. Όχι όμως για την Ουκρανία, που δοκιμάζεται.

Καθώς η κρίση στη Μέση Ανατολή κλιμακώνεται και οι ΗΠΑ μοιάζουν έτοιμες να εμπλακούν άμεσα, η παγκόσμια προσοχή αποσπάται από τον πόλεμο στην Ουκρανία – όπου οι ρωσικές επιθέσεις με drones και πυραύλους έχουν καταστροφικές συνέπειες- και στρέφεται στη νέα καταστροφή σε Ισραήλ και Ιράν.

Η Ρωσία δεν μπορεί και ούτε θέλει να υπερασπιστεί το Ιράν

Παρά τη στρατηγική συμφωνία που υπέγραψαν τον Ιανουάριο ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν και ο ιρανός πρόεδρος Πεζεσκιάν, Ρωσία και Ιράν δεν δεσμεύονται στρατιωτικά. Η Μόσχα δεν έχει ούτε την ικανότητα ούτε την πρόθεση να υπερασπιστεί την Τεχεράνη.

«Η Ρωσία δεν κατάφερε να αποτρέψει ένα μαζικό ισραηλινό χτύπημα σε μια χώρα με την οποία υπέγραψε στρατηγική συνεργασία πριν από πέντε μήνες», γράφει ο Κορτούνοφ. «Η Μόσχα περιορίζεται σε πολιτικές καταδίκες. Δεν προτίθεται να προσφέρει στρατιωτική υποστήριξη στο Ιράν».

Παρ’ όλα αυτά, η συμφωνία είχε παρουσιαστεί τότε από τον Ρώσο ΥΠΕΞ Σεργκέι Λαβρόφ ως εφαλτήριο για «συνεργασία σε θέματα ασφάλειας σε περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο».

Το σενάριο – εφιάλτης για το Κρεμλίνο: Μία δεύτερη πτώση Άσαντ

Όπως σημειώνει το BBC η Μόσχα σε καμία περίπτωση δεν θέλει να δει ανατροπή του καθεστώτος στο Ιράν.

Η Ρωσία βασίζεται στις ιρανικής κατασκευής drones Shahed στον πόλεμο κατά της Ουκρανίας – και πλέον τα παράγει εγχωρίως.

Η απώλεια του Ιράν ως στρατηγικού εταίρου, λίγους μόλις μήνες μετά την ανατροπή του Άσαντ στη Συρία, θα ήταν βαρύ πλήγμα για τη ρωσική επιρροή στην περιοχή.

Ο Άσαντ εκθρονίστηκε τον Δεκέμβριο και του προσφέρθηκε άσυλο στη Μόσχα. Η προοπτική «αλλαγής καθεστώτος» στην Τεχεράνη είναι το νέο σενάριο-εφιάλτης για το Κρεμλίνο.

Η Moskovsky Komsomolets σχολιάζει: «Βιώνουμε σε πραγματικό χρόνο κοσμοϊστορικές αλλαγές που θα επηρεάσουν άμεσα ή έμμεσα τη ζωή στη Ρωσία».