Σήμερα, 1η Ιουλίου 2017, η Εσθονία αναλαμβάνει την προεδρία της Ε.Ε. για το επόμενο εξάμηνο. Μπορεί να είναι μικρή χώρα, αλλά είναι πρωτοπόρα σε ψηφιακό επίπεδο. Όλα γίνονται ψηφιακά, αποτελώντας συνεπώς ένα καλό παράδειγμα προς μίμηση για ολόκληρη την ΕΕ.
Ο προγραμματισμός ήταν διαφορετικός. Στο ιωβηλαίο των 100 χρόνων από την ανεξαρτητοποίηση της χώρας από τη Ρωσία η μικρή Εσθονία θα επρόκειτο να αναλάβει αρχές του 2018 την εξαμηνιαία εναλλασσόμενη προεδρία στην ΕΕ, για πρώτη φορά από τότε που έγινε πλήρες μέλος της. Αλλά τα πράγματα ήρθαν αλλιώς, οι Βρετανοί ψήφισαν την έξοδό τους από τους «28» και γι αυτόν τον λόγο η Βρετανία, που ήταν η σειρά της για το δεύτερο εξάμηνο της τρέχουσας χρονιάς, παραιτήθηκε. Έτσι, την αντικαθιστά η λιλιπούτεια Εσθονία, μια χώρα με 1,3 εκ. κατοίκους, αλλά με μεγάλη αυτοπεποίθηση και ενθουσιασμό.
Πρωτοπόρα στο ψηφιακό μέλλον
Από σήμερα και για τους επόμενους έξι μήνες η χώρα της Βαλτικής θα χειριστεί τις τύχες της ΕΕ και θα αναλάβει σημαντικό ρόλο διαμεσολαβητή σε περιπτώσεις διαφωνιών. «Πρόκειται για ρόλο που αναλαμβάνουμε με πλήρη συνείδηση της υπευθυνότητάς μας αλλά με μεγάλο κέφι και ελπίδες», δήλωσε ο Εσθονός πρωθυπουργός Γιούρι Ράτας. Οι στόχοι που έχει θέσει γι αυτό το εξάμηνο είναι φιλόδοξοι.
Θέλει να οδηγήσει την ΕΕ στο ψηφιακό μέλλον, σε μιαν Ευρώπη ανοιχτή και καινοτόμο. Πόσο δρόμο έχει ακόμη μπροστά της ΕΕ φαίνεται από το ίδιο το παράδειγμα της Εσθονίας. Η e-Εσθονία, όπως θέλει να ονομάζεται η χώρα, ήταν η πρώτη που οι κάτοικοί της από το 2005 μπορούσαν να ψηφίζουν ηλεκτρονικά. Φυσικά εδώ και καιρό υπάρχουν μόνο σε ηλεκτρονική μορφή ιατρικοί φάκελοι και η συναλλαγή με το δημόσιο γίνεται μόνο ηλεκτρονικά.
Πουθενά στην Ευρώπη σε αναλογία με τον αριθμό των κατοίκων δεν υπάρχουν περισσότερες νεοφυείς επιχειρήσεις όσες στην Εσθονία. «Έχουμε την αίσθηση ότι μπορούμε να δώσουμε στην Ευρώπη πολλά», είπε πρόσφατα η πρόεδρος της χώρας Κέρστι Καλιουλάϊντ, έχοντας κατά νου την ψηφιακή πρωτοπορία της χώρας της. Και δεν αντιλαμβάνεται πως μπορούν να πηγαίνουν κόντρα άλλες χώρες σε αυτήν την εξέλιξη.
Όπως λέει, είναι αδιανόητο για έναν Εσθονό να παίρνει άδεια από την εργασία του για να ρυθμίζει γραφειοκρατικά ζητήματα για το αυτοκίνητό του, όλα μπορεί να τα διεκπεραιώσει ηλεκτρονικά.
Οι προτεραιότητες
Πολύ πάνω στις προτεραιότητες της εσθονικής προεδρίας δεν βρίσκεται το Brexit. Υπάρχει ο Μισέλ Μπαρνιέ, επικεφαλής διαπραγματευτής της ΕΕ, που χειρίζεται τη διαδικασία του «διαζυγίου» που έχει ξεκινήσει. Βέβαια, υπάρχουν ορισμένοι που φοβούνται ότι το κοινό μέτωπο που επιδείχθηκε πρόσφατα με περισσή σαφήνεια μπορεί να διαρραγεί, όταν οι διαπραγματεύσεις με το Λονδίνο μπουν σε πιο κρίσιμα ζητήματα.
Στον τομέα του προσφυγικού ωστόσο υπάρχουν περισσότερες διαφωνίες από κοινά σημεία ανάμεσα στις χώρες μέλη, όπως η μεταρρύθμιση του ευρωπαϊκού ασύλου, που πέφτει στην εσθονική προεδρία αποτελεί ένα απτό παράδειγμα εμμονής των «27» στις θέσεις τους, κάτι που γίνεται πιο εμφανές στην άρνηση ορισμένων χωρών, όπως η Ουγγαρία και η Σλοβακία, στην μετεγκατάσταση προσφύγων από την Ελλάδα και την Ιταλία στις επικράτειές τους.
Γι αυτό και η Εσθονία επιμένει ότι θα συμβάλει στη συνοχή όχι μόνο μέσω του επίσημου μότο της προεδρίας της «Ενότητα διά της ισορροπίας», αλλά και μέσω αντίστοιχων λεκτικών παραινέσεων του πρωθυπουργού Ράτα προς τους άλλους ομολόγους του. «Η ενότητα δείχνει την πραγματική της αξία μέσα από έργα» υπογραμμίζει ο 38χρονος πολιτικός.
Και βέβαια η Εσθονία δεν ξεχνά την εταιρική σχέση της ΕΕ με τις γειτονικές ανατολικές της χώρες, όπως την Ουκρανία ή την Γεωργία. Ως χώρα της ΕΕ και του Νάτο που επί δεκαετίες ανήκε στην Σοβ. Ένωση χωρίς την θέλησή της, η Εσθονία αντιλαμβάνεται με ιδιαίτερο τρόπο την υπευθυνότητά της απέναντι σε αυτές τις χώρες. Εξάλλου εκεί οφείλεται και ο φιλοευρωπαϊκός της προσανατολισμός, το γεγονός ότι κατάφερε μόλις το 1991 να βρει τον δικό της κρατικό βηματισμό εκτός της Μόσχας. Αυτή η συμπάθεια για την ευρωπαϊκή ιδέα και τα επιτεύγματά της μπορεί να «μεταγγιστεί» σε δύσκολους καιρούς και σε άλλες χώρες της ΕΕ.
