Επιστήμονες που καταδύθηκαν σε εντυπωσιακά βάθη σε δύο ωκεάνιες τάφρους στον βορειοδυτικό Ειρηνικό ανακάλυψαν ακμάζουσες κοινότητες θαλάσσιων οργανισμών που δεν τρέφονται με οργανική ύλη όπως τα περισσότερα ζώα, αλλά αντλούν ενέργεια μετατρέποντας χημικές ενώσεις. Η μια τάφρος είναι αυτή στην οποία συνέβη ο χθεσινός σεισμός των 8,8 Ρίχτερ.

Αυτές οι κοινότητες βασισμένες στη χημειοσύνθεση αποτελούνται κυρίως από σωληνοσκώληκες και όστρακα. Εντοπίστηκαν κατά τη διάρκεια καταδύσεων με επανδρωμένο υποβρύχιο στον βυθό της Τάφρου Κουρίλων-Καμτσάτκα (που προκλήθηκε ο τρομερός σεισμός) και της Τάφρου των Αλεούτιων. Τα πλάσματα αυτά τρέφονται από ρευστά πλούσια σε υδρόθειο και μεθάνιο που αναβλύζουν από τον θαλάσσιο πυθμένα σε αυτόν τον σκοτεινό και παγωμένο κόσμο πολύ πέρα από την εμβέλεια του ηλιακού φωτός.

Αυτά τα οικοσυστήματα ανακαλύφθηκαν σε βάθη μεγαλύτερα από το ύψος του Έβερεστ, της ψηλότερης κορυφής της Γης. Το βαθύτερο εντοπίστηκε στα 9,533 μέτρα κάτω από την επιφάνεια του ωκεανού στην Τάφρο Κουρίλων-Καμτσάτκα, σχεδόν 25% βαθύτερα από οποιαδήποτε προηγούμενη καταγραφή τέτοιων ζώων.

«Αυτό που κάνει την ανακάλυψή μας επαναστατική δεν είναι μόνο το μεγαλύτερο βάθος, αλλά και η εντυπωσιακή αφθονία και ποικιλομορφία της χημειοσυνθετικής ζωής που παρατηρήσαμε», δήλωσε ο θαλάσσιος γεωχημικός Μενγκράν Ντου από το Ινστιτούτο Επιστημών και Τεχνολογιών Βυθού (IDSSE) της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών μέλος της ερευνητικής ομάδας που δημοσιεύει την ανακάλυψη στην επιθεώρηση «Nature».

«Σε αντίθεση με απομονωμένες ομάδες οργανισμών, αυτή η κοινότητα ευδοκιμεί σαν μια ζωντανή όαση στην απέραντη έρημο του βυθού» πρoσέθεσε ο Ντου. Ενώ ορισμένα θαλάσσια όντα έχουν εντοπιστεί σε ακόμη μεγαλύτερα βάθη σχεδόν 11,000 μέτρα στην Τάφρο Μαριάνα αυτά σύμφωνα με τους ερευνητές δεν ήταν χημειοτροφικά.

Η ανακάλυψη

Στη νέα αυτή έρευνα, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν το βαθυσκάφος τους, που ονομάζεται Fendouzhe, για να κατέβουν στη λεγόμενη αβυσσαία ζώνη τα βαθύτερα σημεία των ωκεανών, όπου μία από τις ηπειρωτικών διαστάσεων τεκτονικές πλάκες της Γης γλιστρά κάτω από μια γειτονική της, σε μια διαδικασία που ονομάζεται υποβύθιση.

Η αβυσσαία ζώνη είναι ένα βαθύ θαλάσσιο περιβάλλον που εκτείνεται από τα 3,000 έως τα 6,000 μέτρα βάθος, χαρακτηρίζεται από αιώνιο σκοτάδι, συντριπτική πίεση και χαμηλές θερμοκρασίες που φτάνουν τους μείον τέσσερις βαθμούς Κελσίου. Αυτή η ζώνη καταλαμβάνει τη μεγαλύτερη έκταση των ωκεανών, αποτελώντας το σπίτι για εξειδικευμένα είδη οργανισμών που έχουν προσαρμοστεί σε αυτές τις ακραίες συνθήκες, όπως ψάρια με μεγάλα σαγόνια, πιθανώς τυφλά μαλακόστρακα και ψάρια, και οργανισμούς που αναπαράγονται με βραδείς ρυθμούς για εξοικονόμηση ενέργειας

«Το περιβάλλον του ωκεανού εκεί κάτω χαρακτηρίζεται από ψύχος, απόλυτο σκοτάδι και έντονη τεκτονική δραστηριότητα» δήλωσε ο γεωλόγος θαλάσσιου περιβάλλοντος Ξιάτον Πένγκ του IDSSE, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας. Σύμφωνα με τον Πένγκ αυτή η ακραία ζώνη φιλοξενεί «τις βαθύτερες και εκτενέστερες χημοσυνθετικές κοινότητες που είναι γνωστό ότι υπάρχουν στον πλανήτη μας.»

Τα νέα οικοσυστήματα που παρατηρήθηκαν κυριαρχούνται από δύο είδη οργανισμών που τρέφονται με χημικά:

• Σωληνόμορφοι σκώληκες (κόκκινοι, γκρι ή λευκοί) μήκους 20–30 εκατ.
• Λευκά όστρακα (αχιβάδες) μήκους έως 23 εκατ.

Κάποια από αυτά τα είδη, σύμφωνα με τον θαλάσσιο γεωχημικό Μενγκράν Ντου ενδέχεται να είναι εντελώς άγνωστα μέχρι σήμερα. «Παρόλο που ζουν στο πιο σκληρό περιβάλλον, αυτοί οι οργανισμοί κατάφεραν να επιβιώσουν και να ευδοκιμήσουν» λέει ο Ντου.