Θραύσματα οστών που ανακαλύφθηκαν σε αρχαίο σπήλαιο στην Ισπανία ανήκουν στο αρχαιότερο γνωστό ανθρώπινο είδος στη δυτική Ευρώπη, λένε ερευνητές, σύμφωνα μ έτους  και εικονες απο Maria D. Guillén και IPHES-CERCA

Τα απολιθωμένα λείψανα αποτελούν το αριστερό μάγουλο και την άνω γνάθο ενός ενήλικου μέλους ενός εξαφανισμένου ανθρώπινου είδους που έζησε και πέθανε στην Ιβηρική χερσόνησο πριν από 1,1 έως 1,4 εκατομμύρια χρόνια.

Η ανακάλυψη υποδηλώνει ότι τουλάχιστον δύο μορφές πρώιμου ανθρώπου κατοικούσαν στην περιοχή κατά το πρώιμο Πλειστόκαινο, όταν το σπήλαιο βρισκόταν μέσα σε υγρό δάσος πλούσιο σε άγρια ζωή και διασταυρωνόταν με ποτάμια και ρυάκια.

«Αυτή η εργασία εισάγει έναν νέο παράγοντα στην ιστορία της ανθρώπινης εξέλιξης στην Ευρώπη», δήλωσε η Δρ Rosa Huguetτου Πανεπιστημίου Rovira i Virgili στη νότια Καταλονία, η οποία βοήθησε στην αποκάλυψη των απολιθωμάτων στο σπήλαιο Sima del Elefante (Λάκκος του Ελέφαντα) κοντά στην Atapuerca στο Burgos.

Οι πρώτοι άνθρωποι έφτασαν στην Ευρασία από την Αφρική πριν από τουλάχιστον 1,8 εκατ. χρόνια, όπως αποδεικνύεται από πέντε κρανία που χρονολογούνται από την περίοδο αυτή στο Ντμανίσι της Γεωργίας. Τα κρανία αποδίδονται στον Homo erectus, το πρώτο πρώιμο ανθρώπινο είδος που εγκατέλειψε την αφρικανική ήπειρο.

Μέχρι τώρα, τα παλαιότερα ανθρώπινα κατάλοιπα στη δυτική Ευρώπη ήταν κομμάτια σαγονιών και δοντιών ηλικίας 1,1 έως 1,2 εκατ. ετών από το Sima del Elefante. Νεότερα ανθρώπινα λείψανα, που χρονολογούνται πριν από 800.000 χρόνια, είχαν ανακαλυφθεί στο κοντινό σπήλαιο Gran Dolina. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των τελευταίων οδήγησαν τους ερευνητές να τα θεωρήσουν ξεχωριστό είδος, δηλαδή τον Homo antecessor, ή αλλιώς τον πρωτοπόρο άνθρωπο.

Όπως έγραψε η ισπανική ομάδα στο περιοδικό Nature, τα τελευταία λείψανα είναι πιο πρωτόγονα από τον Homo antecessor, αλλά μοιάζουν με τον Homo erectus. Δεδομένης της αβεβαιότητας σχετικά με την ταυτότητα του απολιθώματος, η ομάδα ονόμασε το είδος Homo affinis erectus, αντανακλώντας τη στενή του σχέση με τον παλαιότερο άνθρωπο.

Ωστόσο, η λατινική ονομασία δεν είναι η μόνη που χρησιμοποιείται για τα λείψανα. Ανεπίσημα, οι ερευνητές έδωσαν στο απολίθωμα το παρατσούκλι «Pink» από τους Pink Floyd, των οποίων το άλμπουμ The Dark Side of the Moon.

Η Δρ María Martinón-Torres, διευθύντρια του Εθνικού Κέντρου Έρευνας για την Ανθρώπινη Εξέλιξη στο Burgos, δήλωσε ότι μεταξύ των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του, ο Pink είχε πιο επίπεδη ρινική δομή από τον Homo antecessor, ο οποίος μοιράζεται το πιο σύγχρονο πρόσωπο και τα εξέχοντα ρινικά οστά του Homo sapiens.

Ο Chris Stringer, επικεφαλής της έρευνας για την ανθρώπινη εξέλιξη στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στο Λονδίνο, δήλωσε ότι το απολίθωμα είναι «ένα πολύ σημαντικό εύρημα». Το 2023, ο Στρίνγκερ και άλλοι εντόπισαν μια περίοδο ακραίας ψύξης πριν από περίπου 1,1 εκατ. χρόνια, η οποία μπορεί να οδήγησε τους πρώτους ανθρώπους έξω από τη δυτική Ευρώπη, εξηγώντας ενδεχομένως τον διαφορετικό πληθυσμό που βρέθηκε στη Σίμα ντελ Ελεφάντε στη συνέχεια.

Οι ανασκαφές στο Sima del Elefante δίνουν μια εικόνα πλούσιων λιβαδιών και δασών πριν από 1,1 εκατομμύρια χρόνια με άφθονες βελανιδιές, πεύκα, αρκεύθους και φουντουκιές. Τα ποτάμια που διέσχιζαν το τοπίο προσέλκυαν νερόμυες και ποντίκια, ιπποπόταμους, βίσονες και ελάφια. Εργαλεία από χαλαζία και πυριτόλιθο έχουν επίσης ανακτηθεί μαζί με οστά ζώων που φέρουν σημάδια κοπής από σφαγές.

Περισσότερες πληροφορίες για τον τρόπο ζωής του Sima del Elefante προκύπτουν από ένα αυλάκι που διατρέχει τη μερική κόμη ενός δοντιού στο ροζ απολίθωμα, το οποίο πιστεύεται ότι είναι σημάδι φθοράς από τη χρήση μιας υποτυπώδους οδοντογλυφίδας.

«Αυτό είναι ένα ακόμη βήμα προς την κατανόηση των πρώτων Ευρωπαίων», δήλωσε ο Δρ José María Bermúdez de Castro, συνδιευθυντής του προγράμματος Atapuerca. «Γνωρίζουμε τώρα ότι αυτό το πρώτο είδος είχε μια εμφάνιση που θυμίζει τα δείγματα που περιλαμβάνονται από πολλούς στον Homo erectus. Ωστόσο, τα λείψανα από τη θέση Sima del Elefante έχουν έναν πολύ ιδιαίτερο συνδυασμό χαρακτηριστικών. Θα πρέπει να βρεθούν περισσότερα απολιθώματα σε άλλες σύγχρονες τοποθεσίες για να καταλήξουμε σε ένα πιο ισχυρό συμπέρασμα σχετικά με την ταυτότητα αυτού του είδους».