Η Ayaan Hirsi Ali είναι σήμερα μια από τις πιο προκλητικές και δυνατές φωνές κριτικής ενάντια στο Ισλάμ και αυτός άλλωστε είναι και ο λόγος που κρύβεται. Η γυναίκα βρέθηκε με έναν δημοσιογράφο της Independent και αποκάλυψε την ιστορία και τις πεποιθήσεις της.

Ο Ζαν-Πωλ Σαρτρ στο διάσημο φιλοσοφικό του έργο «Είναι και Μηδέν» είχε γράψει πως η πράξη και η έννοια της άρνησης βρίσκονται στον πυρήνα της ανθρώπινης ύπαρξης. Άλλωστε αυτό εξηγεί – εν μέρει -γιατί ο ίδιος αρνήθηκε να παραλάβει το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας που του είχε δοθεί.

Σε κάθε περίπτωση, η Ayaan Hirsi Ali φαίνεται πως συμμερίζεται εν πολλοίς την αντίληψη του Γάλλου φιλοσόφου, δηλαδή ότι οι άνθρωποι ορίζονται από την ικανότητα τους να λένε «όχι», την ικανότητα να αμφισβητούν καταστάσεις. Για να χρησιμοποιήσουμε ένα παράδειγμα που είχε δώσει ο ίδιος ο φιλόσοφος, όταν ο Πιέρ δεν εμφανίστηκε στο καφέ που είχε κανονίσει το ραντεβού του, τότε ολόκληρο το καφέ «στοιχειώθηκε από την απουσία του».

Ο δημοσιογράφος της Independent αναφέρει πως όταν συνάντησε την Hirsi Ali, εξετάστηκε από τους ανθρώπους ασφαλείας της, προκειμένου να αποκλειστεί κάθε ενδεχόμενο απάτης. Η γυναίκα παρόλα αυτά υπήρξε φιλική απέναντι στον δημοσιογράφο. Είναι γεγονός πάντως ότι η ίδια δεν είναι αρεστή απ΄όλους.

Όταν έγραψε το σενάριο και έκανε την φωνή για μια ταινία που ονομάζεται ‘Submission’ (που πραγματεύεται την κακομεταχείριση των γυναικών στο Ισλάμ) σε συνεργασία με τον σκηνοθέτη Theo van Gogh, ο τελευταίος δολοφονήθηκε από μια ομάδα εξτρεμιστών Μουσουλμάνων. Μάλιστα, ο δράστης άφησε ένα σημείωμα στο στήθος του θύματος λέγοντας πως η Hirsi Ali θα είναι η επόμενη. Έκτοτε, η γυναίκα με τις αιρετικές απόψεις έχει ακούσει αυτήν την απειλή πάρα πολλές φορές.

Η Hirsi Ali μεγάλωσε σε μια Μουσουλμανική οικογένεια στην Σομαλία και κατά τα παιδικά της χρόνια ταξίδευε στην Κένυα, την Αιθιοπία και την Σαουδική Αραβία. Στα 22 της χρόνια ο πατέρας της θεώρησε πως βρήκε τον κατάλληλο άνδρα για την κόρη του και επομένως, αποφάσισε να την παντρέψει στον Καναδά. Ωστόσο, η ίδια δεν αγαπούσε καθόλου το νέο της σύζυγο και ένας από τους λόγους γι’ αυτό ήταν ότι δεν διάβαζε καθόλου λογοτεχνία.

Έτσι κάποια στιγμή αποφάσισε να φύγει και κατέληξε στην Ολλανδία όπου τελικά υπήρξε και ο τόπος που απέρριψε επισήμως το Ισλάμ. Έπειτα ταξίδεψε στις ΗΠΑ όπου και παντρεύτηκε έναν ιστορικό με τον οποίο απέκτησε και έναν γιό που σήμερα είναι πέντε χρονών.

Πολλοί Μουσουλμάνοι τείνουν να χαρακτηρίσουν την γυναίκα ως «ένα στόμα ενός καλά οργανωμένου δικτύου που υποβαθμίζει και σιγοντάρει το Ισλάμ, που προξενεί την Ισλαμοφοβία». Η ίδια απαντάει σε αυτήν την θεωρία με τα παρακάτω λόγια: «Δυστυχώς, δεν υπάρχει καμία συνωμοσία. Αλλά αν είσαι πρώην Μουσουλμάνος υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν να σε σκοτώσουν μόνο και μόνο επειδή εγκατέλειψες το Ισλάμ. Είναι φυσικό να δείχνεις κάπως ανήσυχος πάνω σε αυτό. Αυτό δεν είναι κάποια φοβία, αλλά μια λογική ανησυχία».

Η Ayaan Hirsi Ali είναι το είδος ατόμου με το οποίο θα μπορούσε κανείς να περάσει πολλές ώρες μαζί του συζητώντας. Άλλωστε τα βιβλία της αποδεικνύουν πόσο καλή συνομιλήτρια μπορεί να γίνει. Η ίδια αναφέρει χιουμοριστικά σε ένα από τα βιβλία της πως περίμενε να δει τα λεωφορεία να συγκρούονται όταν αποφάσισε να βγάλει την μαντίλα από πάνω της, καθώς υπέθεσε πως τα βλέμματα των οδηγών θα παρέμεναν προσκολλημένα πάνω της. Μάλιστα, δήλωσε απογοητευμένη όταν τελικά «δεν συνέβη τίποτα».

Η γυναίκα είχε ήδη πει «όχι» στο να είναι παντρεμένη με έναν άντρα που δεν είχε επιλέξει όταν αποφάσισε να βγει από το αεροπλάνο – μια ηρωική προσπάθεια που απαιτεί μεγάλη θέληση αν αντιληφθούμε ότι η ανατροφή και η εκπαίδευσή της σχεδιάστηκαν για να την πείσουν να λέει «ναι» στις εντολές της οικογένειας της. Υπάρχει μια ενδιαφέρον πρόταση στο βιβλίο της ‘Nomad’, όπου περιγράφει πόσο εξαρτημένη ήταν από την ανάγκη της για χρήματα: «Ακριβώς επειδή έχω ανατραφεί να λέω ναι, δεν μπορώ να πω όχι στα salesgirls». Κάτι το οποίο εξηγεί γιατί ο πατέρας της συγκλονίστηκε όταν η κόρη του απέρριψε τον προτεινόμενο σύζυγο: «Δεν μπορώ να δεχτώ το όχι από εσένα» της είχε πει.

Έτσι ο πατέρας της αποφάσισε να πραγματοποιήσει την τελετουργία του γάμου, χωρίς αυτή να είναι παρών. Δεν χρειαζόταν να είναι εκεί ή να δείξει την φάτσα της. Κανείς δεν παραξενεύτηκε από την απουσία της, όλοι όσοι πήγαν στον γάμο δεν περίμεναν την νύφη να εμφανιστεί. Ήταν όλα κανονισμένα παρά την θέληση της και δεν υπήρχε κανένα πρόβλημα. Το μόνο πρόβλημα που μπορούσε να προκύψει θα ήταν να εμφανιστεί η ίδια και συνεπώς, να κάνει τα πράγματα πιο περίπλοκα.

Η Hirsi Ali θεωρεί ότι το Ισλάμ σημαίνει υποταγή ή υπακοή, τόσο για τις γυναίκες όσο και για τους άνδρες. «Μπορεί να κυριαρχεί η εντύπωση ότι τα αγόρια έχουν περισσότερη ελευθερία από τα κορίτσια, αλλά στην πραγματικότητα δεν έχουν». Ως ένα μικρό κορίτσι η Ali έπρεπε να συμβιβαστεί με μια ιεραρχία οικογενειακών και κοινωνικών ρόλων, την οποία η ίδια αποκαλεί «άνδρες με μούσια που κηρύττουν νόμους τους έβδομου αιώνα». Έπειτα έπρεπε να προσαρμοστεί από μια «συλλογική κοινωνία» σε μια «ατομιστική κοινωνία» και δηλώνει πως «το να βρει την δύναμη να λέει όχι και παράλληλα να νοιώθει καλά στην συνείδηση της, ήταν μια αληθινή κάθαρση για την ίδια».

Από τότε συνεχίζει απτόητη να λέει όχι και να αρνείται ότ βρίσκει λαθεμένο. Μάλλον αυτό είναι και το στοιχείο που την καθιστά αιρετική. Το 2008 της απονεμήθηκε το βραβείο Richard Dawkins από την Διεθνής Συμμαχία Άθεων ενώ την ίδια χρονιά κέρδισε επίσης το βραβείο Σιμόν Ντε Μποβουάρ για την υπεράσπιση της ελευθερίας των γυναικών. Αυτό που θέλει η Hirsi Ali να περάσει στον κόσμο είναι το αμετάκλητο δικαίωμα ενός ανθρώπου να πει όχι όποτε αυτός το επιθυμεί. Αλλά ιδίως σε ότι έχει να κάνει με τις γυναίκες που πολλές φορές εξαναγκάζονται να πιστέψουν σε έναν Θεό και να παντρευτούν κάποιον άνδρα που ποτέ δεν διάλεξαν.

Η Hirsi Ali πιστεύει πως οι μονοθεϊστικές θρησκείες κατά κανόνα τείνουν να παρουσιάζουν τις έννοιες της υποταγής και της υποδούλωσης ιερές, γιατί αυτή η υποταγή κινείται στα πλαίσια μιας μεγαλύτερης ιδέας. Πράγμα που για την συγκεκριμένη γυναίκα δεν αποτελεί πραγματικότητα. Στο βιβλίο της ‘Heretic’, η Hirsi Ali επησημαίνει ότι υπάρχουν τρία πράγματα τα οποία πρέπει να αναθεωρήσουν οι μουσουλμάνοι: το φύλο, τα χρήματα και η βία. «Θέλω όμως να προσθέσω ένα ακόμη πράγμα σε αυτή τη λίστα: τον χρόνο».

Κατά την συγγραφέα, το πρόβλημα με την ισλαμική αντίληψη του χρόνου είναι ότι η απλή χρονολόγηση, το ρολόι του Νεύτωνα που συνεχώς χτυπάει τα δευτερόλεπτα, διατηρώντας παράλληλα τα πάντα εν τάξει, βρίσκεται σε αντίθεση με τη θεολογική αίσθηση της αιωνιότητας, όπου στην ουσία η έννοια του χρόνου καταργείται εξολοκλήρου. Η Ali υποστηρίζει ότι άμα κανείς χρησιμοποιεί τον θεολογικό τρόπο σκέψης, νοιάζεται μόνο για την συνέχεια της ζωής, δηλαδή τον παράδεισο και την κόλαση. Ο απλός γήινος χρόνος μοιάζει μπροστά στο αιώνιο περιορισμένος και σχετικά ασήμαντος. Αυτός κατά την Hirsi Ali αποτελεί τον «πυρήνα» του τρόπου σκέψης του Ισλάμ.

«Το να δουλεύεις σκληρά, να κερδίζεις χρήματα, να ψυχαγωγείσαι με όποιον τρόπο σε ευχαριστεί- όλα αυτά απορρίπτονται ως αμαρτωλά ή μάταια». Και η ίδια υπογραμμίζει πως «αν στερήσεις από τους νέους άνδρες την ψυχαγωγία και την γυναικεία συντροφικότητα, αυτό αμέσως θα τους στρέψει σε αυτοκαταστροφικές λύσεις».

«Το Ισλάμ είναι μια συγκρότηση ιδεών. Όχι κάποιο χρώμα δέρματος ούτε ένας σεξουαλικός προσανατολισμός».

Η Hirsi Ali δεν είναι απλά ένας καλός συγγραφέας αλλά είναι ένας άνθρωπος με βαθιά κατανόηση των πραγμάτων. Προσέχει κάθε λεπτομέρεια της καθημερινότητας γιατί κατά αυτήν τα μικρά πράγματα σε βγάζουν σε συμπεράσματα για τα μεγαλύτερα. «Πιστεύω ότι αυτή η ζωή και αυτός ο κόσμος αξίζουν το ενδιαφέρον μας καθώς δεν νομίζω πως ποτέ θα συναντήσω κανέναν άλλον κόσμο, και ούτε θα υπάρξω σε άλλη μορφή. Οπότε, δίχως να έχω κανένα καλύτερο (ή και χειρότερο) μέρος για να πάω, δεν βιάζομαι καθόλου να βυθιστώ στην λήθη ή την αυτοκαταστροφή».